Księga qi
Qi, Meridiany, Yin Yang i Teoria Pi ciu Elementów
Qi stanowi glówn osnow chi skiej medycyny. Jej dobre poznanie wymaga pelnego zrozumienia znaczenia poj cia qi. Medycyna chi ska, w najwi kszym uproszczeniu, rozumie wszelkie dolegliwo ci, rany i bole ci jako blokady przeplywu qi, tudzie jej nadmiar lub niedobór. Wi kszo ludzi, którzy slyszeli o qi, po prostu rozumie j jako „energi ”, „sil witaln ”, lub „sil yciow ”. Slowo qi, tak jak je si u ywa w j zyku angielskim, jest terminem wyj tkowo pojemnym. To, co Anglosasi uwa aj za qi, Chi czycy nazywaj qi, xue, wei, ying, shengjing lub jeszcze inaczej. Slowem qi angielszczyzna próbuje obj wszystkie te poj cia. W pó nych latach 20-tych terminem tym okre lano wszystko co fizyczne i kosmologiczne. To niefortunne przypisywanie wielu znacze jednemu poj ciu prowadzi do wielu nieporozumie czym naprawd jest qi, jak si zachowuje i jak jest mo liwe.
W 1917 roku francuski konsul w Szanghaju powrócil do kraju po szesnastoletniej slu bie. Podczas pobytu w Chinach bardzo interesowal si chi sk medycyn i poznal j w takim stopniu w jakim tylko byl w stanie. Po powrocie do Francji spopularyzowal medycyn chi sk i w du ym stopniu wplyn l na jej przyswojenie przez kultur zachodni . Wielu ludzi podró owalo do Francji na akupunktur ucha, szczególnie w celu wyleczenia z uzale nie od narkotyków.
Ten francuski konsul przetlumaczyl „qi” jako „energi ”, prawdopodobnie z „braku lepszego okre lenia”. Przetlumaczyl tak e jing i jingluo jako „meridian”. Meridiany s w rzeczywisto ci naczyniami – cz ci swoistego ukladu naczyniowego. Ten uklad naczyniowy jest powi zany z systemami kr enia i nerwowym. Pokrywa si on w ok. 80% z ich przebiegiem. Jednak e meridiany nie s stalymi elementami anatomii, poniewa przemieszczaj si .
Qi jest nowym poj ciem dla zachodniego stylu my lenia. Dlatego nieszcz liwie si stalo, e zostalo przetlumaczone jako „energia”, poj cie znane dla ludzi Zachodu. Jako nowa idea, qi powinno by zdefiniowane jako qi lub poprzez inne nowe poj cie.
Energia ycia brzmi mistycznie, w stylu new age, jak co niewiarygodnego. Automatycznie wzbudza poczucie falszu i podwa a wiarygodno medycyny chi skiej. Gdy ludzie slysz slowo „energia”, od razu my l o energii elektromagnetycznej. To naturalne, poniewa jest to ten rodzaj energii, którego do wiadczamy na Ziemi i który dzi ki fizyce rozumiemy. Energia elektromagnetyczna objawia si w postaci wszystkich znanych nam energii: wietlnej, cieplnej, elektrycznej, atomowej. Tlumaczenie qi jako „energii ycia” zaprowadzilo naukowców i fizyków do poszukiwania qi jako wla nie energii elektromagnetycznej. I j znale li!
Naukowe dowody obecno ci Qi
Odkryto, e gdy przylo ymy pr d do dowolnego miejsca na skórze, rozchodzi si on we wszystkich kierunkach. Je li przylo ymy go w miejscu meridianu, lub jeszcze lepiej, w punkcie akupunkturowym, pr d biegnie wzdlu skóry po cie ce wyznaczanej przez meridian. Odkryto równie , e w ka dym punkcie akupunkturowym wzdlu wi cego je meridianu, mo na zaobserwowa skoki nat enia pr du. Tym sposobem mo na prze ledzi bieg wszystkich 12 meridianów i wyznaczy ich map na ciele czlowieka. Ta technika pozwolila na stworzenia zminiaturyzowanych „wyszukiwaczy” punktów akupunktury, u ywanych do pomocy przy nauczaniu akupunktury.
Dobrze, ale sk d wiemy, e nie oznaczamy po prostu impulsów elektrycznych pochodz cych z systemu nerwowego? W latach 50-tych, zanim wprowadzono surowsze zakazy etyczne, francuski naukowiec wstrzykiwal ludziom w ramiona radioaktywne znaczniki. Cz ci z badanych wstrzykiwano je w dowolne miejsca, cz ci w
punkt ródlowy Kanalu Jelita Grubego, LI 4 – „hoku”, czyli w miejsce pomi dzy palcem wskazuj cym a kciukiem. Wybrano ten meridian, poniewa jest latwo dost pny i przybiera zygzakowaty ksztalt na trójgraniastym mi niu ramienia. Ci, którzy byli nakluci w przypadkowym miejscu, mieli cie ki w ksztalcie malych okr glych powierzchni wokól punktu naklucia. Natomiast nakluci w punkcie LI 4 mieli cie ki prowadz ce w gór ramienia, wzdlu zygzaku i przez kark. Wla nie obecno zygzaka dowiodla, e znacznik nie zostal poprowadzony wzdlu ukladu kr enia lub innego systemu. Faktycznie, cie ka zostala poprowadzona wzdlu Kanalu Jelita Grubego tak, jak to przedstawiano i opisywano w chi skich tekstach. Zwró my szczególn uwag na kolorowe zdj cia przedstawiaj ce do wiadczenie z dwiema postaciami. Gdy znajduj si w odleglo ci dwóch stóp od siebie, to nie tylko wchodz we wzajemn przestrze psychologiczn i osobist , ale tak e w przestrze qi. Znalem lekarza, który zwykl mawia : „Uwa aj, je eli cz sto spacerujesz z on przyjaciela, niedlugo zostanie twoj on ”. Nasze qi l czy si z qi innych. Je li kto wyj tkowo zdenerwowany wchodzi do pokoju, czuje si w atmosferze jak zmian . Czasem nie musimy spogl da , aby j zauwa y . Albo gdy kto radosny wchodzi do pokoju, jego rado i optymizm szybko si nam udzielaj . Ludzie o du ym wei qi, qi które tworzy barier ochronn wokól naszego ciala, cz sto posiadaj zwierz ta. Dzieci i zwierz ta s bardzo czule na qi.
W 1996 roku badania przeprowadzone w Centrum Bada nad Akupunktur i Elektro-Terapi w Tokio daly efekt w postaci pracy naukowej pt. „Emisja wyj tkowo silnych pól magnetycznych z glowy do calego ciala towarzysz ca wschodnim praktykom oddechowym”. Wschodnie praktyki oddechowe odnosz si tutaj do qigong, wicze nad przeplywem i budowaniem qi. Badacze umie cili ludzi w ogromnym pier cieniu magnetycznym i mierzyli sil ich pól biomagnetycznych. Gdy poproszono ich o wiczenie qigong, regularnie stwierdzano nat enie 0.013 tesli.
Podano nast puj ce warto ci:
· Do wiadczeni wicz cy: 0.013 tesli
· Szczególnie silny mistrz: 0,3 tesli
· Pole magnetyczne Ziemi: 5X10-5 tesli
· Poziom ludzkiego uziemienia: taki jak Ziemi
· Pole wytwarzane przez magnes lodówkowy: 0.01-0.035 tesli
Do wiadczeni wicz cy byli zdolni do tworzenia pól o okolo tej samej sile jak magnes lodówkowy. Jeden z mistrzów byl w stanie wytworzy pole 10-30-tokrotnie silniejsze od magnesu lodówkowego! Wnioski z bada s nast puj ce: qigong stymuluje wytwarzanie niezwykle du ych pól biomagnetycznych.
Tak wi c badacze byli w stanie znale qi... ale...
Nawet je li zbadamy qi na sposób elektromagnetyczny, fizyka nie potrafi wyja ni zachowania qi (je li tak by bylo, wszystko na ziemi byloby qi, wielu ludzi w latach 20-tych zdawalo si w to wierzy ). Energia elektromagnetyczna nie plynie po kr tych cie kach. Nie „porusza si ”, nie „kr y” wokól obiektów i nie przechodzi przez nie. Porusza si od stanu energii potencjalnej do stanu energii kinetycznej, cieplnej lub wietlnej, do stanu ni szej energii potencjalnej.
Ale jak wspomnialem wcze niej mo liwe jest wykrycie qi w sposób elektromagnetyczny. Dlatego energia elektromagnetyczna jest cz ci qi i znacznikiem jej obecno ci. Tak jak w chemii umieszczamy znacznik o zmiennym kolorze w celu wykrycia reakcji. Lub gdy kto stoi za rogiem i widzimy jego cie to wiemy, e tam jest. Cie nie jest osob , ale znacznikiem obecno ci. Albo jak wlo ymy kurczaka do pudelka, to wiemy, e tam jest dzi ki zapachowi. Ale zapach nie jest kurczakiem; tylko wskazuje, e kurczak jest w rodku. W ten sam sposób, elektromagnetyczna cz qi pozwala nam na u ycie naszych technologii do wykrycia jej obecno ci. Energia jest cz ci qi, ale qi NIE jest energi .
Jak wspomnieli my wcze niej, gdy slyszymy slowo „energia” automatycznie my limy o energii elektromagnetycznej, poniewa tego rodzaju energii do wiadczamy na Ziemi. Ale istniej te energie innego rodaju
Dobrym przykladem jest ciemna energia. Ze studiów astronomicznych wiadomo, e wszech wiat si rozszerza. Wedlug zasad fizyki grawitacji i elektromagnetyzmu, rozszerzanie to powinno zwalnia . Ale w latach 90-tych XX wieku astrofizycy zdumieli si : odkryli, e w rzeczywisto ci rozszerzanie si wszech wiata przyspiesza. W celu wyja nienia tego zachowania, fizycy zaj li si zjawiskami ciemnej materii i antygrawitacji. Czarne dziury wla nie s wypelnione ciemn energi i materi . To rodzaj olbrzymiego skupienia masy i energii. wiatlo wkracza w t przestrze i nigdy nie wraca. Istnieje w kosmosie wiele obszarów o niskiej energii potencjalnej, wi c dlaczego ta energia nie plynie do tych obszarów?
Dlatego e ciemn energi rz dz reguly zupelnie inne ni energi elektromagnetyczn – cz sto jest tak, e zachowuj si one w sposób przeciwstawny. Wi c dlaczego oba te zjawiska nazywamy wspólnie „energi ”?
To po prostu sposób opisu czego niesubstancjalnego. Je li istniej ró nego rodzaju energie, nie ma powodu, aby my nie mogli nazwa qi „energi ycia” i oczekiwa , e b dzie si zachowywa wedlug innych zasad, ró nych od zasad elektromagnetycznych. Je li ciemna energia mo e si zachowywa inaczej, to dlaczego nie mo e energia ycia?
Qi w j zyku chi skim doslownie oznacza „powietrze”. Odzwierciedla to bliski zwi zek pomi dzy naszym qi i oddechem. Mo emy rozebra symbol, którym Chi czycy oznaczaj qi i pozna sens prawdziwego znaczenia tego slowa:
= +
Chi ski znak „qi” staro ytny znak „powietrza” “ziarno” lub “po ywienie
Kilka tysi cy lat temu, powietrze zacz to opisywa znakiem pierwszym od lewej. Byl to efekt rozpoznania znaczenia powietrza jako czynnika od ywczego i jako ródla qi. Powietrze to skladnik, którego najbardziej potrzebujemy do ycia; bez niego mo emy prze y tylko kilka minut. Mo emy y tygodniami bez wody, jedzenia, witamin itp. Opieraj c si na sposobie zapisu slowa qi, mo na je przetlumaczy jako „oddech ycia”. Ta definicja bardziej adekwatnie oddaje chi skie znaczenie terminu, b d c tylko elementem wielu znacze zawartych w obszernym poj ciu angielskim.
Jako e ta obszerna wersja znaczenia qi jest szeroko u ywana, bezzasadnym jest próbowa rozbija je na oddzielne poj cia tak jak s rozumiane w Chinach; wi kszo angielskiej literatury dotycz cej chi skiej medycyny stalaby si niezrozumiala. Zamiast tego rozró nijmy dwa typy qi:
1) Qi Uniwersalne: O tym rodzaju qi wspominamy, gdy rozwa amy takie zjawiska jak aura, czy Feng Shui. Jest ono we wszystkim. Cala materia i energia zawieraj uniwersalne qi. Dzi ki Einsteinowi wiemy, e E=mc2, tzn. masa i energia to po prosu dwa stany tego samego zjawiska. Mo emy my le o uniwersalnym qi glównie jak o energii elektromagnetycznej, ale nie do ko ca opisuje to wszystkiego zwi zanego z tym rodzajem qi. Uniwersalne qi kr y na poziomie rodowiska.
2) Qi ycia : W medycynie chi skiej, qi ycia jest tym, czym si zajmujemy, gdy diagnozujemy zdrowie i równowag pacjenta. Od teraz, gdy mówimy o qi, to mamy na my li wla nie qi ycia. Je li jest co wa nego do zapami tania z tego wykladu , to powinno by to, e:
Je li yjesz, masz qi. Je li jeste martwy, nie masz. Je li jeste przedmiotem nieo ywionym, nigdy nie miale qi. W alopatycznej medycynie zachodniej, trudno jest zdiagnozowa moment mierci. Lekarz musi próbowa reanimowa ofiar nawet, je li jej serce nie bije i nie oddycha. Mo e mu si uda lub nie. Tylko lekarz mo e prawnie stwierdzi czy ofiara yje czy nie. W medycynie chi skiej, moment mierci jest okre lany jako ten, gdy cale qi opu ci cialo. U osób w pi czce, wi kszo qi ulatuje. Kr y wtedy na kraw dzi mierci, decyduj c czy ma umrze , czy y . Cz sto przywolujemy naszych bliskich w nadziei, e pomo e to im w podj ciu decyzji.
Zasady ycia maj istotny wplyw na nasze zdrowie
Jest ich wiele, m.in.:
· rozwój (wzrost) · zu ycie wody
· zu ycia tlenu (w przypadku tlenowców)
· zu ycie energii: jedzenia, wiatla (czyli od ywianie)
· ruch (nawet u ro lin, substancje s przenoszone z jednego miejsca do drugiego)
Co si dzieje, gdy zabraknie nam wody? Czujemy pragnienie, tracimy kondycj fizyczn , spada ci nienie krwi i ostatecznie umieramy. Co si dzieje, gdy zbytnio nawodnimy cialo? Przez caly czas oddajemy mocz, tracimy równowag elektrolityczn , co w konsekwencji prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia i mierci. Co si dzieje, gdy brakuje nam tlenu? Z trudno ci si poruszamy i dzialamy. Mo emy chodzi , ale bieganie prowadzi do zadyszki: czujemy si chorzy. Je li mamy zbyt du e braki tlenu – umieramy. Z du o tlenu powoduje cz ciowy wzrost ci nienia w plucach i spadek dwutlenku w gla. Nasze pluca nie otrzymuj sygnalu
do wzi cia wdechu i przestajemy oddycha . Wysoki poziom tlenu we krwi powoduje zaburzenia poziomu pH i zatrzymanie procesów metabolicznych. Nasze zdrowie si zalamuje i ostatecznie umieramy, Mo emy tak dalej i wzdlu listy zasad ycia – ka dy nadmiar lub brak skutkuje pogorszeniem stanu zdrowia i mierci . Zasady ycia maj ogromny wplyw na nasze zdrowie. Ka de zaburzenie równowagi jednej z zasad czyni nas niezdrowymi. Tak te qi ma równie ogromny wplyw na nasze zdrowie i mo emy zaobserwowa dramatyczne czasem zmiany, gdy regulujemy nasze qi. Nierównowaga qi, jak oslabienie, nadmiar lub blokady jej przeplywu maja negatywny wplyw na nasze zdrowie. Przywrócenie równowagi qi pomaga w przywróceniu nas do zdrowia.
Na zachodzie zwykło si_ dzieli_ osob_ ludzk_ na kilka cz__ci; mówimy, _e składa si_ ona z ciała, umysłu i ducha (duszy). W istocie powinni_my jeszcze uzupełni_ to wyliczenie o qi i mo_e jeszcze emocje. Tradycja chi_ska równie_ rozpoznaje te elementy, ale nigdy nie redukuje jednostki do jednego z nich. Tradycja zachodnia Tradycja chi_ska
UMYSŁ CIAŁO = OSOBA DUCH QI
W my_l konwencjonalnej praktyki medycznej, gdy niedomagamy na umy_le, to zgłaszamy si_ dopsychologa; gdy cierpi ciało, kierujemy swe kroki do lekarza ogólnego; gdy dusza – idziemy do ksi_dza lub kogo_ pełni_cego podobn_ rol_ w danej kulturze. W Chinach, przy okazji ka_dej z dolegliwo_ci, zwracaj_ si_ opomoc po prostu do lekarza. Obecnie zauwa_alna jest tendencja w zachodniej medycynie alopatycznej, do ponownego traktowania jednostki jako cało_ci, której wszystkie elementy s_ ze sob_ powi_zane. Umysł, ciało i duch nie istniej_
niezale_nie.
UMYSŁ: Wyobra_my sobie udział w wy_cigu. Jeste_my na linii startowej. Ogromny tłum widzów krzyczy i dopinguje. S_dzia wzywa zawodników do zaj_cia pozycji w blokach. Bierzesz gł_boki oddech, pochylasz si_, skupiasz si_ na przygotowaniu do biegu. [Wyobra_asz sobie] Wystrzał! P_dzisz do mety. Gdyby podł_czy_ ci_ do biostymulatora, odkryliby_my, _e w
trakcie gł_bokiego pobudzenia wyobra_ni, t_tno i ci_nienie krwi nieznacznie podnosz_ si_. Gdy zaj_łe_ miejsce w bloku i pobiegłe_, impulsy nerwowe zostały wysłane z mózgu do mi__ni. Niektóre z nich napi_ły si_ - nie na tyle jednak, aby_my mogli zaobserwowa_ ruch. Jest to efekt powi_zania ciała i umysłu. Trenerzy olimpijczyków cz_sto wykorzystuj_ ten zwi_zek. W istocie, aktualne standardy treningu lekkoatletów to 80% wizualizacji i 20% treningu fizycznego. (W Polsce wizualizacje z powodzeniem stosuj_ trenerzy skoczków narciarskich, w
tym Adama Małysza – przyp. tłum.).
CIAŁO: Osoby, które do_wiadczyły tortur fizycznych, cz_sto cierpi_ z powodu zaburze_ psychicznych. Trac_ zmysły i staj_ si_ bezwolne. Torturowanie stosowano w celu złamania ducha niewolników, uczynienia ich uległymi i posłusznymi. Nie ka_dego ducha dało si_ złama_, ale wiele tak. St_d wiedza o wzajemnym powi_zaniu ciała, umysłu i ducha. DUCH: Złama_ w kim_ ducha, to uczyni_ go niczym wydr__on_ skorup_. Nie oczekujmy, _e umysł takiej osoby b_dzie działał sprawnie. Jej ciało stanie si_ apatyczne i bezwolne. Umysł, ciało i duch s_ ze sob_ powi_zane; dotyczy to równie_ qi. Ka_dej my_li towarzyszy zwi_zana z ni_ reakcja ciała i ruch qi.
Siła tego powi_zania została naukowo wykazana w wielu opracowaniach na temat pozareligijnych modlitw i praktyk leczniczych oraz wpływu qi gong i innych terapii qi na zdrowie. Mo_na je odnale__ nastronach PUBMED lub WORLDCAT, szukaj_c pod hasłami „qi”, „chi” lub „ki”.
Praktycznie ka_da ze znanych kultur na swój sposób rozpoznawała obecno__ qi. · Medycyna kultur orientalnych (qi, ki, prana) · Medycyna hawajska (huna) · Ka_da kultura z szamanami, uzdrowicielami, czarownikami lub kapłanami, którzy praktykowali uzdrawianie b_d_ egzorcyzmy (Afryka i voodoo, rdzenni mieszka_cy obu Ameryk, staro_ytni Egipcjanie) · Celtowie wyj_tkowo gł_boko rozumieli działanie qi, szczególnie qi uniwersalnej· Wikingowie potrafili kontrolowa_ kr__enie qi i spowolni_ jej ubytek po otrzymaniu _miertelnej ranyInstynktownie, ka_dy z nas rozpoznaje i odkrywa obecno__ i przepływ qi przez ciało. Je_li wyj_tkowo zdenerwowana osoba wejdzie do pokoju, wiemy o tym bez potrzeby spogl_dania. Zmianie ulega „atmosfera” pomieszczenia. Dzieje si_ podobnie, gdy wchodz_ca osoba jest radosna lub smutna, lub grupa ludzi współdzieli pewne emocje. Uczestniczeniu w pogrzebie towarzysz_ inne odczucia ni_ towarzyszeniu przy piel_gnacji niemowl_cia. Gdy gubimy klucze, zazwyczaj chwytamy si_ za czoło i mówimy: „Zaraz, gdzie poło_yłem moje klucze?”. W tym momencie zaczynamy u_ywa_ qi. Nosz_cy okulary cz_sto pocieraj_ grzbiet nosa, pobudzaj_ w ten sposób punkty le__ce na kanale P_cherza moczowego – znane z odpowiedzialno_ci za popraw_ widzenia. Co si_ dzieje, gdy zostaniemy nagle uderzeni np. kijem baseballowym w rami_? Krzyczymy „Ała”, łapiemy si_ za bolesne miejsce i pocieramy. Okrzykowi towarzyszy gwałtowny wydech. Wykonuj_c wdech pobieramy qi [nieba] z otoczenia. Uderzenie powoduje zablokowanie kr__enia qi, co skutkuje bólem. Wydech powoduje pobudzenie kr__enia qi, co zmniejsza ból. Pocieranie uderzonego miejsca przynosi podobny skutek. Pomagamy qi pokona_ powstał_ blokad_, przez co ból łagodnieje. Gdy przestajemy – ból wraca. Niebawem, blokada zostaje oczyszczona, ból mija lub zmniejsza si_ na tyle, _e mo_emy przesta_ masowa_.
Sk_d si_ bierze Qi?
Na ogół pobieramy qi wraz z po_ywieniem, gdy oddychamy oraz poprzez _rodowisko. W tradycji chi_skiej, człowiek traktowany jest jak rodzaj ł_cznika (naczynia) pomi_dzy niebem a ziemi_. Ziemia dostarcza nam po_ywienia i wody. Zjedzony pokarm prawie natychmiast jest wcielany jako qi kanału oł_dka, która swoimi _cie_kami doprowadzana jest do innych kanałów. W zasadzie woda i jedzenie maj_ charakter Yin wopozycji do powietrza, którego charakter jest Yang. Qi nieba, pobierana z wdychanego powietrza, jest nam niezb_dna do prze_ycia. Wdychane powietrze jest wcielane jako qi kanału Płuc. Statystyki mówi_, _e wi_kszo__ zgonów w szpitalach nast_puje ok. 5 rano, zaraz po tym, gdy skupienie qi przechodzi z kanału Płuc do kanału Jelita Grubego. Pierwsz_ qi otrzymujemy od naszych rodziców w trakcie aktu pocz_cia. Nazywana jest ona qdziedziczn_ (przodków). To co_ w rodzaju DNA dla qi; jest dziedziczona, niepowtarzalna od ka_dego z rodziców; determinuje pewne charakterystyczne dla nas cechy: kształt ciała, preferencje _ywieniowe, naturaln_ _ywiołowo__, zdolno__ do realizacji długoterminowych zada_. Jako _e ten rodzaj qi otrzymujemy od naszych rodziców, tak jak oni otrzymali j_ od swoich przodków, wielcy mistrzowie i lekarze qi gong potrafi_ odczytywa_ histori_ rodziny analizuj_c dziedziczn_ qi. W trakcie pocz_cia otrzymujemy troch_ wi_cej qi do naszych ojców, poniewa_ ich qi jest bardziejYang. Qi Yang jest bardzo istotna dla rozwoju płodu, noworodka i niemowl_cia, z uwagi na jej siln_ moc ochrony przed infekcjami. Poniewa_ dziecko pozostaje z matk_ przez cały okres ci__y i cz_sto długo potem, mniej Yin qi jest potrzebne podczas pocz_cia. M__czy_ni zwykle czuj_ si_ wyczerpani po uprawianiu seksu,poniewa_ w tym czasie trac_ du_o qi; ka_dy plemnik musi by_ napełniony pewn_ ilo_ci_ qi. W ilo_ci nasienia wielko_ci lepka od pinezki mie_ci si_ ok. 10 milionów plemników, wi_c akt seksualny powoduje u m__czyzndu__ utrat_ qi, czyni_c ich zm_czonymi. To zm_czenie, to po cz__ci mechanizm obronny, maj_cy chroni_ m__czyzn przed utrat_ zbyt du_ej ilo__ qi.
12 kanałów organicznych
Qi porusza si_ po naszym ciele wzdłu_ dwunastu kanałów, wypełnia wszystkie komórki, przechodzi przez osiem Kanałów (Naczy_) Nadzwyczajnych, na poziomie skóry kształtuje nasz_ warstw_ ochronn_ (wei chi). Kanały Nadzwyczajne w zasadzie przenosz_ nasz_ qi przyrodzon_ i, z wyj_tkiem dwóch, nie posiadaj_ punktów akupunkturowych. Współdziel_ natomiast te punkty z dwunastoma meridianami. Kanały te wykorzystywane s_ zwykle w przypadkach zagra_aj_cych _yciu oraz gdy potrzebna jest szybka i silna reakcja. Poniewa_ przecinaj_ linie przebiegu wielu z dwunastu meridianów, słu__ tak_e do szybkiego przesuwania qi pomi_dzy nimi, bez potrzeby prowadzenia przez cały obieg. Podczas pocz_cia, Yin qi naszych matek ł_czy si_ z Yang qi ojców, daj_c pocz_tek naszej przyrodzonej, dziedzicznej qi. Zapłodniona komórka dzieli si_ na dwie, potem cztery, nast_pnie osiem itd. a_ utworzy balon komórek zwany blastul_. Na tym etapie powstaj_ te_ naczynia nadzwyczajne. W nast_pnym etapie wewn_trz balonika komórki zwijaj_ si_ przybieraj_c kształt tuby przebiegaj_cej wzdłu_ blastuli. Etap ów nazywany jest gastrul_ i jest zacz_tkiem tworzenia si_ układu pokarmowo-trawiennego. U ludzi tworzy si_ on od odbytu doust. Wtedy te_, podczas procesu gastrulacji, kształtuje si_ naszych dwana_cie meridianów. Zasadniczo qi kr__y w naszym ciele wzdłu_ dwunastu meridianów: Płuc, Jelita grubego, oł_dka, _ledziony, Serca, Jelita cienkiego, P_cherza moczowego, Nerek, Osierdzia, Potrójnego ogrzewacza, P_cherzyka _ółciowego i W_troby. Chocia_ tradycyjna medycyna chi_ska rozpoznaje i wykorzystuje dwana_cie kanałów, w rzeczywisto_ci ka_demu organowi ciała towarzyszy jaki_ kanał. Np. mózg powi_zany jest z Naczyniem Zarz_dzaj_cym, jednym z Naczy_ Nadzwyczajnych. Wszystkiemu, co fizycznie obecne w naszym ciele, towarzyszy jego przejaw qi.Organ, który u_ycza nazwy danemu kanałowi, po_ywia kanał i utrzymuje w nim silny przepływ qi. Usuni_cie (amputacja) organu skutkuje osłabieniem lub zastojem przepływu qi. T_ ró_nic_ mo_na zniwelowa_ _wiczeniami stymuluj_cymi dany kanał, nawet, je_eli fizycznie organu ju_ nie ma. Potrójny