Temat: Działanie ratownika na miejscu wypadku drogowego.

Pod pojęciem pierwszej pomocy  należy rozumieć podstawowe czynności wykonywane przed przybyciem lekarza, pogotowia ratunkowego lub innych wykwalifikowanych osób mające na celu ratowanie zdrowia bądź życia ludzi, którzy odnieśli obrażenia lub nagle zachorowali.                                                                      Głównymi celami udzielania pierwszej pomocy są:                                              -   ochrona ludzkiego życia                                                                                                                    -   ograniczanie skutków obrażeń lub choroby                                                                     -   przygotowanie do dalszego postępowania lekarskiego                                           Pierwsza pomoc nie jest nauką ścisłą, a więc nie do uniknięcia są ludzkie błędy i okoliczności będące poza naszą kontrolą. Należy pogodzić się z tym, iż niezależnie od poprawności naszego postępowania i dokładania wszelkich starań poszkodowany może reagować wbrew oczekiwaniom, a nawet umrzeć. Niektóre choroby nieuchronnie kończą się śmiercią, nawet przy opiece lekarskiej.
Bardzo ważna jest złota maksyma "primum non nocere" - po pierwsze nie szkodzić. Należy także przyjąć zasadę skalkulowanego zagrożenia życia. Zawsze wybierać takie postępowanie, które będzie korzystne dla większości poszkodowanych. Nie wolno natomiast zastosować jakiejś niepewnej metody, tylko po to, żeby zrobić cokolwiek. Udzielanie pierwszej pomocy może być niestety niebezpieczne dla ratownika.. Podczas udzielania pierwszej pomocy zawsze istnieje ryzyko bezpośredniego kontaktu z płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami poszkodowanego, przez co może dojść do zarażenia wieloma chorobami przenoszonymi tymi drogami np. wirusowe zapalenie wątroby, wirus HIV. Dlatego podczas wykonywania wszelkich czynności przy poszkodowanym ratownik powinien mieć założone lateksowe lub foliowe rękawiczki jednorazowego użytku.                                                                                                                Sytuacje groźne dla życia mogą być różne, różny może też być stan poszkodowanego, ale istnieją trzy elementarne kroki - etapy udzielania pierwszej pomocy:                                                                                                                                                        1. Zabezpieczenie miejsca wypadku i ocena sytuacji.                                                                      Aby zabezpieczyć miejsce wypadku drogowego należy: Zbliżając się do miejsca wypadku, ratownik powinien zatrzymać własny samochód w miejscu bezpiecznym, na prawym poboczu drogi, nie dojeżdżając do samego miejsca wypadku. Samochód należy zabezpieczyć przed stoczeniem się, włączyć pulsujące światła ostrzegawcze, zabrać ze sobą apteczkę, trójkąt odblaskowy        i gaśnicę, zamknąć drzwi, a następnie na pasie ruchu, po którym poruszał się uszkodzony pojazd, ustawić w odległości około 30-50 m odblaskowy trójkąt bezpieczeństwa. W celu zwrócenia uwagi przejeżdżających kierowców można unieść maskę bagażnika. Jeśli samochód powypadkowy tarasuje inny pas ruchu, również na tym pasie, lecz z przeciwnej strony, należy umieścić trójkąt odblaskowy lub ustawić inną osobę, która będzie dawać znaki ostrzegawcze nadjeżdżającym pojazdom. Jeśli wypadek ma miejsce w nocy, należy ustawić własny samochód tak, aby oświetlał światłami mijania miejsce wypadku. Dopiero teraz można przystąpić do oceny sytuacji w rozbitym pojeździe. Nie wolno do niego podchodzić z palącym się papierosem, aby nie spowodować pożaru. W pierwszej kolejności należy zabezpieczyć go przed stoczeniem się: wyłączyć zapłon samochodu (niezależnie od tego, czy silnik pracuje), zaciągnąć hamulec ręczny, jeśli to nie możliwe, włączyć pierwszy lub wsteczny bieg, podłożyć pod koła klocki lub inne przedmioty.                                                                                    Od samego momentu zauważenia wypadku trzeba angażując wszystkie swoje zmysły z pełną koncentracją zacząć zbierać informacje o zdarzeniu i na ich podstawie tworzyć swój coraz pełniejszy i dokładniejszy obraz sytuacji. Na miejscu wypadku przede wszystkim należy określić ilość osób poszkodowanych - trzeba pamiętać że ci poszkodowani, którzy najgłośniej krzyczą i są najbardziej widoczni niekoniecznie są najciężej ranni. Być może, w niewielkiej odległości miejsca wypadku znajduje się nieprzytomny poszkodowany w ciężkim stanie, którego na pierwszy rzut oka nie widać, gdyż jest na przykład zasłonięty przez jakieś przeszkody terenowe. Ocena sytuacji polega  na zaobserwowaniu wielu ważnych czynników związanych z  poszkodowanymi, takich jak: ułożenie ciała, wykonywanie ruchów, skurcze mięśni, drgawki widoczne uszkodzenia, widoczne ciała obce,  ubiór - jego uszkodzenia świadczą o prawdopodobnych miejscach wystąpienia urazu, wymioty, niekontrolowanie czynności fizjologicznych itp.                                                                                                                                      2. Ocena stanu poszkodowanego i sprawdzanie czynności życiowych.              Ocenę stanu poszkodowanego zaczynamy od sprawdzenia czy jest on przytomny. Próbujemy  porozmawiać, zadajemy zdecydowanie i głośno pytania: "co się stało ?", "jak się nazywasz ?'' lub: "otwórz oczy". Można klepnąć lekko poszkodowanego w ramię lub klasnąć rękoma nad głową poszkodowanego. Jeżeli poszkodowany nie reaguje na te bodźce to nasuwa się wniosek, że jest nieprzytomny. Poszkodowany nieprzytomny to osoba, która uległa wypadkowi, z którą nie można nawiązać żadnego kontaktu i która nie reaguje na bodźce zewnętrzne.                                                                                                                                                           Jeżeli poszkodowany jest nie przytomny należy sprawdzić drożność dróg oddechowych i ewentualnie udrożnić je. W tym celu jedną rękę kładziemy na żuchwę, drugą na czoło poszkodowanego (rękoczyn czoło-żuchwa) a następnie przekręcamy głowę poszkodowanego twarzą w stronę przeciwną od siebie. Otwieramy usta i dwoma palcami drugiej ręki owiniętymi, np. w gazik, folię, wygarniamy zawartość jamy ustnej, (np. część pokarmu, sztuczną szczękę, gumę do żucia) a następnie powracamy do pozycji wyjściowej. Rękoczynem czoło-żuchwa płynnie, efektywnie i z wyczuciem odchylamy głowę do tyłu: wyjątek - podejrzenie o uraz kręgosłupa - w tym przypadku powinniśmy unikać poruszania głową.                                                                                                                                             Następnie sprawdzamy czy poszkodowany oddycha. Dorosły człowiek oddycha przeciętnie jeden raz w ciągu pięciu sekund. W celu stwierdzenia obecności oddechu u poszkodowanego przybliżamy ucho do twarzy poszkodowanego (jego nosa i ust), jednocześnie starając się zaobserwować ruchy oddechowe klatki piersiowej. Możemy też spróbować wyczuć oddech na własnym policzku. Dodatkowo jedną rękę trzymamy płasko na nadbrzuszu             i staramy się wyczuć ruchy powłok brzusznych towarzyszące oddychaniu. Kontrola oddechu powinna trwać co najmniej 5-10 sekund.                             Sprawdzamy czy poszkodowany ma tętno. Tętno człowieka dorosłego wynosi przeciętnie 60 - 80 uderzeń na minutę. U poszkodowanego tętno badamy na tętnicy szyjnej. Tętnice tę odnajdujmy na przedniej powierzchni szyi, tuż obok krtani. Do tego miejsca przykładamy dwa palce i staramy się wyczuć pulsowanie, przez 5 - 10 sekund.                                                                                                                 Jeśli poszkodowany oddycha, wyczuwamy tętno to możemy przystąpić do badania szczegółowego. Badanie poszkodowanego wykonujemy w celu stwierdzenia lub wykluczenia u poszkodowanego urazów, np.: złamań, krwotoków zewnętrznych, itp. Prowadzimy je dokładnie według jednego             z dwóch schematów, zależnie od tego, czy poszkodowany leży na plecach czy na brzuchu. Podczas badania poszkodowanego należy cały czas obserwować twarz poszkodowanego. Osoba nieprzytomna może zareagować na ból widocznym grymasem twarzy lub jękiem. Jeżeli osoba jest nadal nieprzytomna układamy ją w pozycji bocznej ustalonej, ciepło okrywamy i kontrolujemy tętno i oddech co 2 minuty.                                                                                                                                            W przypadku braku oddechu należy zastosować sztuczne oddychanie, a  przy braku akcji serca – zastosować sztuczne oddychanie i zewnętrzny masaż serca.                                                                                                                                                           Czynności wykonywania reanimacji przez jedną i dwie osoby.

