Język polski – wymiary szkolnego przedmiotu
1) wymiar instrumentalny – związany z zadaniem wyposażenia ucznia w podstawowe umiejętności i narzędzia, warunkujące procesy uczenia się wszystkich innych przedmiotów i sprawne uczestnictwo w życiu zbiorowości.
· elementarne umiejętności czytania i pisania
- opanowanie techniki szybkiego czytania
- opanowanie nawyków ortograficznych
· umiejętność cichego czytania ze zrozumieniem
· kultura czytania i kompetencja lekturowa – umiejętność:
- orientowania się w tekstach o różnym stopniu komplikacji
- właściwego reagowania na różne funkcje języka
- odbioru znaczeń metaforycznych
· umiejętność interpretowania tekstów i wyrabiania dzięki niej świadomości własnego udziału w interpretowaniu różnych zjawisk otaczającego świata
· umiejętność komponowania i redagowania tekstów zgodnie z:
- intencją wypowiedzi
- jej okolicznościami
- wymaganiami form gatunkowych
· umiejętność czytania różnych pozajęzykowych kodów znakowych
· sprawność i kultura wyrażania myśli i przeżyć w żywej mowie, opanowanie techniki żywego słowa
· opanowanie:
- techniki pracy umysłowej
- podstawowych procedur logicznego rozumowania i precyzowania myśli
· orientacja w sposobach korzystania z różnorodnych źródeł informacji
2) wymiar historyczny – związany z zadaniem wprowadzania ucznia w różnorodne złoża znaków kulturowych funkcjonujących w życiu współczesnym oraz w obszar tradycji, kultury i życia narodu, kształtujący poczucie wspólnoty
· zapoznanie się z dziełami polskiego i światowego piśmiennictwa, zmierzające do stworzenia pewnego obrazu i jego rozwoju – poznanie:
- wyselekcjowanego kanonu dzieł
- sylwetek niektórych twórców
- przybliżonego obrazu głównych epok rozwoju kultury
· wprowadzenie w wiedzę o:
- przemianach i rozwoju narodowych i społecznych treści życia narodu polskiego
- narodzinach, tworzeniu, wypalaniu, odradzaniu się różnych idei na tle przemian historycznych
· wprowadzenie w obraz:
- przemian kultury materialnej
- konwencji obyczajowych i estetycznych
- stylów w różnych dziedzinach sztuki
· przybliżenie na przykładach tekstów piśmiennictwa minionych epok:
- zjawisk życia języka
- jego rozwoju
- wzbogacenia form
- różnicowania się, elastyczności jego funkcji komunikacyjnej itp.
3) wymiar społeczno-filozoficzny – związany z koniecznością otwierania się lekcji j. polskiego na przeżycia i przemyślenia młodych odbiorców literatury, liczenia się z ich motywacjami czytania i potrzebami wieku dorastania, z doświadczeniami uczestnictwa w procesie społecznej komunikacji
· wprowadzenie za pośrednictwem tekstów literackich w:
- niezbędną wiedzę psychologiczną
- umiejętność obserwowania człowieka, rozpoznawania jego reakcji i przeżyć
- rozumienie wielu skomplikowanych zjawisk życia wewnętrznego
- podstawowe elementy wiedzy socjologicznej
- umiejętność analizy relacji między życiem jednostki i funkcjonowaniem społeczeństwa
· poznawanie pojęć i innych problemów filozoficznych (w powiązaniu z tekstami literackimi)
· poznawanie języka jako narzędzia komunikacji społecznej jego:
- systemu
- funkcji
- zagrożeń (np. manipulacji jęz.)
· wprowadzenie w problemy semiotyki
· trwała obecność problematyki etycznej i aksjologicznej oraz częsty udział zagadnień epistemiologicznych w procesie utw.
4) wymiar estetyczny – związany z tą szczególną sferą wartości, którą do procesu edukacyjnego wnoszą teksty literackie i inne teksty kultury dzięki organizacji swego języka i struktur artystycznych
· analiza języka dzieł i struktur artystycznych, prowadząca do poznawania pojęć literackich uczniów, wprowadzanie uczniów w umiejętność posługiwania się nimi i kształtowanie świadomości literackiej
· tworzenie sytuacji sprzyjających przeżyciu estetycznemu i dostrzeganiu wartości dzieł:
- eksponowanie dzieł
- ujawnianie sposobu ich konkretyzacji
- korygowanie recepcji niepełnej lub fałszywej
- organizowanie płaszczyzny wymiany wrażeń, opinii, sądów wartościujących itp.
· tworzenie sytuacji pozalekcyjnych kontaktów z literaturą i sztuką
- wyjścia do teatru, muzeów, na wystawy
- szkolny teatr, kabaret itp.
- wieczory literackie itp.
· przetwarzanie tekstów, stosowanie różnorodnych technik przekładów itersemiotycznych, rozbudzającego kreatywność uczniów, oddziałującego na ich wyobraźnię i pobudzającego do czynnego uczestnictwa w kulturze
- redagowanie tekstów
marianek1508