ogrzewacz cz_sto bywa przyczyn_ nieporozumie_, gdy_ zachodnia anatomia o takim nie wspomina. Niektórzy s_dz_, _e nie odnosi si_ on do _adnej konkretnej cz__ci ciała. Inni lokalizuj_ go wpodwzgórzu. W rzeczywisto_ci odnosi si_ do jamy ciała i otrzewnej, surowiczej błony wy_ciełaj_cej jam_ brzuszn_ i otaczaj_cej wn_trzno_ci. Ka_dy z meridianów przechodzi przez i od_ywia organ, od którego przyj_ł nazw_. Przepływaj_ca przeze_ qi, wpływa nie tylko na skojarzone z nimi organy, ale i na cały organizm. Nale_y pami_ta_, _e wszystko, co dotyczy _ycia nie tkwi w bezruchu, tak przynajmniej ujmuje to medycyna chi_ska; wszystko znajduje si_ w ruchu, w dynamicznym d__eniu do równowagi. Nawet punkty akupunkturowe i kanałyprzemieszczaj_ si_ w ciele. Qi, kr___c po dwunastu meridianach, zatrzymuje si_ w pojedynczym kanale na dwie godzinyMeridiany tworz_ w ciele trzy obiegi: od piersi do dłoni, od dłoni do głowy, od głowy do stopy i od stopy do piersi. W cyklu dobowym, qi obiega ciało trzykrotnie, zatrzymuj_c si_ w ka_dym z meridianów na dwiegodziny. Poni_sza tabela przedstawia rozkład przepływu qi przez ciało. Ka_de dwa meridiany tworz_ pary typu Yin – Yang, np. Płuc i Jelita grubego, oł_dka i _ledziony itd. Pora dnia Kanał Yin czy Yang Przepływ
3 00 – 5 00 Płuca (Pł) Yin Od piersi do r_ki 5 00 – 7 00 Jelito grube (JG) Yang Od r_ki do głowy 7 00 – 9 00 _oł_dek (_) Yang Od głowy do stopy 9 00 – 11 00 _ledziona(_) Yin Od stopy do piersi 11 00 – 13 00 Serce (S) Yin Od piersi do r_ki 13 00 – 15 00 Jelito cienkie (JC) Yang Od r_ki do głowy 15 00 – 17 00 P_cherz moczowy(PM) Yang Od głowy do stopy 17 00 – 19 00 Nerki (N) Yin Od stopy do piersi 19 00 – 21 00 Osierdzie (O) Yin Od piersi do r_ki 21 00 – 23 00 Potrójny ogrzewacz (PO) Yang Od r_ki do głowy 23 00 – 1 00 P_cherzyk _ółciowy (P_) Yang Od głowy do stopy 1 00 – 3 00 W_troba Yin Od stopy do piersi
Nast_pna tabela jest pomocna przy zapami_tywaniu lokalizacji meridianów.
Ka_dy z kanałów zaczyna si_ lub ko_czy od paznokcia, oprócz kanału Nerek. Pierwsza kolumna od
lewej wskazuje na punkt pocz_tkowy lub ko_cowy kanału. Kolumna na prawo od kolumny z nazwami kanałów
wskazuje numer palca rozpoczynaj_cego lub ko_cz_cego kanał. Kolumna pierwsza od prawej wskazuje czy jest
to palec dłoni czy stopy. I tak: 1. kolejno__ kanałów odpowiada kolejno_ci przepływu qi 2. ka_da z kolumn kanałów opisuje jeden z cyklów obiegu qi 3. kanały s_ pogrupowane w odpowiednie pary Yin – Yang Koniec Pł Du_y S Mały O _rodkowy Pocz_tek JG Drugi JC Mały PO Czwarty Dło_ Koniec _ Drugi PM Mały P_ Czwarty Pocz_tek _ Du_y N Spód stopy W Du_y Stopa Karta dobowego kr__enia qi przez meridiany z elementami teorii Pi_ciu Przemian
Księga Ying Yang
Yin i Yang
Yin i Yang to sposób klasyfikowania przedmiotów. Poj_cia te słu__ opisywaniu zwi_zków pomi_dzy rzeczami, wi_c gdy mówimy o Yin, to wspominamy tak_e o Yang i odwrotnie. Cech_ tego systemu klasyfikacji jest parzysto__. Gdy cokolwiek okre_lamy jako Yin lub Yang, zawsze musimy dookre_li_, w odniesieniu do czego co_ jest Yin lub Yang. Np. piersi s_ Yin w odniesieniu do pleców. Dla pewnych stale ustanowionych par, dla których nie istniej_ inne logiczne odniesienia, gdy parzysto__ jest ich cech_ immanentn_, nie ma potrzeby okre_lania elementu przeciwstawnego. Gdy wskazujemy na wewn_trzne cechy danego przedmiotu, mo_na czasem u_ywa_ okre_lenia Yin lub Yang bez potrzeby odnoszeniado elementu przeciwstawnego. Na przykład mówimy, _e „M_ski” to Yang. Wiemy, _e m_ski jest Yang wobec_e_skiego, bo nie istnieje _adne inne logiczne odniesienie dla pierwiastka m_skiego. Mo_na równie_ usłysze_: „Sło_ce jest Yang”. Nale_y pami_ta_, _e w rzeczywisto_ci oznacza to, _e: „Sło_ce jest Yang wobec Yin Ksi__yca”. W rzeczy samej, poj_cia Yin i Yang, w dosłownym tłumaczeniu oznaczaj_ „ksi__yc, sło_ce” i jest to rodzaj szablonu ułatwiaj_cego zrozumienie zasad klasyfikowania rzeczy jako Yin lub Yang. Niestety, okre_lanie rzeczy jako Yin lub Yang bez wskazanego elementu opozycyjnego, prowadzi dopowoduj_cej nieporozumienia praktyki traktowania poj__ Yin i Yang jako rzeczowników, którymi NIE s_. Yin i Yang nie reprezentuj_ ludzi, miejsc lub rzeczy. S_ przymiotnikami opisuj_cymi dominuj_c_ natur_ lub jako__ przedmiotu.
