Jerzy Szczupaczyński - Władza i społeczeństwo.doc

Mateusz Luft

Jerzy Szczupaczyński

Władza i Społeczeństwo

Trzy równoległe poziomy legitymizacji władzy:

1. Reguły władzy. Poziom reguł – zgodność sprawowania władzy z przyjętymi regułami. Mogą być niesformalizowane i nie spisane. Przeciwieństwem jest nielegalność władzy, czyli nabytej z pogwałceniem reguł.
2. Legitymizacja. Jeżeli reguły są akceptowane przez obydwie strony. Rządzących i rządzonych.
3. Czynne podporządkowanie się władcy przejawiające się w konkretnych zachowaniach. Publiczne deklaracje, subiektywna identyfikacja z układem rządzącym, potwierdzenie pozycji jednostek wobec innych osób podporządkowanych i z innej wspólnoty. Czynności poparcia, lub delegitymizacja.

Problemy legalizacji władzy państwowej:

Założenia początkowe:

-          Władza państwowa nie podlega żadnemu nadrzędnemu prawodawcy

-          Państwo jest odpowiedzialne za określanie reguł

-          „Państwo to szereg wyspecjalizowanych instytucji, które posiadają monopol stanowienia prawa i władzy sądowniczej na określonym terytorium oraz środki zorganizowanego przymusu niezbędne dla zapewnienia tym instytucjom skuteczności.”

-          Suwerenność siłą państwa bo jest ono najwyższą instancją na danym terenie. Słabością, bo nie może się uprawomocnić poprzez odwołanie do wyższego autorytetu.

-          Równocześnie państwa uprawomocniają się poprzez tworzenie systemów państw, które nawzajem się uznają.

-          Aby nie okazało się, że inne państwo za pomocą interwencji na terenie słabszego sąsiada przejmuje kontrolę nad tym obszarem państwa podpisują militarne umowy międzynarodowe.

Co powoduje trwałość państw mimo wewnętrznych konfliktów?

-          Struktura państwa – trójpodział władzy

-          Podporządkowanie armii cywilnej kontroli: (1) maksymalna polityzacja armii w systemach jednopartyjnych, (2) maksymalna depolityzacja armii w systemach liberalnych

-          Podtrzymywanie porządku konstytucyjnego przez społeczeństwo

Reguły konstytucyjne i ich legitymizacja:

Autorytet polityczny i jego źródła:

Przemiana z panowania dynastycznego na model odpowiadający nowoczesnemu państwu. Otwarcie władzy dla mas społecznych. Mieszane motywacje legitymizacji władzy wciąż pozostały w niektórych krajach. Albo ograniczanie władzy legitymizowanej przez inną władzę. Np. autorytet jednej partii rządzącej, władcę. Także legitymizacja władzy nie musi być czerpana tylko z suwerenności ludu.

Suwerenność ludu:

-          Samostanowienie narodu (zachwiana przez strukturę nowoczesnego państwa, identyfikacja z miejscem, a nie narodem)

-          Powszechna reprezentacja polityczna

Aby możliwa była legitymizacja władzy musi ona realizować interes ogólny. Spełniać funkcje dla całego społeczeństwa. Rozdarci między skutecznością, a legitymizacją władzy. Państwo musi zaspakajać potrzebę bezpieczeństwa i dobrobytu.

Dwa rodzaje poparcia:

-          Proces wyborczy, tylko osobiście wyrażane, rzeczywisty wybór, co raz bardziej powszechny, równość ważności głosów, umasowienie procesu, niesprawiedliwość wynikająca z różnych zasobów finansowych różnych grup społecznych. Ograniczenie możliwości legalizacji organizacji politycznych. Brak sprawiedliwych wyborów musi oznaczać brak legitymizacji, ale nie zawsze się tak zdarza. Wystarczy czasem powszechna akceptacja.

-          Typ mobilizacyjny – realizacja celów wyznaczonych przez centrum, a nie ich kształtowanie. Tworzy zapotrzebowanie na charyzmatycznych przywódców.