Ziółkowska Anna
Wojcieszek Marek
NOTATKI
DYDAKTYKA WF
Ćwiczenia 2: Motoryka człowieka
1. Motoryczność lub motoryczność ludzka to pojęcie obejmujące całokształt czynności ruchowych człowieka, inaczej – sferę ruchowej aktywności, słowem, to wszystko, co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie” (Demel, Skład, 1976)
2. Zdolności motoryczne - Są to kompleksy predyspozycji zintegrowanych wspólnym dominującym podłożem biologicznym i ruchowym, ukształtowanym przez czynniki genetyczne i środowiskowe oraz pozostających we wzajemnych interakcjach. Wraz z umiejętnościami ruchowymi tworzą potencjalną stronę motoryczności, warunkując stan gotowości organizmu do efektywnego wykonywania różnego typu zadań ruchowych.
W skład zdolności motorycznych wchodzą:
¨ Kondycyjne (energetyczne) – zdeterminowane głównie procesami energetycznymi i motywacyjnymi
¨ Koordynacyjne (informacyjne) – zdeterminowane głównie procesami sterująco-regulacyjnymi i kognitywnymi,
¨ Kompleksowe (hybrydowe) – zdeterminowane ww. czynnikami bez wyraźnej dominanty.
Zdolności kondycyjne wpływające na przebieg psychomotorycznego kształcenia:
v Siła - Zdolność człowieka do pokonywania oporów. Wraz z motorycznym dojrzewaniem narasta masa mięśniowa i powstają warunki doskonalenia siły przez ćwiczenia. Siła człowieka zależy więc w znacznej mierze od jego aktywności.
v Wytrzymałość - Zdolność wyzwalania siły w dłuższych jednostkach czasu. Wytrzymałość wymaga nie tylko przyrostu i właściwego funkcjonowania mięśni, kończyn i stawów, ale przede wszystkim sprawnej pracy serca i płuc. Organy te, w miarę rozwoju osobniczego, stają się w wieku młodzieńczym coraz doskonalsze, wymagają jednak stałych bodźców.
v Szybkość (zdolność do szybkiej reakcji na bodziec, zdolność do szybkich ruchów, zdolność do szybkiej lokomocji)
Możliwości szybkościowe człowieka, przejawiające się w szybkiej reakcji na bodźce uwarunkowane genetycznie (np. sporty walki – reagowanie na cios przeciwnika).
Szybkość lokomocyjna zależy w znacznej mierze od siły i techniki ruchu, zatem podlega uczeniu się i wpływom środowiskowym (np. u pływaka – pokonywanie oporów wody).Uzyskanie znacznych szybkości lokomocyjnych gwarantują, bowiem: przygotowanie siłowe i celowe wykorzystanie siły, czyli precyzyjna technika ruchów.
Koordynacja ruchów - To uporządkowanie, uzgodnienie, zharmonizowanie np. przyporządkowanie ruchów celowi, który chcemy osiągnąć. Koordynacja ruchów jest podstawowym warunkiem sprawnych działań motorycznych.
Predyspozycje zdolności motorycznych:
§ Równowaga - Utrzymanie pozycji ciała (równowaga statyczna) oraz zachowanie lub odzyskanie tego stanu (równowaga dynamiczna) w czasie czynności ruchowej albo po jej wykonaniu (Raczek, 1991).
§ Rytmizacja - Poczucie rytmu, zdolność odtwarzania rytmu, dobór właściwego tempa dla realizacji zadania sportowego. To podstawowa predyspozycja dla wykonywania ruchu zgodnie z zamierzeniem i realizacją danego zadania. Rytmizacja to koordynacja ruchów w czasie.
§ Orientacja w przestrzeni - Szybkość lokalizacji własnego miejsca np. w czasie gier sportowych
§ Różnicowanie napięć mięśniowych - To zdolność do odpowiedniego napinanie i rozluźniania mięśni do danej sytuacji.
§ Szybkość reakcji - To predyspozycja do błyskawicznej reakcji na bodziec.
Zdolności koordynacyjne wg Meinela i Schnabla:
Ø Zdolność sterowania ruchami zgodnie z zamierzeniem - Jest to możliwość związana z tworzeniem umysłowych programów działania. Podstawą zdolności sterowania ruchami jest sprawny system decyzyjny, a więc centralny i obwodowy system nerwowy.
Ø Zdolność ich regulacji stosownie do zmieniających się warunków (przystosowanie ruchowe) - Wymaga względnie szybkiego przejścia od jednego programu umysłowego czynności, do drugiego. Możemy wyróżnić trzy stopnie zdolności regulacji ruchów:
§ Przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji,
§ Przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji pod presją czasu,
§ Przystosowanie ruchów do zmieniającej się sytuacji pod presją zachowań przeciwnika.
Ø Zdolności do uczenia się nowych czynności ruchowych (pojętność ruchowa) - Oznacza zdolność do koordynowania ruchów zgodnie z nieznanym dotąd zadaniem. Stopień tej zdolności wiąże się przede wszystkim z zasobem pamięci motorycznej.
Literatura:
pablo-fizjo