Definiowanie Yin i Yang
Po chi_sku Yin oznacza dosłownie ksi__yc (taiyin – , wielkie Yin), chocia_ nie jest to ju_ okre_lenie powszechnie stosowane. Mo_e by_ równie_ rozumiane jako cie_ (np. shuyin - ). Tradycyjna chi_ska medycyna odnosi Yin do _e_skiej, negatywnej (w znaczeniu negatywnego ładunku elektrycznego) zasady natury. Charakteryzuj_ j_ mi_kko__, od_ywianie, chłód, ciemno__. Yin zwi_zane jest ze stabilno_ci_.Yang dosłownie oznacza sło_ce (taiyang – , wielkie Yang). Odnosi si_ do m_skiej, twardej, ochronnej, pozytywnej natury rzeczy. Przedmioty i zjawiska o charakterze Yang s_ gor_ce, pobudzone, szybkie, ruchliwe, lekkiej wagi i koloru.Przeciwstawno__ i współzale_no__ Yin i Yang Z definicji Yin i Yang dowiadujemy si_, _e pary Yin i Yang działaj_ w opozycji do siebie. Co_ jest bardziej mi_kkie ni_ drugie, dlatego drugie jest twardsze ni_ pierwsze. Jednocze_nie s_ wobec siebie współzale_ne, bo nie mog_ istnie_ nawzajem bez siebie. Nie ma zewn_trznego bez wewn_trznego. Do jest w opozycji do z. Powszechnie znany symbol tajji przedstawia wła_nie t_ opozycyjno__ i współzale_no__.W symbolu tym, czarne reprezentuje Yin, białe – Yang. Widzimy, _e oba elementy napieraj_ na siebie, jednak_e w zdrowym organizmie s_ w stanie równowagi. Dodatkowo, Yin zawiera element Yang i odwrotnie. Gdy opisujemy dziej_ce si_ procesy, Yin i Yang trwaj_ w dynamicznym oddziaływaniu; małe Yin przechodzi w Yang i na odwrót. Dla chemików nie powinno to by_ niczym nadzwyczajnym, od zawsze si_ tak dzieje w procesie równowa_enia sił zwanym equilibrium. Pomy_lmy o małym pomieszczeniu, w którym panuje temperatura 70 °(F), oczywi_cie nie całe powietrze cechuje ta sama temperatura. Cz___ ma nieznacznie wy_sz_, cz___ ni_sz_. Wiemy, _e ciepłe powietrze wznosi si_, a zimne opada. W danym pomieszczeniu troch_ cieplejsze powietrze unosi si_ pod sufitem. Schładzane, staje si_ coraz bardziej Yin, a_ stanie si_ chłodniejszym powietrzem Yin przypodłodze. Powietrze Yang nosi w sobie potencjał bycia Yin i staje si_ Yin, gdy ten potencjał si_ urzeczywistni. Ten sam proces zachodzi dla chłodnego powietrza Yin przy podłodze. Jak mo_na zauwa_y_, istnieje dynamiczne oddziaływanie przeciwie_stw pomi_dzy powietrzem Yin i Yang w pokoju, chocia_ temperatura w pomieszczeniu jest stała i zrównowa_ona. Je_li zakłócimy t_ równowag_ i ustawimy termostat na temperatur_ 75° F, Yang przeciwstawia si_ Yin, które ulega przetworzeniu w Yang, a_ zostanie przywrócona równowaga Yin i Yang na poziomie 75°F.
Pary Yin i Yang
Zwykle Yin i Yang s_ antynomiami, które opisuj_ te same jako_ci. Przykładowo, gor_cy i zimnydotycz_ temperatury, lekki i ci__ki – wagi. Poni_sza tabela zawiera zestawienie pewnych par Yin i Yang, dla unaocznienia powi_zania pomi_dzy procesami lub przedmiotami. Na przykładach sło_ca i piersi, szczególnie widoczne jest, jak jako_ci Yin i Yang na siebie wpływaj_. Sło_ce jest Yang wobec Ksi__yca i Ziemi, ale jest Yin w stosunku do gor_tszych gwiazd; aczkolwiek na Ziemi _adna z gwiazd nie jest bardziej Yin ni_ Sło_ce. Piersi s_ Yin w odniesieniu do pleców, ale Yang w stosunku do brzucha. W przypadku procesów, substancja lub forma jest Yin w zale_no_ci od pełnionej funkcji. Poł_czenia nerwowe [nerwy] s_ Yin w stosunku do reakcji nerwowych, które s_ Yang. Hormony s_ Yin wobec Yang funkcjonowania organów. Mo_na to [w uproszczeniu] przedstawi_ jako opozycj_ materialne – niematerialne. Po_ywienie jest substancj_, która umo_liwia procesy metaboliczne. Drewno jest paliwem Yin wobec Yang ognia. Zauwa_my, _e niebo jest Yin w stosunku do Yang Ziemi. Jak zauwa_yli_my wcze_niej, chi_ska tradycja opisuje człowieka jako naczynie ł_cz_ce niebo z ziemi_. Niebo nad nami jest Yang, ziemia pod nami – Yin. Gdy jeste_my zdrowi, oba elementy pozostaj_ w równowadze. Ziemia od_ywia nas, dostarcza nam substancji, które czyni_ nas silnymi. Gdy ziemi b_dzie w nadmiarze (przejedzenie), zbli_ymy si_ w kierunku Yin; staniemy si_ powolni, oci__ali, mi_kcy. Ciało próbuje zrównowa_y_ t_ sytuacj_ kosztem osłabienia bariery ochronnej, włosy i skóra staj_ si_ słabsze. Niebo (powietrze) dostarcza nam witalno_ci i wytrzymało_ci. Gdy staniemy si_ zbyt Yang, w wynikunp. hiperwentylacji, mdlejemy i przechodzimy w stan nie_wiadomo_ci Yin. Gdy Yin jest w niedoborze, Yang staje si_ dominuj_ce, stajemy si_ chudzi i ko_ci_ci. Skóra staje si_ ciemniejsza. Zbyt długi okres dominacji Yang prowadzi do degeneracji cech Yin: skóra marszczy si_, wysusza, rozwija si_ rak skóry. Interesuj_ce jest, _e wła_ciwie w ka_dej z kultur Ziemi_ okre_la si_ jako „Matk_ Ziemi_”, a władc_ nieba jako „Ojca”.
Krótko o Yin i Yang w medycynie chi_skiej
Yin i Yang s_ u_ywane do opisu stanu i poło_enia anatomicznego [organów]. W odró_nieniu od wielo_ci okre_le_ u_ywanych w naszych j_zykach, lekarze chi_scy potrafi_ dokładnie opisa_ i zlokalizowa_ organy u_ywaj_c [poj__] Yin i Yang. Niech kto_ spróbuje sklasyfikowa_ nast_puj_ce poj_cia w terminach Yin i Yang: wewn_trzny, zewn_trzny, _rodkowy, boczny, bliski, odległy. Nale_y pami_ta_, _e spód stopy jest powierzchni_ Yin; jest mi_kki i wra_liwy. Chodzenie na boso mo_e narazi_ nas na wiele rodzajów zranie_. Dlaczego wi_c powierzchnia Yin jest tak czuła? Na naszych stopach znajduje si_ wiele punktów refleksologicznych. Refleksologia zajmuje si_ poł_czeniami nerwowymi. Zamieszczone w CAT wyniki do_wiadcze_ wykazuj_, _e stymulacja okre_lonych punktów powodowała, rozgrzewanie si_ skojarzonych z danym punktem o_rodków mózgowych. Pobudzanie punktu oczu rozgrzewało o_rodek wzrokowy kory. Pobudzanie punktu uszu rozgrzewało o_rodki słuchowe itp. Zanim zacz_li_my nosi_ obuwie i budowa_ chodniki, punkty te były regularnie pobudzane. W Azji, ka_dy park posiada kamienne _cie_ki z łatwo_ci_ pokonywane przez miejscowych spacerowiczów. Wi_kszo__ mieszka_ców Stanów Zjednoczonych, zmuszona do przespacerowania si_ tak_ _cie_k_, krzyczałaby z bólu, gdy_ pozbawili_my si_ mo_liwo_ci równowa_enia, jakie daje chodzenie po nierównej powierzchni. Nie najszcz__liwiej si_ składa, _e drogi s_ wyrównywane i _e nosimy przez cały czas obuwie. Wiele problemów, z którymi borykamy si_ jako populacja,jest wynikiem utraty mo_liwo_ci regularnego równowa_enia poprzez refleksologi_ stóp. W_ród wielu elementów branych pod uwag_ w chi_skiej diagnostyce do najistotniejszych nale__: qi, Yin Yang i równowaga pi_ciu elementów. Yin i Yang mog_ by_ u_ywane do okre_lenia powodu schorzenia jak i do zaprogramowania terapii. Cz_sto choroba zaczyna si_ dreszczami i uczuciem zimna (Yin). Nast_pnie pojawia si_ gor_czkowe (Yang) przesilenie i pacjent zdrowieje. Czasami mamy do czynienia z cyklami opozycji Yin Yang, gdy pacjent na przemian dr_y i poci si_ lub do_wiadcza obu objawów jednocze_nie. Gdy równowaga Yin i Yang zostanie przywrócona, pacjent zdrowieje. Zwykle choroba atakuje Yin zim_ i wiosn_, Yang – latem i jesieni_. Nierównowag_ w Yin i Yangmo_na podzieli_ na cztery główne kategorie: Niedobór Yang: Yin dominuje, nawet, je_li nie jest w nadmiarze. Powszechne objawy to zimno, słabe kr__enie, niskie ciśnienie krwi, zmęczenie, niedoczynno__ tarczycy, depresja. Niedobór Yin: Yang dominuje, nawet, gdy nie jest w nadmiarze. Powszechne problemy to stan podgorączkowy, ból gardła, opryszczka, nadczynno__ tarczycy, wysokie ci_nienie, zespół drażliwego jelita, reumatyzm, bezsenność...
joly