Justyna Bień
Konspekt lekcji języka polskiego w klasie V
Hasło programowe: zdanie pojedyncze
Temat: Potyczki ze zdaniem pojedynczym.
Cele: - główny: powtórzenie i utrwalenie wiadomości dotyczących zdania pojedynczego
- szczegółowe: uczeń – potrafi scharakteryzować zdanie pojedyncze;
- odróżnia zdanie pojedyncze od równoważnika zdania;
- wskazuje i nazywa części zdania (podmiot, orzeczenie, przydawkę, dopełnienie, okolicznik);
- samodzielnie tworzy zdani pojedyncze rozwinięte;
- potrafi wskazać związek główny w zdaniu;
- dokonuje rozbioru logicznego zdania.
Metody: - wiodąca – metoda ćwiczeniowa (metoda okazjonalnych ćwiczeń praktycznych),
- wspomagające: metoda poszukująca
Forma: zbiorowa, grupowa
Środki dydaktyczne: karty pracy sporządzone przez nauczyciela
Przebieg lekcji:
Etapy lekcji
Czas
Czynności nauczyciela
Czynności uczniów
Uwagi
5 min.
- powitanie uczniów
- sprawdzenie listy obecności
- sprawdzenie pracy domowej
- zapisanie tematu
Faza orientacyjna
7 min.
- N: Mam dla Was nietypowe zadanie na początek. (N rozdaje karty pracy z zadaniem). Oto polecenie: „Pewien początkujący dziennikarz sportowy miał sporządzić notatkę z wyścigu sprinterów. Wywiązał się z zadania, ale nie do końca… Emocje wzięły górę i jego zapis jest dość chaotyczny. Pomóżcie dziennikarzowi i uporządkujcie jego relację w logiczną całość.”
* Jestem na stadionie sportowym.
* Zbliżają się do mety.
* Sędzia zagwizdał.
* Na prowadzenie wysunął się Amerykanin w niebieskiej koszulce.
* Widownia zamarła.
* Tuż za nim biegnie reprezentant Japonii.
* Pogoda dopisała.
* Biegną coraz szybciej przed siebie.
* Wszyscy w napięciu patrzą na tablicę z wynikami.
* Zawodnicy powoli zajmują miejsca na linii startu.
* Amerykanin i Japończyk wbiegają niemal równocześnie.
* Kibice wiwatują!
* Trybuny są wypełnione po brzegi.
* Ruszyli!
* Amerykanin był jednak szybszy.
- N prosi o odczytanie właściwej wersji sprawozdania. N: Z jakiego rodzaju wypowiedzeń dziennikarz zbudował swą relację?
- N prosi o zapisanie tematu lekcji: „Potyczki ze zdaniem pojedynczym”
- Uczniowie układają treść, która brzmi: „Jestem na stadionie sportowym. Pogoda dopisała. Trybuny są wypełnione po brzegi. Zawodnicy powoli zajmują miejsca na linii startu. Sędzia zagwizdał. Ruszyli! Biegną coraz szybciej przed siebie. Na prowadzenie wysunął się Amerykanin w niebieskiej koszulce. Tuż za nim biegnie reprezentant Japonii. Zbliżają się do mety. Widownia zamarła. Amerykanin i Japończyk wbiegają niemal równocześnie. Wszyscy w napięciu patrzą na tablicę z wynikami. Amerykanin był jednak szybszy. Kibice wiwatują!”
- Chętny uczeń czyta powyższy tekst
- ze zdań pojedynczych
- U piszą
Faza operacyjna
3 min.
8 min.
- N: Dzisiaj na lekcji, niczym najlepsi sportowcy, będziemy wylewać siódme poty i zmagać się z ćwiczeniami dotyczącymi zdań pojedynczych. Na rozgrzewkę – szybkie przypomnienie wiadomości o naszym przeciwniku. Ułatwi nam to rozwiązanie krzyżówki.
(N odsłania narysowaną na tablicy krzyżówkę i objaśnia instrukcję)
- N: Będę czytać pytania, a wy słuchajcie uważnie. Kto pierwszy poda właściwą odpowiedź, będzie mógł zapisać ją na tablicy. Liczy się wiedza i refleks. Uwaga! Gotowi?! Czytam!
1. O nim się mówi w zdaniu
2. Najważniejsza część zdania, wyrażona osobową formą czasownika
3. Liczba orzeczeń w zdaniu pojedynczym
4. Wyrazy tworzące grupę podmiotu i grupę orzeczenia to…
5. Część zdania należąca do grupy orzeczenia, odpowiadająca na pytania przypadków, oprócz mianownika to…
6. Wszystkie określenia podmiotu to…
7. Wypowiedzenie które nie posiada orzeczenia, ale może być uzupełnione o osobową formę czasownika
8. Określa orzeczenie i odpowiada na pytania: jak? gdzie? kiedy?
9. Zdanie z rozbudowaną grupą podmiotu i grupą orzeczenia to zdanie pojedyncze…
10. Wypowiedzenie zawierające tylko podmiot i orzeczenie to zdanie pojedyncze…
- N: Po treningu pamięci czas na ćwiczenia w grupach. Dostaniecie zestaw zadań, za które do zdobycia będą punkty. Na końcu – wyłonimy zwycięzców. (N dzieli uczniów na 4 grupy, prosi o wybór liderów i rozdaje karty pracy)
- N: Pierwsze ćwiczenie to gra pt. „Rozciąganie zdania”. Uwaga, czytam instrukcję: Na planszach przed sobą macie po 3 zdania pojedyncze nierozwinięte. Waszym zadaniem jest zbudowanie możliwie jak najdłuższych, sensownych zdań, ale ułożonych na kształt piramidy. Aby tego dokonać, musicie przestrzegać kilku zasad:
* do podanego „wierzchołka” należy dopisywać określenia jednocześnie z dwóch stron
*kolejne określenia powinny znajdować się na coraz niższych poziomach
*nie wolno dopisywać czasowników!
*za każde poprawne „piętro” drużyna zdobywa 1 punkt
*liczą się poziomy kompletne tj. uzupełnione po obu stronach
*czas wynosi 5 minut
Wygrywa ta drużyna, która zbuduje jak najwyższe „piramidy” i zgromadzi najwięcej punktów.
Oto WZÓR: pies szczeka
kudłaty głośno
mały na podwórku.
Wierzchołek 1: sprinter biegnie
Wierzchołek 2: zawodnik skacze
Wierzchołek 3: zapaśnik walczy
- N prosi o odczytanie efektów pracy przez liderów grup i przyznaje punkty. N: Co daje nam użycie zdań rozwiniętych?
- N: kolejna konkurencja to „Bieg z przeszkodami” (N rozdaje długie, zapisane paski papieru), N: Macie przed sobą dosyć nietypową bieżnię. To tory zbudowane ze zdań pojedynczych. Przeszkodami są luki lub równoważniki zdań, które należy pokonać, wpisując odpowiednie wyrazy, by powstały logiczne zdania pojedyncze. W tym celu należy też odwołać się do wiedzy z zakresu różnych dyscyplin sportowych. Wpisując wyraz, podpiszcie, jaka to część zdania. Za każdy poprawnie wstawione słowo, a także za podpisanie części zdania drużyna otrzymuje po 1 punkcie. Dodatkowy punkt – dla najszybszych. Konkurencję wygra ta drużyna, która pierwsza dotrze do mety z prawidłowo pokonanymi przeszkodami. Na miejsca! Gotowi! Start!
… ścigają się na rowerach...
marianek1508