Pojęcia pedagogika.doc

Pedagogika porównawcza – pojęcia

Stanisław Kaczmarczyk

Studia magisterski uzupełniające

ZEWiWP

II rok  gr. III

I. Pedagogika porównawcza:

1. To dyscyplina naukowa badająca zjawiska wychowawcze w różnych układach rzeczywistości determinowanej okolicznościami dziejowymi i realnymi warunkami bytu
w świecie współczesnym, nie tylko rozszerzająca podstawę empiryczną dla pedagogiki jako nauki, lecz również umożliwiająca wykrywanie prawidłowości w układach rzeczywistości wychowawczej.

Tadeusz. J. Wiloch: Wprowadzenie do pedagogiki porównawczej. Warszawa 1970. PWN. str. 193.

2. Pedagogika porównawcza pełni trzy funkcje: integrującą, wartościującą i inspirującą.

Tadeusz. J. Wiloch: Wprowadzenie do pedagogiki porównawczej. Warszawa 1970. PWN. str. 191.

3. Jest to dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą i porównywaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach;

- dokonując analiz i porównań, uwzględnia się następujące czynniki: polityczno-ekonomiczne, społeczno-kulturalne.

Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych, (red.) K. Wojciechowski Wrocław 1986. Ossolineum. str. 173.

4.W.W. Brickman (1992)

- to analiza systemów i problemów pedagogiki, w co najmniej dwóch krajach,

- w trakcie dokonywania analizy uwzględnia się następujące konteksty: historyczny, społeczno-ekonomiczny, polityczny, kulturowy, religijny itp.,

-  jest to interdyscyplinarna dziedzina badań czerpiąca wiedzę z innych jak: socjologia
i ekonomia procesów kształcenia, historia, polityka itp.

J. Pruchna.: Pedagogika porównawcza- podręcznik akademicki, PWN, Warszawa 2004. PWN. str. 106.

5.  Pedagogika porównawcza – dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą
i porównywaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach w powiązaniu z ich rozwojem polityczno – ekonomicznym i społeczno – kulturalnym.

W. Okoń.: Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 304.

6 . Pedagogika porównawcza – opisuje i porównuje systemy oświaty i wychowania
w różnych krajach w powiązaniu z panującymi w tych krajach stosunkami społeczno – gospodarczymi, kulturalnymi i politycznymi.

Cz. Kupisiewicz.: Słownik Pedagogiczny, Warszawa 2009. PWN. str. 133.

II. Polityka społeczna (polityka socjalna):

1.Jest dziedziną interdyscyplinarną korzystającą z dorobku: socjologii, statystyki, historii, politologii, demografii, prawa, ekonomii i filozofii,

w aspekcie praktycznym jej działanie służy m.in.:

- wyrównywaniu drastycznych różnic socjalnych między obywatelami,

- dawaniu równych szans jednostkom i asekurowaniu ich przed skutkami ryzyka socjalnego,

- redystrybucji dóbr i usług wedle normatywnych założeń,

- obronie jednostki przed niemożliwością zaspokojenia jej potrzeb,

- przedmiotem zainteresowania p.s. są zjawiska, które charakteryzuje duża dotkliwość, wywołująca stany napięcia prowadzące do zakłóceń w funkcjonowaniu społeczeństwa,

- w Polsce jej celem jest: eliminacja ubóstwa, osiąganie równości, wyrównywanie drastycznych różnic socjalnych, zapewnienie równości szans, podnoszenie kultury życia itp.

Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. IV, (red.) U. Śmietana Warszawa 2005. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 539.

2.Ze względu na problematyczność zestawienia 2 terminów: polityka i społeczna, zakres zainteresowania tej dziedziny jest trudny do określenia,

- polityka  jest to określony zestaw idei dotyczących osiągnięcia założonych celi w danej dziedzinie tzn. wskazuje zamierzenia oraz kierunek pożądanych zmian,

- termin społeczna dotyczy, jak sama nazwa wskazuje, ludności zamieszkującej dany kraj,

- polityka społeczna jest to przyjęta przez dany kraj polityka służąca zaspakajaniu potrzeb społecznych swych obywateli,

- polityka społeczna obejmuje między innymi: politykę ubezpieczeń społecznych, politykę zdrowia, politykę mieszkalnictwa, politykę oświaty, politykę prawa i porządku, a także politykę gospodarczą państwa.

G. Marschall. (red.): Słownik Socjologii i Nauk Społecznych, Warszawa 2005. PWN. str. 242.

3. To zespół działań, których bezpośrednim celem jest zaspokojenie ważnych potrzeb ludzi pracujących, zakres tych potrzeb jest bardzo szeroki i obejmuje:

- potrzeby materialne,

- potrzeby istotne dla rozwoju człowieka,

- potrzeby związane z kulturą osobistą,

- potrzeby z obszaru kultury współżycia z innym.

Cz. Kupisiewicz.: Słownik Pedagogiczny, Warszawa 2009. PWN. str. 137.

4. Polityka społeczna wg. Rajkiewicza to zespół tych wszystkich zakresów działań, których bezpośrednim celem jest zaspokojenie ważnych potrzeb ludzi. Potrzeby te obejmują wszystkie istotne elementy życia i pracy w tym zarówno potrzeby materialne jak i potrzeby związane z optymalnym rozwojem człowieka z kulturą osobistą i kulturą współżycia
z innymi.

W. Okoń.: Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 315.

III. Polityka oświatowa:

1. Pojęcie to ma dwojakie znaczenie, może być rozumiane jako:

1. dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami teoretycznymi działalności w systemie edukacji i wychowania.

2. Celowa i zorganizowana działalność władz państwowych i samorządowych zapewniająca dzieciom, młodzieży i dorosłym zdobywanie wiedzy, umiejętności zawodowych, rozwijanie osobowości oraz zaspokajanie aspiracji i dążeń.

Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. IV, (red.) U. Śmietana Warszawa 2005. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 524.

2. wg. M. Pęcherskiego:

- działalność społeczna służąca do określenia: generalnych założeń, celów, idei, funkcji, zasad oraz struktur określonej strategii postępowania,

- jej zadaniem jest zaspokojenie potrzeb aktualnych i przyszłych społeczeństwa w dziedzinie oświaty.

- dyscyplina naukowa zajmująca się teoretycznymi podstawami działalności politycznej
w obrębie: oświaty, kształcenia i wychowania.

W. Okoń.: Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 315.

3. Swym zakresem obejmuje wszelkie działania państwa, za pomocą których zostają określone: cele, funkcje, struktury organizacyjne oraz perspektywy oświaty,

Cz. Kupisiewicz.: Słownik Pedagogiczny, Warszawa 2009. PWN. str. 137.

4. Polityka oświatowa to umiejętne organizowanie, planowanie i kierowanie procesami kształcenia, wraz z jednoczesnym uwzględnianiem potrzeb i zadań rozwojowych społeczeństwa, jego zasobów materialnych, aspiracji i dążeń jednostek oraz grup społecznych. Politycy oświatowi powinni ustalać zasady kierowania przepływem młodzieży poprzez system szkolnictwa, określać poziomy kształcenia i prowadzić na nie właściwe proporcje młodzieży.

„Raport o stanie oświaty”. Nowa Szkoła 1973, nr 4. podaję za A. Gajdzika: Reforma oświaty a praktyka edukacji wczesnoszkolnej. Katowice 2006. Wyd. UŚ. str. 25 – 26.

IV. Reforma oświatowa:

1. Polega na dokonaniu zmian ustroju, treści i organizacji całego systemu oświaty, lub niektórych jego części, powodem dokonania reformy może być: przeobrażenie życia społeczno-gospodarczego kraju lub postęp w dziedzinie nauk pedagogicznych,

W. Okoń.: Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 349.

2. Istotny element infrastruktury społecznej, zakładający ważne zmiany w zakresie przeobrażeń celów wychowania i kształcenia oraz struktury systemu szkolnictwa, dotyczą zwykle kształcenia ogólnego, zawodowego i wyższego.

Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. V, Warszawa 2005. Wydawnictwo Akademickie „Żak”. str. 104.

3. Wyjaśnienie terminu można rozpatrywać w znaczeniu:

- szerokim: polega na przebudowaniu systemu szkolnego (struktury, treści i celi nauczania, form organizacyjnych, środków i metod),

- węższym: polega na przebudowie jednego lub kilu składników systemu (dlatego można wyróżnić reformy: programowe, strukturalne, metodyczne, od górne- przygotowywane przez centralne władze oświatowe lub oddolne opracowywane przez nauczycieli),

- o skuteczności wprowadzenia reformy decyduje staranne przygotowanie pod względem: koncepcyjnym, organizacyjnym, finansowym i kadrowym.

Cz. Kupisiewicz.: Słownik Pedagogiczny, Warszawa 2009. PWN. str. 154.

4. Reforma oświatowa jest procesem socjopolitycznym o linearnym przebiegu. Wydarzenia następujące w kolejnych etapach mogą spowodować powrót do fazy poprzedniej. Podstawowym etapem zmiany jest inicjacja, obejmująca podejmowanie decyzji o adaptacji czy wprowadzeniu reformy.

E. Potulicka: Koncepcja teoretyczna zmiany….,  (podaję za A. Gajdzika: Reforma oświaty
a praktyka edukacji wczesnoszkolnej. Katowice 2006. Wyd. UŚ. str. 34.

V. System oświatowy:

1. „Przez system oświaty rozumie się nie tylko system szkolny, ale całość instytucji, organizacji, urządzeń i grup. poprzez które dopływają do społeczeństwa idee, wiedza, systemy wartości, czyli ogół wpływów na kształtowanie osobowości obywatel

Raport  o stanie Oświaty PRK, PWN. Warszawa 1973, s. 11.

2. Ogół powiązanych ze sobą placówek i instytucji wychowania bezpośredniego
i pośredniego, za pomocą jej działań jednostka ma możliwość zdobycia wykształcenia zawodowego, ogólnego oraz wszechstronny rozwój,

W. Okoń.: Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 397.

3. Ogół instytucji oświatowych funkcjonujących w społeczeństwie, utworzonych w celu realizowania i upowszechniania zinstytucjonalizowanego kształcenia ogólnego
i zawodowego.

Cz. Kupisiewicz.: Słownik Pedagogiczny, Warszawa 2009. PWN. str. 170.

4. Rozumiany jako ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji kształcenia i wychowania.

K. Rubacha.: Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin [w.] Pedagogika (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski. Warszawa 2009. PWN.

VI. Oświata:

1. To wewnętrznie spójny system instytucji i działań na rzecz rozwoju jednostek
i społeczeństwa,

-  jej treści, cele i strukturę organizacyjną określają akty prawne typu: ustawy o systemie oświaty i wychowania,

- współcześnie obejmuje: przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i licea, zajęcia pozaszkolne, poradnictwo wychowawcze i zawodowe, szkoły zawodowe i pomaturalne, szkolnictwo wyższe i kształcenie podyplomowe, szkoły specjalne, instytucje opieki nad dziećmi młodzieżą, oświatę dorosłych,

- oświata pełnie wiele funkcji: społeczną, integracyjną, polityczną, kulturową, różnicującą, konstrukcyjną, popularyzacyjną, kompensacyjną itp.

- oświata może również określać stan umysłowy społeczeństwa.

Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. III, Warszawa 2005. Wydawnictwo Akademickie „Żak”. str. 1026.

2. Działalność polegająca na upowszechnieniu wykształcenia ogólnego i zawodowego a także realizowaniu zadań wychowawczych w celu zapewnienia jednostkom pełnego rozwoju
i pomyślnej egzystencji, a społeczeństwu więzi kulturalnych łączących ich z przeszłością, teraźniejszością i pomyślną przyszłością

W. Okoń .: Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007. Wyd. Akademickie „Żak”. str. 294.

3. Stan i proces upowszechnienia wykształcenia i kultury w społeczeństwie przy czym także jest to działalność zmierzająca do zapewnienia jednostkom możliwie pełnego rozwoju umysłowego, społeczno-moralnego, kulturalnego, zdrowotnego a także wiedzy ekologicznej,

- łączy w sobie wszelkie poczynania zamierzone i planowe o charakterze dydaktyczno-wychowawczym, których celem jest upowszechnienie wśród społeczeństwa kształcenia ogólnego i zawodowego.

Cz. Kupisiewicz.: Słownik Pedagogiczny, Warszawa 2009. PWN. str. 129.

4. Oświata – najogólniej: działania mające na celu upowszechnienie wiedzy i kultury
w społeczeństwie poprzez: szkoły, placówki kulturalno – oświatowe, książki, czasopisma, radio, telewizję, w szczegółowych przypadkach mówimy o oświacie: dorosłych, zawodowej, podstawowej, akademickiej. Sam termin powstał w XVIII wieku w okresie Oświecenia.

Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych, (red.) K. Wojciechowski Wrocław 1986. Ossolineum. str. 205.

Bibliografia:

1. Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych, Wrocław 1986. Ossolineum. (red.) Wojciechowski K.

2.  Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. III, Warszawa 2005. Wyd. Akademickie „Żak”.

3. Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. IV, Warszawa 2005. Wyd. Akademickie „Żak”.

4. Encyklopedia Pedagogiczna XXI w., T. V, Warszawa 2005. Wyd. Akademickie „Żak”,   . 5. Gajdzika A: ...