- Odchylenie głowy do tyłu (po sprawdzeniu drożności dróg oddechowych).

- Dwa wdmuchnięcia powietrza.

- Sprawdzenie tętna.

- Dwa wdmuchnięcia powietrza.(1 cykl)

- Piętnaście ucisków na mostek. (1 cykl)

- Dwa wdmuchnięcia powietrza.(2 cykl)

- Piętnaście ucisków na mostek. (2 cykl)

Po wykonaniu 8 cykli (około dwie minuty) sprawdzenie tętna.

Dwie osoby – zmienia się tylko wykonywanie cykli.

-         Jedno wdmuchnięcie powietrza.              (1 osoba)

-         Pięć ucisków na mostek.                             (2 osoba)

3. Wezwanie pomocy.

              Jeśli stan poszkodowanego jest poważny, trzeba jak najszybciej zaalarmować odpowiednie służby medyczne.                                                                      Meldunek o wypadku powinien zawierać następujące dane:              

-         miejsce wypadku, rodzaj wypadku

-         liczba poszkodowanych i ich stan

-         informacja o udzielonej dotychczasowo pomocy

-         dane personalne osoby wzywającej pomoc

W oczekiwaniu na przyjazd wyspecjalizowanej jednostki medycznej, należy udzielać dalej odpowiedniej pomocy.