Konspekt lekcji - TRENY.docx

CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA

CZYNNOŚCI UCZNIA

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Sprawdzenie frekwencji uczniów

2. Podanie tematu lekcji: Zatracony w rozpaczy. Jan Kochanowski – Treny.

Uczniowie zapisują podany temat lekcji do zeszytów.

CZĘŚĆ ZASADNICZA

1. Nauczyciel prowadzący  przypomina klasie sylwetkę Jana Kochanowskiego jako wybitnego pisarza epoki renesansu:

Jan Kochanowski był najwybitniejszym poetą doby renesansu. To pierwszy polski twórca, który zasługuje na miano umysłu renesansowego. Bywał w świecie, zdobył wykształcenie, studiował historię i języki starożytne: hebrajski, łacinę, grekę. To poeta doctus znający swoje rzemiosło, umiejętnie rozwijający własny talent, oczytany i wykształcony. Jako renesansowy humanista nawiązuje do założeń tego prądu umysłowego:

·        Fascynacji człowiekiem i wszystkimi sprawami związanymi z życiem ludzkim, co wynikało z antropocentryzmu renesansowego sprzeciwiającemu się średniowiecznemu teocentryzmowi;

·         Wierzono w potęgę ludzkiego rozumu, co głoszą słowa rzymskiego komediopisarza Terencjusza : „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”;

·         W dziele literackim domagano się:

*      Eleganckiego stylu, tzn. czystego od językowych wpływów średniowiecznych;

*      Od twórcy domagano się znajomości zasad krytyki tekstu, znajomości źródeł historycznych.

Jan Kochanowski wypracował ponadto własny system poglądów filozoficznych ( głosił epikureizm i stoicyzm ), które zostały wykształcone już w starożytności.

Pytanie nauczyciela:

ü      Jakimi postawami światopoglądowymi są epikureizm i stoicyzm?

Jego dzieła odznaczały się kunsztem i mistrzostwem słowa. Nawiązywał do starożytnych gatunków tj. pieśń czy tren, a także do mitologii co świadczy o bogatym podłożu kulturowym utworów.

Do jego wybitnych dzieł zaliczyć możemy m.in.:

a)     Pieśni

b)     Psałterz Dawidów

c)      Odprawę posłów greckich

d)     Fraszki

e)      Treny

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie do zeszytów definicji trenów:

TREN – to jeden z gatunków poezji żałobnej ukształtowany w starożytnej Grecji: pieśń lamentacyjna wyrażająca żal z powodu czyjejś śmierci, rozpamiętująca czyny i myśli zmarłego oraz zawierająca pochwałę jego zalet i zasług a także ukazanie pustki, jaka zostaje po śmierci zmarłej osoby i poszukiwanie pocieszenia.

Bohaterami trenów bywali przeważnie zasłużeni i znani ludzie. Kochanowski jednak zrywa z klasyczną tradycją trenów, przedmiotem swoich opłakiwań czyni dziecko -  swoją córkę – Urszulę.

Cykl dziewiętnastu trenów Kochanowskiego nawiązuje do pieśni żałobnej podzielonej na następujące części:

1)     Prezentacja postaci zmarłej osoby oraz osób opłakujących jej śmierć

2)     Wyrażenie pochwał cnót i zalet zmarłego

3)     Ukazanie ogromu strat poniesionych w wyniku śmierci bliskiej osoby

4)     Pocieszenie

5)     Napomnienie, ukojenie

3. Nauczyciel nawiązując do trenów wyjaśnia okoliczności ich powstania.

Cykl dziewiętnastu trenów powstał po śmierci i na cześć ukochanej córki Kochanowskiego – trzyletniej Urszuli. Każdy z Trenów jest samodzielnym wierszem. Jednakże wszystkie liryki tworzą rodzaj poematu; wątki, obrazy i refleksje rozwijają się i dopełniają.

4. Nauczyciel głośno odczytuje klasie Tren V a następnie prosi uczniów o analizę i interpretację.

Pytania pomocnicze:

·         Do czego i  zostaje porównana Urszulka? Dlaczego? Jaki to środek stylistyczny?

·         Kim jest sadownik i co robi? Jaki to środek literacko – artystyczny?

·         Kim jest Persefona? Środek stylistyczny.

·         Proszę wskazać pozostałe środki stylistyczne znajdujące się w Trenie V.

·         Proszę o wskazanie wersów, w których podmiot liryczny opisuje Urszulę.

·         Proszę o wskazanie fragmentu, w którym podmiot liryczny wyraża swe cierpienie.

5. Nauczyciel głośno odczytuje tren VIII a następnie prosi o analizę i interpretację uczniów.

Pytania pomocnicze:

·         Proszę wskazać środki stylistyczne znajdujące się w wierszu.

·         Proszę o wskazanie fragmentów, w których podmiot liryczny przedstawia wizerunek Urszuli.

·         Proszę wyszukać tekście Trenu VIII wersy, w których zostaje wyrażony żal po stracie córki.

·         Proszę na podstawie Trenu VII odnaleźć typowe cechy trenu.

·         Czym charakteryzuje język poznanych trenów Kochanowskiego?

6. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie filozofii renesansowego humanisty jaką głosi Kochanowski w fraszkach i pieśniach oraz filozofię w trenach. Co się dzieje z dotychczasowym światopoglądem poety? Co zwiastuje jego kryzys?

Uczniowie słuchają.

epikureizm- głosi pochwałę życia i wszelkich radości z nim związanych. Jego naczelnym hasłem jest Carpe diem, czyli Chwytaj dzieńJ

Uważano, że dążeniem każdego człowieka jest dążenie do przyjemności i szczęścia. Szczęśliwy może być jedynie ten, który cechuje się mądrością i sprawiedliwością. Dla epikurejczyków szczęściem było już życie bez cierpień.

stoicyzm- opiera się na zachowaniu spokoju i umiaru w życiu zgodnie z naturą. Postulowano trzeźwość umysłu w celu uniknięcia pokus za pomocą rozumu. Ideałem stoika jest człowiek, który potrafi zapanować nad sobą w każdej syt...