ZABURZENIA LIPIDOWE- ROZPOZNAWANIE, LECZENIELIPIDY
1.CHOLESTEROL
A)WOLNY
B)ZESTRYFIKOWANY
2.FOSFOLIPIDY (PL)
3.TRIGLICERYDY (TG)
4.WOLNE KWASY TŁUSZCZOWE (WKT)
CHOLESTEROL
1.Hormony steroidowe
2.witamina D
3.kwasy żółciowe
4.lipoproteiny
5.składnik błon komórkowych
6.związek niezbędny do wzrostu komórek
300-500mg cholesterolu dostarczane jest z dietą
700-900mg syntetyzowane jest wewnątrzkomórkowo z acetylo-CoA
Synteza zachodzi we wszystkich komórkach jądrzastych
wątroba 60-70%
jelito-15%
skóra-5%
TG i WKT
Główny materiał energetyczny, zużywany na bieżąco lub magazynowany w tkance tłuszczowej
TG=estry długołańcuchowych kwasów tłuszczowych i glicerolu
A)egzogenne
B)endogenne
PL
Pochodne glicerolu lub innego alkoholu-sfingozyny i kwasów tłuszczowych oraz fosforylowanego alkoholu
1.fosfatydylocholina -lecytyna
2.sfingomielina
Błony komórkowe, lipoproteiny, składniki żółci (lecytyna), regulacja w różnicowaniu i proliferacji komórek
LIPOPROTEINY
Lipidy obecne we krwi są związkami nierozpuszczalnymi w wodzie, dlatego w środowisku wodnym (jakim jest krew) transportowane są w postaci kulistych kompleksów lipidowo-białkowych, zwanych LIPOPROTEINAMI
Charakterystyka lipoprotein
lipoproteiny
gęstość
g/ml
średnica
(nm)
TG
%
CH
białka
Chylomikrony
<0,95
75-1200
80-95
2-7
3-9
1-2
VLDL
0,95-1,006
30-80
55-80
5-15
10-20
8-12
LDL
1,019-1,063
18-25
40-50
20-25
HDL
1,063-1,210
5-12
5-0
15-25
20-30
45-55
Apolipoproteiny
1.rozpuszczalność estrów cholesterolu i triglicerydów
2.regulacja reakcji lipidów z enzymami-Lipaza lipoproteinowa (LPL)
Lipaza wątrobowa (HL)
LCAT (acylotransferaza lecytyna:cholesterol
3.wiązanie lipoprotein z receptorami komórkowymi
Rodzaje apolipoprotein
1.apo A-I- HDL
aktywator LCAT
2.apo B- grupa heterogenna
apo B-100:chylomikrony,VLDL,LDL
apo B-48:chylomikrony
3.apo C- VLDL, HDL, chylomikrony
apo C-II- Aktywator lipazy lipoproteinowej (LPL)
apo C-I i apo C-III-inhibitory LPL
Lipoproteina (a)
Lipoproteina (a) zbudowana jest z cząsteczki LDL, do której przyłączona jest glikoproteina
(a)- apo (a). Oprócz właściwości wynikających z podobieństwa do LDL, Lp(a) wykazuje właściwości przeciwfibrynolityczne, wynikające z podobieństwa apo(a) do plazminogenu
ENZYMY W METABOLIZMIE LIPIDÓW
1. LPL- śródbłonek naczyn włosowatych tkanki tłuszczowej,m.szkieletowych,m.sercowego
katalizuje hydrolizę TG w CM i VLDL do WKT i glicerolu
Aktywator- apo CII
Inhibitor- apo CIII, apoCI
2. LH
Zlokalizowane w wątrobie
Katalizuje hydrolizę TG i PL w VLDL i HDL2
w wyniku tej reakcji powstają LDL i HDL3
3. LCAT- acylotransferaza lecytyna:cholesterol
Syntetyzowana w wątrobie i uwalniana do krążenia w HDL
Powoduje przenoszenie cząsteczki kwasu tłuszczowego z lecytyny na wolny cholesterol.
Powstaje wówczas cholesterol zestryfikowany i lizolecytyna.
Aktywator- apo AI
4. CETP- białko przenoszące estry cholesterolu
To białko przenoszące estry cholesterolu z HDL na VLDL, chylomikrony w zamian za triglicerydy
5. PLTP- białko przenoszące fosfolipidy
Pośredniczy w przenoszeniu PL i wolnego cholesterolu uwalnianych podczas lipolizy lipoprotein bogatych w TG na HDL
HDL- cykl przemian
LPL-lipaza lipoproteinowa-hydrolizuje TG\
HL- lipaza wątrobowa przekształca HDL2-HDL-3
LCAT-acylotransferaza lecytyno-cholesterolowa (estryfikuje cholesterol)
CETP-białko transportujące cholesterol z HDL do VLDL
1.Chylomikrony
2.VLDL- very low density lipoproteins
Lipoproteiny o bardzo małej gęstości
3.LDL- low density lipoproteins
Lipoproteiny o małej gęstości
4.HDL- high density lipoproteins
Lipoproteiny o dużej gęstości
CHYLOMIKRONY
1.Powstają w jelicie z wchłanianych lipidów, głównie triglicerydów
2.Przebywają w krążeniu krótko, zaledwie kilka godzin
3.Najbardziej miażdżycorodne są chylomikrony powstające po spożyciu tłuszczu utlenionego
1.Powstają w wątrobie, transportują triglicerydy z wątroby do tkanek obwodowych
1.Transportują cholesterol do tkanek
2.Powstają jako końcowy produkt katabolizmu VLDL
3.tzw. „zły cholesterol”
4.najbardziej miażdżycorodna frakcja lipoprotein
5.Są to małe cząsteczki, zawierają mało triglicerydów, dużo cholesterolu
1.Najsilniejsze działanie antyaterogenne
2. Odbierają cholesterol z tkanek obwodowych i uczestniczą w metabolizmie VLDL i chylomikronów
3.HDL3 –bogate w apolipoproteiny, odbierają estry cholesterolu i tworzą mniej gęste HDL2 transpotujące cholesterol z tkanek do wątroby
Produkty częściowego katabolizmu
1.resztkowe czyli remnanty chylomikronów
2.remnanty VLDL= IDL (intermediate density lipoproteins)
Hiperlipoproteinemie
1.fenotypowo wg Fredricksona
2.genetycznie:
a)Dziedziczona , jednogenowa
(rodzinna hipercholesterolemia, hipertriglicerydemia,mieszana)
b)Dziedziczona wielogenowo (hipercholesterolemia pospolita)
...
Penelopo