m4086307.pdf

Rozdział 9. Asertywne myślenie

Twoja postawa wobec bycia osobą asertywną

Być może podobnie jak w wypadku wielu osób przez większość

swego życia rodzice, nauczyciele i koledzy mówili ci: „Nie masz

prawa ...”. Teraz mówimy ci: „Masz pełne prawo ...”, wyrażanie

siebie jest dobre, prawidłowe, jest OK . Jak poradzić sobie z tymi

sprzecznymi komunikatami? Zaufaj sobie. Poeksperymentuj

trochę. Jesteś to sobie winien!

Twoja postawa będzie sprzyjać rozwijaniu asertywności albo

je utrudniać. Jeśli będziesz wspierał naturalny proces autoekspre-

sji, możesz poznać radość wynikającą z każdego nowego wyzwa-

nia. Nie pozwól, aby negatywne postawy hamowały twój rozwój.

Być może wyobrażasz sobie wszystkie „niebezpieczne konse-

kwencje”, które mogą wynikać z podejmowania ryzyka w twoim

związku. („O rany. Co mogłoby się wydarzyć? Może on mnie

uderzy! Może ona mnie zostawi!”). Przyznaj, że czasami należy

zignorować te przesadzone przestrogi, i zrób jeden mały krok

w stronę osiągnięcia swojego celu. Życie raczej nie stawia cię wo-

bec zadań, którym nie możesz podołać.

Możesz przejąć kontrolę nad procesem

własnego rozwoju i skierować go w pozy-

tywnym, asertywnym kierunku. Przekonasz

się, że twoje postawy mogą zmieniać się

w wyniku działań. Pozytywne reakcje ze

strony innych, lepsze odczucia dotyczące

siebie samego i osiąganie celów będą nagrodą za wyrażanie sie-

bie i domaganie się uznania twoich praw. Zwróć uwagę na pozy-

tywne rezultaty, jakie osiągniesz. Wzmocnią cię one i zachęcą do

ćwiczenia nowych umiejętności.

Twoja postawa wobec siebie

Czy potrafisz pogratulować sobie, kiedy odniesiesz sukces? Kie-

dy ponosisz porażkę, czy jesteś w stanie zaakceptować własne

słabości dotyczące szczerości i śmiać się z siebie? Czy potrafisz

wyrażać uczucie rozradowania, jakie pojawia się, kiedy osiągasz

Zaufaj sobie. Poeks-

perymentuj trochę.

Jesteś to sobie winien!

Część III. Stawanie się asertywnym

jakiś osobisty cel, taki jak ukończenie kursu na uniwersytecie czy

zmianę charakteru pracy na wykonywaną w domu? Czy pozwa-

lasz sobie na przyjemność odczuwania satysfakcji z dobrze wy-

konanej pracy? A co z sytuacją, kiedy sprawiasz, że ktoś inny jest

szczęśliwy?

Być może twój cel w życiu to służenie innym. Jeśli nie dbasz

o siebie, niewiele będziesz mógł im dać! Jeśli pozwalasz sobie na

umniejszanie własnego znaczenia przez hamowanie autoekspre-

sji, stopniowo będziesz także tracił skuteczność w pomaganiu

innym. Przypomnij sobie przykazanie: „Kochaj bliźniego jak

siebie samego ”. Jak bardzo siebie kochasz? Pamiętasz behawio-

ralny model osobistego rozwoju z rozdziału piątego? Powróć do

niego i zastanów się, jak mógłbyś kochać siebie bardziej.

Twoja postawa wobec samego siebie i twoje zachowanie są

zawsze od siebie zależne. Kiedy jesteś w depresji, skłaniasz się do

działania, w którym wyrzekasz się siebie. Inni zobaczą to postę-

powanie i zareagują zgodnie z nim – tak jakbyś nie zasługiwał na

zbytni szacunek. Kiedy widzisz, w jaki sposób cię traktują, po-

twierdza to twoją postawę: „ Wiedziałem , że nie jestem nic wart!

Zobacz, jak ludzie mnie traktują!”. I samospełniająca się przepo-

wiednia wciąż się będzie dokonywała.

POSTAWA

ZACHOWANIE

REAKCJA

ZWROTNA

Trening asertywności przerywa ten błędny krąg poprzez na-

uczenie cię asertywnego zachowania i utrwalenie go. Jeśli nie

Rozdział 9. Asertywne myślenie

zrobisz tego dla siebie, być może ktoś inny cię namówi! Trener

cię przekonuje: „Nie zwracaj uwagi na to, jak dziwnie się z tym

czujesz, idź do przodu i spróbuj tego nowego podejścia”. Kiedy

spróbujesz, wynikiem tego będzie bardziej pozytywna

reakcja innych ludzi, która w efekcie wpłynie na zmianę twojej

postawy wobec siebie.

To poszerzone rozumienie własnej wartości jest początkiem

pozytywnej zmiany w sprzężeniu: postawa – zachowanie – reakcja

zwrotna. Możesz osiągnąć te same rezultaty samodzielnie – lub

być może przy pomocy innych w trudnych momentach – kierując

się radami opisanymi w tej książce. Przejdziemy do szczegółów

programu zmiany zachowania kilka rozdziałów dalej. Teraz

przyjrzyjmy się dokładniej kwestii myśli i postaw.

Myśli, które przeszkadzają ci uznać własną wartość

Oto niektóre wzorce myślenia – zarówno nieasertywne, jak

i agresywne – które powszechnie przeszkadzają w rozwoju aser-

tywności. Jeśli jesteś taki jak większość ludzi, zdarzyło ci się

przynajmniej przez chwilę słyszeć siebie mówiącego:

• „Jestem pomyłką”.

• „Świat traktuje mnie źle”.

• „Jestem beznadziejną ofiarą okoliczności”.

• „Nikt mnie nie kocha”.

• „Wszyscy mnie osądzają”.

• „Inni ludzie kontrolują mój los”.

Albo – z drugiej strony:

• „Kiedy mówię, ludzie mnie słuchają”.

(albo coś w tym stylu!)

• „Świat powinien mnie słuchać”.

• „Nie potrzebuję od nikogo pomocy”.

• „Nie pozwolę, żeby im to uszło na sucho”.

• „Ludzie są cholernie źli”.

Część III. Stawanie się asertywnym

Wszystkie te tezy są błędne. (Kilka z nich może być w twoim

wypadku częściowo prawdziwych: ty – jak wszyscy – czasami

ponosisz klęski. I świat czasem traktuje nas źle. I niektórzy z nas

od czasu do czasu są samowystarczalni).

Wielki problem z myślami tego typu polega na tym, że mo-

żesz zacząć w nie wierzyć. Zniekształcone poglądy na temat te-

go, co dzieje się w twoim życiu, mogą być rezultatem wielu oko-

liczności. Czasami złe wydarzenia następują seryjnie i stwarzają

wrażenie, że całe twoje życie jest do niczego. Taka idea może

utkwić w twojej głowie i stać się samospełniającą się przepowiednią.

Większość ludzi nie doświadcza życia jako niszczącej serii

przygnębiających zdarzeń, ale wszyscy mamy dni (i tygodnie!),

które pogarszają nam samopoczucie – przynajmniej na jakiś

czas. Psychiatra zajmujący się ludzkim poznaniem, Aaron Beck,

opisał kilka występujących powszechnie etapów:

• Negatywne myślenie o sobie . Być może straciłeś pracę

albo poszło ci źle w szkole, lub zerwałeś z kimś. Albo być

może masz raczej niskie mniemanie na swój temat. Nie-

zależnie od tego gotów jesteś przyznać, że cokolwiek

idzie źle, to twoja wina.

• Wyolbrzymianie problemów . Mniej istotne nagłe wy-

padki często wydają się w danym momencie katastrofal-

ne. Ogólnie jest jednak tak, że większość życiowych sy-

tuacji okazuje się mniej krytyczna, niż nam się wydaje.

• Egocentryczne spojrzenie na wypadki życiowe .

„Wszystko przydarza się mnie!” – to sedno tego etapu.

Obiektywne spojrzenie dałoby inną ocenę, ale ofiara

uważa, że wszystkie trudności są skierowane przeciwko

niej.

• Przekonanie, że życie jest biało-czarne . Ogranicza ono

znacznie twoje wybory. Faktycznie w większości sytuacji

istnieje mnóstwo możliwości.

Rozdział 9. Asertywne myślenie

• Pogląd, że jest się przypadkiem beznadziejnym lub

trudnym do obrony . W jaki sposób mógłbym zrobić co-

kolwiek ze swoimi problemami życiowymi? Potrafisz

skutecznie dać sobie z nimi radę, jeśli podzielisz je na

wystarczająco małe części.

Pomocne sposoby radzenia sobie z myślami

Powstało wiele doskonałych poznawczo-behawioralnych metod

służących radzeniu sobie z wzorcami myślenia. Trzy najbardziej

skuteczne to: „szczepienie” przeciw stresowi, zatrzymywanie

myśli i pozytywne stwierdzenia na swój temat.

„Szczepienie” przeciw stresowi

Ten typ „szczepienia” nie tylko minimalizuje oczekiwany stres,

ale także może być wykorzystany jako narzędzie do bezpo-

średniej walki z nim. (Uznany kanadyjski psychiatra Donald

Meichenbaum szczególnie go sobie ceni).

Przypuśćmy, że masz się znaleźć w sytuacji, o której wiesz, że

będzie stresująca, na przykład prezentacja w pracy. Twój przełożo-

ny ma skłonność do szybkiego mówienia i nie jest dobrym słucha-

czem. W przeszłości z tego powodu byłeś spięty i zdenerwowany.

Aby „zaszczepić” się przeciw takim sytuacjom, zacznij pisać

wiadomość dla siebie o oczekującym cię wydarzeniu. Mów do sie-

bie, jak czyniłby to mądry doradca. Oto przykładowa wiadomość:

„Kiedy dojdzie do oceny twojego wystąpienia, zrelak-

suj się. Nie pozwól, aby tobą pomiatano. Zdenerwo-

wanie też nie pomaga. Pamiętaj o stylu zachowania

twego szefa i przygotuj się na to. Kiedy przełożony

powie coś, z czym się nie zgadzasz, bądź stanowczy,

ale uprzejmy, dopytując się o szczegóły. Poproś o czas na

dalsze przemyślenie. Mów głośno o faktach, o których

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: