ksiegi.pdf

K SIĘGI L ITURGICZNE

Księga liturgiczna zawiera teksty i przepisy dotyczące obrzędów Kościoła. Zatwierdza je

Stolica Apostolska. Dekret Kongregacji Obrzędów z dnia 27 stycznia 1966 r. wylicza następujące

księgi liturgiczne: brewiarz, mszał, rytuał, martyrologium i ceremoniał biskupi. Do ksiąg

liturgicznych nie należą modlitewniki, kancjonały, mszaliki, śpiewniki. Mogą one zawierać wiele

tekstów liturgicznych, objaśnień i być pomocą dla wiernych, lecz nie są oficjalnym źródłem prawa

liturgicznego. Można jednak znaleźć w nich wiele zwyczajów ludowych związanych z nabożeństwami,

co dla historii kultu jest rzeczą bardzo cenną.

Wzorcowe wydanie księgi liturgicznej przez Stolicę Świętą nazywa się wydaniem typicznym

(editio typica). Na tym wydaniu muszą opierać się wszystkie dalsze wydania, jej przedruk,

tłumaczenia, wydania krajowe, diecezjalne, zakonne. Ich zgodność z wydaniem typicznym musi

stwierdzić kompetentna władza kościelna. Tłumaczeń nie dokonuje się niewolniczo, słowo po słowie,

lecz uwzględnia się ducha danego języka.

Nowe księgi liturgiczne muszą uwzględniać postulaty pastoralne Soboru, który mówi, że „liturgia

składa się z części niezmiennej, pochodzącej z ustanowienia Bożego i części podlegającej zmianom,

które z biegiem lat mogą, a nawet powinny być zmienione, jeżeli wkradły się do nich elementy, które

niezupełnie odpowiadają wewnętrznej naturze samej liturgii, albo jeżeli te części stały się mniej

odpowiednie. To odnowienie ma polegać na takim układzie tekstów-i obrzędów, aby one jaśniej

wyrażały święte tajemnice, których są znakiem i aby lud chrześcijański, o ile to możliwe, łatwo mógł

je zrozumieć i uczestniczyć w nich w sposób pełny, czynny i społeczny" (KL 21). Wzrost życia

chrześcijańskiego wśród wiernych w dużym stopniu zależy od ksiąg liturgicznych, podających

najlepsze treści duchowe, religijne. Nic więc dziwnego, że przy wydawaniu ksiąg liturgicznych Kościół

wkłada tyle troskliwości, by odznaczały się czystością wiary i poprawnością pod względem

obrzędowym. Kongregacja Obrzędów w wyżej wymienionym dekrecie o wydawaniu ksiąg liturgicznych

( Notitiae 2: 1966, 172) podkreśla, że wydawanie tych ksiąg zastrzeżone jest władzom kościelnym, że

ich tłumaczenie aprobuje konferencja biskupów, a zatwierdza Stolica Apostolska. Tekst ściśle

liturgiczny ma wyróżniać się wielkością czcionki.

P OSZCZEGÓLNE KSIĘGI LITURGICZNE

B REWIARZ

Brewiarz zawiera teksty i przepisy dotyczące publicznych modlitw Kościoła. Łacińskie

wydanie typiczne ukazało się w 1971-1972r., na mocy dekretu Kongregacji Kultu Bożego

„ Liturgia Horarum ”, z dnia 11 kwietnia 1971r. i konstytucji apostolskiej Pawła VI „ Laudis

canticum ”, z dnia l listopada 1970 r. Brewiarz ten wszedł w życie z pierwszą niedzielą Adwentu

1971 roku. W języku polskim brewiarz ukazuje się od 1982r. W 1985r. Kongregacja Kultu Bożego

ogłosiła drugie wydanie typiczne. Brewiarz, który otrzymał nazwę Liturgia Horarum - Liturgia

Godzin (Liturgia uświęcania czasu), dzieli się na cztery tomy:

a) okres Bożego Narodzenia (od I Niedzieli Adwentu),

b) okres Wielkanocy (od Środy Popielcowej),

c) od pierwszej do siedemnastej niedzieli w ciągu roku,

d) od osiemnastej niedzieli do końca roku kościelnego.

Układ poszczególnych tomów jest tradycyjny:

1. teksty okresowe (prorium de tempore),

2. teksty stałe (ordinarium),

3. psałterz podzielony na cztery tygodnie (psalterium per ąuattuor hebt domadas distributum),

4. teksty własne o świętych (proprium de sanctis),

5. teksty wspólne (communia).

W stosunku do wydań poprzednich, brewiarz został gruntownie przepracowany i wzbogacony

pod względem treściowym.

M SZAŁ

Mszał stanowi główną księgę zawierającą teksty stałe i zmienne Mszy św., oraz przepisy dotyczące

jej sprawowania. Pierwsze posoborowe wydanie typiczne ukazało się w 1970r. Drugie wydanie typiczne,

poprawione (editio typica altem) zostało ogłoszone dekretem Kongregacji Kultu Bożego „ Cum Missale

Romanum”, z dnia 27 marca 1975r. Mszał Rzymski dla diecezji polskich został wydany w 1986r.

Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego stwierdza, że „obecne normy, wydane w oparciu o

wolę Drugiego Powszechnego Soboru Watykańskiego, oraz nowy mszał, którym Kościół obrządku

rzymskiego będzie się odtąd posługiwał przy sprawowaniu Mszy, są nowym dowodem troski Kościoła,

jego wiary i niezmienionej miłości ku najświętszej tajemnicy eucharystycznej oraz świadczą o

nieprzerwanej i ciągłej jego tradycji, mimo wprowadzenia pewnych rzeczy nowych” (OWMR 1). Całe

bogactwo doktrynalne i ascetyczne nowego mszału udostępnia wszystkim wiernym tłumaczenie na język

ojczysty. Z bogactwa tego czerpać będzie kaznodziejstwo, katecheza i pobożność wiernych. Układ

mszału zgodny jest z tradycją:

1. wstęp, na który składa się „Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego”, wprowadzenie do

kalendarza liturgicznego i sam kalendarz,

2. teksty własne na poszczególne okresy roku kościelnego,

3. teksty stałe,

4. teksty własne o świętych,

5. teksty wspólne o świętych,

6. teksty wotywne, w różnych potrzebach i za zmarłych.

L EKCJONARZ

Z Mszałem Rzymskim łączy się Lekcjonarz, którego wydanie łacińskie ukazało się w 1969r. To

wydanie typiczne składa się z czterech tomów.

Wydanie polskie ma siedem tomów, które ukazywały się w latach 1972-1978:

• Tom I zawiera teksty przewidziane na Adwent i okres Bożego Narodzenia,

• Tom II - teksty na Wielki Post i Wielkanoc,

• Tom III - teksty na Okres zwykły od 1 do 11 tygodnia,

• Tom IV - teksty na Okres zwykły od 12 do 23 tygodnia,

• Tom V - teksty na Okres zwykły od 24 do 34 tygodnia,

• Tom VI zawiera teksty własne i wspólne o świętych, (uroczystości, święta i wspomnienia:

Najświętszej Maryi Panny i świętych - Apostołów, męczenników, pasterzy, Doktorów

Kościoła, dziewic); msze na poświęcenie kościoła,

• Tom VII - teksty na msze wotywne, o zmarłych, pogrzebowe, obrzędowe (przy udzielaniu

sakramentów),

• Tom zawierający teksty na msze za zmarłych (pogrzebowe); jest to tak zwany lekcjonarz

żałobny.

Czytania w lekcjonarzu są podzielone na cykle:

Czytania niedzielne - cykl trzyletni (A, B, C - litera określa rok liturgiczny (rozpoczynający się w I

Niedzielę Adwentu), jest ustalana przez Kościół. Lata następują kolejno po sobie: w roku 2006/2007 - rok

liturgiczny C, w roku 2007/2008 - rok liturgiczny A itd. Można to obliczyć przy założeniu, że liczymy dla

roku kalendarzowego następującego po Adwencie roku liturgicznego: rok który dzieli się przez 3, ma

literę C (2007/3 nie ma reszty), jeśli w dzieleniu przez 3 zostanie reszta 1, mamy rok A, a jeśli reszta 2 -

rok B.)

Czytania na dni powszednie - cykl dwuletni (I - jeśli rok jest nieparzysty (np. 2005), II - jeśli rok jest

parzysty (np. 2006)

E WANGELIARZ

Ewangeliarz to zdobna księga liturgiczna zawierająca wszystkie fragmenty Ewangelii odczytywane

każdego dnia z podziałem na lata liturgiczne (A, B, C oraz I i II).

Wykorzystywany podczas uroczystych celebracji mszalnych jest księgą przynależną w liturgii diakonowi.

K SIĘGA MODLITW POWSZECHNYCH

We Mszy św. liturgia słowa Bożego kończy się modlitwą powszechną. Schematy modlitw i

gotowe zestawy modlitwy powszechnej ułożone na cały rok liturgiczny zawiera specjalna księga. W

języku polskim nosi ona tytuł „Modlitwa wiernych” i wydrukowana została w Katowicach w 1970 roku.

P ONTYFIKAŁ

Pontyfikał zawiera modlitwy i przepisy dotyczące obrzędów sakramentalnych i sakramentaliów,

sprawowanych przez biskupa. Kolejno ukazywały się zreformowane części nowego pontyfikatu: Obrzędy

święceń diakona, prezbitera i biskupa (1968r.), Obrzędy konsekracji dziewic (1970r.), Obrzędy

błogosławienia opata i ksieni (1970r.), Obrzędy poświęcenia olejów katechumenów, chorych i krzyżma

(1970 r.), Obrzędy bierzmowania (1971r.), Obrzędy udzielania posług (1972r.), Obrzędy dedykacji

kościoła i ołtarza (1977r.). Kolejno tłumaczone są na język polski i adaptowane do naszych

warunków i zwyczajów. W 1984r. Stolica Apostolska ogłosiła nowe Caeremoniale episcoporum. Jest

to księga, która zawiera sposób odprawiania liturgii i nabożeństw przez biskupa.

R YTUAŁ

Rytuał zawiera przepisy wraz z modlitwami i obrzędami, które odnoszą się do sprawowania

sakramentów świętych i sakramentaliów. Oprócz rytuału dla całego Kościoła powszechnego, istnieją

rytuały partykularne dla poszczególnych prowincji kościelnych czy diecezji. Te ostatnie szeroko

uwzględniaj ą zwyczaj e miejscowe. Jako łacińskie wydania typiczne ukazały się już obrzędy wszystkich

sakramentów.

Przetłumaczone i zaadaptowane dla diecezji polskich zostały Obrzędy chrztu dzieci (1972r.),

Obrzędy małżeństwa (1974r.), Obrzędy bierzmowania (1975r.), Obrzędy pogrzebu chrześcijańskiego

(1977r.), Sakramenty chorych (1978r.), Obrzędy sakramentu pokuty (1981r.). W 1984r. Stolica

Apostolska ogłosiła część Rytuału Rzymskiego: De benedictionibus, zawierającą różne błogosławieństwa i

poświęcenia.

K SIĘGI ZAWIERAJĄCE ŚPIEWY LITURGICZNE

Śpiewy kościelne normowane są szeregiem specjalnych ksiąg liturgicznych, zawierających

melodie zatwierdzone przez Stolicę Apostolską. Najważniejszymi z nich są:

• Kyriale Romanum, zawierające śpiewy stałe Mszy św.,

• Graduale Romanum z melodiami do części zmiennych Mszy św.,

• Antiphonale Romanum z melodiami do modlitw brewiarzowych,

• Kyriale simplex, zawierające uproszczone melodie do śpiewów stałych Mszy św., dla parafii,

• Graduale simplex z uproszczonymi melodiami chorałowymi do zmiennych tekstów Mszy św., dla

wiernych nie zaawansowanych w śpiewie gregoriańskim.

M ARTYROLOGIUM

Uporządkowana chronologicznie księga liturgiczna zawierająca informacje o męczennikach, świętych i

obchodzonych uroczystościach.

III. T ABELA PIERWSZEŃSTWA DNI LITURGICZNYCH

1. Paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego.

Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego, Środa Popielcowa.

Dni Wielkiego Tygodnia od poniedziałku do czwartku włącznie.

Dni w Oktawie Wielkanocy.

3. Uroczystości Pańskie, Najświętszej Maryi Panny oraz świętych, umieszczone w kalendarzu ogólnym.

Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych.

4. Uroczystości własne, mianowicie:

a) Uroczystość głównego patrona miejscowości lub miasta.

b) Uroczystość poświęcenia i rocznicy poświęcenia własnego kościoła.

c) Uroczystość tytułu własnego kościoła.

d) Uroczystość tytułu albo założyciela, albo głównego patrona zakonu lub zgromadzenia.

5. Święta Pańskie umieszczone w kalendarzu ogólnym.

6. Niedziele okresu Narodzenia Pańskiego i Okresu Zwykłego.

7. Święta Najświętszej Maryi Panny i świętych umieszczone w kalendarzu ogólnym.

8. Święta własne, mianowicie:

a) Święto głównego patrona diecezji.

b) Święto rocznicy poświęcenia kościoła katedralnego.

c) Święto głównego patrona regionu, prowincji, narodu lub większego terytorium.

d) Święto tytułu albo założyciela, albo głównego patrona zakonu lub zgromadzenia i prowincji zakonnej,

z zachowaniem przepisów zawartych w nr 4.

e) Inne święta własne jakiegoś kościoła.

f) Inne święta wpisane do kalendarza diecezji, zakonu lub zgromadzenia.

9. Dni okresu Adwentu od 17 do 24 grudnia włącznie. Dni w oktawie Narodzenia Pańskiego. Dni

powszednie okresu Wielkiego Postu.

III

10. Wspomnienie obowiązkowe podane w kalendarzu ogólnym.

11. Wspomnienia obowiązkowe własne, a mianowicie:

a) Wspomnienie patrona miejsca, diecezji, regionu i prowincji, narodu, większego terytorium oraz

patrona zakonu lub zgromadzenia i prowincji zakonnej.

b) Inne wspomnienia obowiązkowe własne lub danego kościoła.

12. Wspomnienia dowolne. Można je obchodzić nawet w dni wymienione w nr 9, z zachowaniem

odnośnych przepisów podanych w Ogólnym wprowadzeniu do Mszału do Liturgii godzin.

2. Narodzenie Pańskie, Objawienie, Wniebowstąpienie i Zesłanie Ducha Świętego.

c) Inne wspomnienia obowiązkowe wpisane w kalendarzu danej diecezji, zakonu lub zgromadzenia.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: