Wyższa Szkoła Gospodarki
W BYDGOSZCZY
2007/2008
Temat wykładu: OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ.
Wykładowca: dr Grzegorz Michniewicz
Wykład czwarty: Ochrona własności przemysłowej
Zagadnienia ogólne
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, omawiana dotychczas, zajmowała się ochroną dóbr intelektualnych w zakresie autorskich praw osobistych, autorskich praw majątkowych oraz praw pokrewnych. Zazwyczaj wynikała (ochrona) z faktu stworzenia utworu, który posiadał „indywidualny charakter” i dotyczyła dzieła z dziedziny szeroko rozumianej kultury duchowej a więc odnosiła się do dóbr kultury, sztuki, nauki.
Własność intelektualna to nie tylko dobra wynikające z kultury duchowej ludzkości ale również z kultury materialnej określanej jako ogół dóbr materialnych i umiejętności produkcyjnych społeczeństwa w pewnym okresie historycznym. Z tak rozumianej kultury materialnej wynika, że w każdym czasie człowiek tworzy jakieś dzieła oraz poszerza swoje umiejętności wytwórcze. Wynikiem tych umiejętności i zdolności produkcyjnych są efekty materialne, służące zaspokajaniu potrzeb ludzi w życiu codziennym oraz pewien rozwój technologiczny rozciągający się na wiele aspektów życia. Rozwój taki może się dokonywać płynnie tj. w sposób niewidoczny, istniejący jako logiczny i systematyczny związek przyczynowo-skutkowy, albo też w sposób skokowy, powodujący istotną i nagłą zmianę możliwości produkcyjnych.
Właśnie ów skokowy[1] rozwój zawdzięcza określone społeczeństwo[2] pewnemu sposobowi rozumowania człowieka, który tworzy coś, czego dotychczas nie było, najpierw w postaci pewnej koncepcji, a potem sam lub wraz z innymi, koncepcję tę materializuje. Efektem tego procesu jest przełom w zakresie dotychczasowych możliwości technologicznych, czy też w zakresie tworzenia nowych dóbr, wykorzystywanych w życiu codziennym. Ten przełom może zaistnieć dzięki umiejętnościom intelektualnym człowieka. W ten sposób powstaje dobro intelektualne. Staje się ono czyjąś własnością. Skoro określić je można jako nowe, dotychczas nie spotykane a na dodatek oryginalne i mogące przynieść określone korzyści, może być przedmiotem bezprawnego wykorzystania przez innych. Aby to nie nastąpiło przyznano takiej własności intelektualnej ochronę prawną. Ponadto przełom spowodowany wejściem w fazę realizacji materializacji pomysłu spowodował konieczność poznania reguł i zasad intelektualnej własności przemysłowej. Znajomość reguł i zasad, w ramach działalności gospodarczej może pomóc w:
„- niedopuszczaniu konkurentów do powielania lub dokładnego kopiowania produktów;
- unikaniu nieekonomicznych inwestycji badawczo-rozwojowych i marketingowych;
- kreowaniu wizerunku firmy za pomocą znaku towarowego i jakościowej strategii firmy;
- negocjowaniu licencji, koncesjonowaniu lub zawieraniu innych umów w oparciu o
intelektualną własność przemysłową;
- zwiększaniu wartości rynkowej firmy;
- zdobywaniu łączonego kapitału i ułatwianiu dostępu do finansów;
- uzyskiwaniu dostępu do nowych rynków”.[3]
Polskie przepisy, oprócz praw autorskich i pokrewnych, w zakresie wartości intelektualnych chronią: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe (i usługowe), oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych. Chronione są też odmiany roślin[4], nazwy handlowe i firmowe, znaki towarowe[5] oraz bazy danych[6] jak również przewidziano ochronę przed nieuczciwą konkurencją[7]. Projekty racjonalizatorskie nie znalazły podobnej ochrony, jednak określono je jako cenne dla rozwoju technologiczno-ekonomicznego przedsiębiorstw a co za tym idzie uznano za niezbędne wynagrodzenie ich twórców przez pracodawcę. Są jednak chronione, w zakresie swojego projektu, przepisami kodeksu cywilnego[8] na ogólnych zasadach.
W niniejszym i kolejnych wykładach zostaną uwzględnione (zakres przedmiotowy) tzw. projekty wynalazcze czyli zgodnie z art. 3 ust.1 pkt. 6 ustawy z dnia 30 czerwca 2000r prawo własności przemysłowej[9]: wzory, wynalazki użytkowe, wzory przemysłowe, topografia układów scalonych i projekty racjonalizatorskie. Oznaczenia geograficzne oraz znaki towarowe pomimo, że nie wchodzą w zakres projektów wynalazczych zostaną też opisane w wykładzie jako, że ustawa prawo własności przemysłowej w swoich regulacjach ochronnych również oznaczenia geograficzne i znaki towarowe przewidziała.
Zakresem podmiotowym wykład obejmie, zgodnie z ustawą o własności przemysłowej, osoby fizyczne, osoby prawne, osoby zagraniczne oraz przedsiębiorców, a ponadto osoby prowadzące działalność inną niż gospodarcza a także jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej ale mające zdolność do czynności prawnych.[10] Z upoważnienia art. 9 tejże ustawy przedstawiciele organizacji społecznych, w których zakresie statutowym leżą sprawy popierania własności przemysłowej, mogą udzielać pomocy twórcom projektów wynalazczych oraz występować przed organami wymiaru sprawiedliwości. Pełnomocnicy osób uprawnionych, pochodzący z tych organizacji muszą mieć uprawnienia rzecznika patentowego, w tym również do występowania przed Urzędem Patentowym.
Jakkolwiek by ustalić podmiotowy zakres obowiązywania ustawy to i tak zawsze i ostatecznie zostanie on zindywidualizowany do jednego człowieka lub grupy ludzi. Jest bowiem oczywiste, że wartość intelektualna w przemyśle (lub gdziekolwiek) jest tworzona przez człowieka. Podobnie jak w opisywanym już prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz w ustawie prawo własności przemysłowej, osobą kreującą pewną wartość intelektualną jest twórca. Natomiast wytwór jego intelektu określany jest w ustawie jako projekt wynalazczy, znak towarowy jak i oznaczenie geograficzne.
Prawo do dóbr intelektualnych oprócz twórcy czy współtwórcy (współtwórcom) może przysługiwać również innym osobom. Uprawnionymi z mocy umowy lub ustawy mogą być: pracodawca twórcy, pracodawca i twórca, zamawiającemu czy też określonemu przedsiębiorstwu.
Pracodawca ma prawo do wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego wówczas, gdy tego rodzaju dzieło powstało w wyniku wykonywania obowiązków określonych umową o pracę. Gdyby z ustawy lub z umowy o pracę nie wynikała możliwość przejęcia tych praw przez pracodawcę to prawa te pozostaną przy twórcy. Należałoby jednak rozpatrzyć kwestię tzw. pomocy pracodawcy w powstaniu dzieła chronionego prawem. Jeżeli okazałoby się, że twórca opracował wynalazek, wzór użytkowy czy wzór przemysłowy korzystając z pomocy pracodawcy to wówczas prawo do tego wytworu intelektualnego posiadałby twórca a pracodawca miałby prawo do jego wykorzystania we własnym zakresie. Z ustawy nie wynika, co należy rozumieć pod określeniem „pomoc pracodawcy”. Wydaje się, że owa pomoc musiałaby się charakteryzować takimi udogodnieniami ze strony pracodawcy dla twórcy, bez których twórca nie byłby w stanie stworzyć swojego dzieła. Jeżeli byłaby podpisana umowa o udzielenie pomocy twórcy to w umowie należałoby określić zakres tej pomocy i praw pracodawcy(art. 11).
Twórca dzieła intelektualnego (np. wynalazek, wzór użytkowy czy przemysłowy) w przemyśle[11] może przenieść swoje prawo to tego dzieła nieodpłatnie lub odpłatnie na rzecz pracodawcy albo przekazać mu je do korzystania. Jest to uprawnienie twórcy do złożenia oferty dla pracodawcy. Jeżeli pracodawca przyjmie propozycje korzystania z tych praw następuje przejście prawa do wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego na pracodawcę.[12]
Gdyby twórca stworzył np. wynalazek, wzór użytkowy lub przemysłowy w wyniku postanowień podpisanej wcześniej umowy innej, niż umowa o pracę, z umowy musi wynikać przy kim pozostają prawa do tych produktów: przy zamawiającym czy przy twórcy. Umowa o przeniesieniu praw do patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawo z rejestracji wzoru przemysłowego wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej, co oznacza, że wykonanie w innej formie nie spowoduje skutków prawnych.
Odrębnym zagadnieniem jest procedura, która prowadzi do zastosowania ochrony z patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji. Zaczyna się ona od stwierdzenia pierwszeństwa zgłoszenia. Ten podmiot, który pierwszy dokona zgłoszenia do ochrony może liczyć na jego rejestracje oraz przyznania prawa do ochrony. Pierwszeństwo można zgłosić poprzez zarejestrowanie w Urzędzie Patentowym[13], poprzez zarejestrowanie w innym podobnym urzędzie za granicą[14] lub poprzez wystawienie swojego dzieła na wystawie.
Rejestracji w Urzędzie Patentowym można dokonać pisemnie (liczy się data wpływu do urzędu), lub poprzez nadanie telefaksem, które jednak musi być potwierdzone pisemnie (oryginał) w terminie 30 dni od daty wpływu dokonanego telefaksem. Rejestracja może być dokonana w innym państwie na podstawie obowiązujących umów międzynarodowych, ale dodatkowo musi być ono dokonane w Urzędzie Patentowym w terminie 12 miesięcy w przypadku wynalazków i wzorów użytkowych lub 6 miesięcy w przypadku wzorów przemysłowych.
Europejskie zgłoszenie patentowe, z wyjątkiem europejskich zgłoszeń wydzielonych, może być dokonane w Urzędzie Patentowym RP.[15]
Wprowadzono również dodatkową możliwość zgłoszenia (pierwszeństwo) wynalazku, wzoru użytkowego lub przemysłowego. Datę pierwszeństwa można ustalić poprzez wystawienie tych dzieł na wystawie międzynarodowej oficjalnej lub też uznanej za oficjalną w kraju lub za granicą, jeżeli możliwość taka wynika z przepisów międzynarodowych a dodatkowo w terminie 6 miesięcy od daty wystawienia dokona się rejestracji w Urzędzie Patentowym.
Która wystawa w Polsce daje takie możliwości określa Prezes Urzędu Patentowego publikując: Wykaz obwieszczeń Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej o wskazaniu wystaw publicznych dających pierwszeństwo do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji, w przypadku wystawienia na nich wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub towaru oznaczonego znakiem towarowym (wydanych na podstawie art. 15 ust. 2 i art. 125 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej – Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późn. zm.) Jako przykłady można podać:
1. Zarządzenie Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 6 grudnia 1995 r. w sprawie pierwszeństwa do uzyskania patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru zdobniczego oraz prawa z rejestracji znaku towarowego, w razie wystawienia wynalazku lub wzoru na imprezach organizowanych przez Międzynarodowe Targi Łódzkie Sp. z o.o. w roku 1996 albo w razie zamieszczenia znaku towarowego na towarze wystawionym na tych imprezach w roku 1996 r. (M.P. z dnia 10 stycznia 1996 r. Nr 2 poz. 30)
2. Obwieszczenie Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 3 lutego 2006 r. (M.P. z dnia 20 lutego 2006 r Nr 12 poz. 158 )o wskazaniu wystaw publicznych dających pierwszeństwo do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji, w przypadku wystawienia na nich wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub towaru oznaczonego znakiem towarowym. W obwieszczeniu wskazano 28 takich wystaw organizowanych przez Targi Kielce Sp. z o.o. z siedzibą w Kielcach, w tym m. in. : XII Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej "AGROTECH", w dniach od 10 do 12 marca 2006 r. na ich terenach wystawienniczych w Kielcach; II Międzynarodowe Targi Optyczno-Okulistyczne "OPTEXPO", w dniach od 26 do 27 maja 2006 r. na ich terenach wystawienniczych w Warszawie; I Międzynarodowa Wystawa Psów Rasowych, w dniach od 18 do 19 listopada 2006 r. na ich terenach wystawienniczych w Kielcach.
3. Obwieszczenia: z dnia 11– 09 - 2007 r. uznające Międzynarodowe Targi Poznańskie Sp. z o.o ( M.P. z 2007r. Nr 66, poz. 739) za wystawę dające prawo pierwszeństwa oraz obwieszczenie z dnia 5– 10 - 2007 r . uznające Międzynarodowe Targi Gdańskie S.A. (M.P. z 2007r. Nr 74, poz. 801), za wystawę dającą pierwszeństwo.
Trzeba jednak dodać, że są to wystawy krajowe, które dają pierwszeństwo w przypadku wystawienia ich w Polsce i tylko ogranicza się do terenu RP. Niemożliwe byłoby skorzystanie z tego prawa w przypadku dochodzenia praw z zasady pierwszeństwa za granicą. Do tego służą wystawy międzynarodowe, które dają takie prawo dla wystawiających wszak pod warunkiem, że z przepisów międzynarodowych wynika, że są to wystawy międzynarodowe o takich uprawnieniach. Takich wystaw jest niewiele. Informację na ten temat zamieścił, w Dzienniku Urzędowym Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 17 maja 2004 r. Nr 1Poz.: 3, Prezes Urzędu Patentowego informując, iż skorzystanie z przywileju pierwszeństwa z wystawy w zakresie nowości wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych oraz w zakresie cech odróżniających towar oznaczony znakiem towarowym będzie miało skutek jedynie przy ubieganiu się o udzielenie ochrony na terytorium Polski. W przypadku ubiegania się o ochronę za granicą powołanie się na pierwszeństwo z wystawy będzie skuteczne, jeżeli będzie ona uznana za wystawę międzynarodową oficjalną lub oficjalnie uznaną w rozumieniu Konwencji o wystawach międzynarodowych podpisanej w Paryżu dnia 22 listopada 1928 r. i Protokołu zmieniającego tę Konwencję podpisanego w Paryżu dnia 10 maja 1948 r. (Dz. U. z 1961 r. Nr 14, poz. 76 i 77) oraz art. 11 Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51). Kolejna zmiana nastąpiła na podstawie Protokołu sporządzonego dnia 30 listopada 1972 r. w Paryżu w sprawie zmiany Konwencji o wystawach międzynarodowych z dnia 22 listopada 1928 r. wraz z późniejszymi zmianami Konwencji (Dz. U. z 1994 r. Nr 56, poz. 232).
W Konwencji tej oraz w protokółach zmieniających wprowadzono bardzo szczegółową procedurę organizowania wystaw międzynarodowych. Jeżeli zostanie ona zorganizowana w przewidziany tą procedurą sposób jest uznawana za oficjalną. A skoro uznałoby się ją za taką, wystawienie na niej wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych oraz w zakresie cech odróżniających towar oznaczony znakiem towarowym będzie rezerwowało datę z którą związana jest zasada pierwszeństwa.
Jeżeli dwie osoby dokonały zgłoszenia niezależnie od siebie i owe zgłoszenie nosi taką samą datę wówczas prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji przysługuje każdej z nich.
Pierwszeństwo wynikające z rejestracji lub z uczestnictwa w wystawie jest zbywalne na podstawie pisemnej umowy.
Urząd Patentowy RP – na podstawie art. 43 ust. 1. art. 100 oraz art. 143 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej oraz rozporządzeń Prezesa Rady Ministrów wydanych na podstawie art. 93 ust.1, art. 101 ust. 2 oraz art. 152 ustawy (Dz. U. z 2001 r. nr 49 poz. 508) - dokonuje ogłoszenia w ,,Biuletynie Urzędu Patentowego” o zgłoszonych wynalazkach, wzorach użytkowych i znakach towarowych. W Biuletynie ogłasza się również informacje o międzynarodowych zgłoszeniach wynalazków i wzorów użytkowych, w zakresie których podjęto postępowanie przed Urzędem Patentowym RP działającym jako urząd wyznaczony lub wybrany oraz zamieszcza się informacje o dokonaniu przez WIPO[16] publikacji międzynarodowych zgłoszeń wynalazków, w których zgłaszający ubiega się o uzyskanie ochrony w Polsce jak również informacje o złożeniu tłumaczenia na język polski zastrzeżeń patentowych europejskiego zgłoszenia patentowego i o notyfikowanych międzynarodowych rejestracjach znaków towarowych dokonanych w trybie Porozumienia madryckiego z wyznaczeniem Polski[17].
W związku z ochroną wynalazków, produktów leczniczych, produktów ochrony roślin, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych Urząd Patentowy pobiera opłaty jednorazowe oraz opłaty okresowe. Opłaty ustala i oraz określa zasady ich uiszczania Rada Ministrów uwzględniając podział na jednoroczne lub kilkuletnie okresy ochrony. Opłaty te nie mogą prowadzić do nadmiernego i nieuzasadnionego ograniczenia dostępności procedur w zakresie uzyskiwania i utrzymywania ochrony (art. 222 ). D tego celu również służy możliwość zmniejszenia opłaty za zgłoszenie wynalazku lub wzoru użytkowego. Urząd Patentowy, na wniosek zgłaszającego, zwolni go częściowo od tej opłaty, gdy wykaże on (wnioskodawca) nie jest w stanie ponieść w pełnej wysokości opłaty. Po takim zwolnieniu opłata nie może być niższa niż 30% opłaty należnej.
Urząd Patentowy pobiera jednorazową opłatę za zamieszczenie w "Wiadomościach Urzędu Patentowego" informacji o udzieleniu patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego, prawa z rejestracji oraz za publikację tych części zgłoszenia, które podlegają publikacji, a także za wydanie dokumentu stwierdzającego udzielenie prawa (opłata za publikację). Zgłaszający obowiązany jest uiścić opłatę po otrzymaniu decyzji o udzieleniu prawa, w terminie trzech miesięcy od doręczenia wezwania ( art. 227).
Stroną w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w sprawie uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji jest zgłaszający (art. 235). Zgłaszający może dać pełnomocnictwo do występowania przed Urzędem Patentowym innej osobie. Jeżeli jako jego pełnomocnik nie występuje współuprawniony lub rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia to wówczas ową „inną osobą” musi być rzecznik patentowy[18]. Rzecznik patentowy[19] jest również niezbędny w przypadku, gdy zgłaszający nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej a chce się posłużyć pełnomocnikiem. Pełnomocnikiem strony do jednej czynności może być tylko jedna osoba fizyczna. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i dołączone do akt przy dokonywaniu pierwszej czynności prawnej (art. 237).
Zawód rzecznika patentowego może wykonywać osoba, która spełnia określone wymagania. Oprócz nieskazitelnego charakteru, obywatelstwa polskiego[20], pełnej zdolności do czynności prawnych musi też mieć ukończone magisterskie studia wyższe o kierunku przydatnym do wykonywania zawodu rzecznika patentowego, w szczególności techniczne lub prawnicze oraz odbyć aplikację rzecznikowską na warunkach określonych w ustawie i złożyć egzamin kwalifikacyjny przed Komisją Egzaminacyjną. Następnie musi zostać wpisany na listę rzeczników patentowych.
Zawód rzecznika patentowego jest zawodem zaufania publicznego. Tytuł zawodowy „rzecznik patentowy” podlega ochronie prawnej. Zawód rzecznika patentowego polega na świadczeniu pomocy w sprawach własności przemysłowej osobom fizycznym, osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej. Rzecznik patentowy przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą.
W ramach projektów wynalazczych twórcy (współtwórcy) wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego przysługuje prawo do: ochrony z patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji oraz wynagrodzenia jak również ukazanie jego jako twórcy w rejestrach, dokumentach i publikacjach. Natomiast dla twórcy (współtwórcy) projektu racjonalizatorskiego przyjętego przez przedsiębiorcę do wykorzystania przysługuje prawo do wynagrodzenia jak również prawo do ukazania go w różnego rodzaju dokumentach czy publikacjach oraz ochrona wynikająca z prawa cywilnego.
Oznaczenia geograficzne (prawo z rejestracji) i znaki towarowe (prawo ochronne) też znalazły swoją, odrębną ochronę prawną w ramach ustawy prawo własności przemysłowej.
Ochronę otrzymują twórcy (współtwórcy). Są jednak przewidziane również i przypadki kiedy prawo do ochrony tych dóbr intelektualnych może przysługiwać z mocy ustawy lub umowy komuś innemu niż twórcy czy współtwórcy, np. pracodawcy twórcy, pracodawcy i twórcy lub określonemu przedsiębiorstwu.
Osoba, której prawo ochronne na znak towarowy lub oznaczenie geograficzne zostało naruszone, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego.
Naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy lub oznaczenie geograficzne polega na bezprawnym używaniu w obrocie gospodarczym identycznego lub podobnego znaku lub oznaczenia, które jednak nie przysługuje tym towarom czy produktom, jako że nie zostały wyprodukowane przez osobę[21] , która jest uprawniona do posługiwania się tym znakiem towarowym lub oznaczeniem geograficznym. Z roszczeniami podobnymi można wystąpić również przeciwko osobie, która tylko wprowadza do obrotu oznaczone już znakiem towary, jeżeli nie pochodzą one od uprawnionego, bądź osoby, która miała jego zezwolenie na używanie znaku (art. 296.3.).
Ochronę prawną otrzymuje przemysłowa własność intelektualna na podstawie przepisów kodeksu cywilnego oraz przepisów szczególnych istniejących w ustawie prawo własności przemysłowej[22]. Sprawy z zakresu ochrony własności przemysłowej, nienależące do kompetencji innych organów, są rozpatrywane w trybie postępowania cywilnego na zasadach ogólnych[23].
Sąd właściwy do rozpatrywania sprawy cywilnej może w ramach postępowania cywilnego oraz nawet jeszcze przed wytoczeniem powództwa, zabezpieczać dowody oraz dokonać zabezpieczenia roszczeń przez zobowiązanie naruszającego prawa własności przemysłowej[24] lub zobowiązać inne osoby do określonego zachowania się (np. udzielenie informacji).[25]
Twórca lub inny uprawniony do wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego i topografii układów scalonych może dochodzić roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z jego własności przemysłowej przed sądem okręgowym.
Zakres spraw rozpatrywanych w trybie postępowania cywilnego, na zasadach ogólnych, przewiduje art. 284 ustawy prawo własności przemysłowej. Są to m.in. sprawy z zakresu: ustalenie autorstwa projektu wynalazczego; ustalenie prawa do patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji; wynagrodzenie za korzystanie z projektu wynalazczego; stwierdzenie prawa używania w ramach lokalnej działalności oznaczenia zarejestrowanego jako znak towarowy na rzecz innej osoby; stwierdzenie prawa używania oznaczenia geograficznego; stwierdzenie utraty prawa używania oznaczenia geograficznego.
Przepisy karne[26] wprowadzają odpowiedzialność inną niż cywilna w zakresie ochrony intelektualnej własności przemysłowej. Karalne jest między innymi: przypisywanie sobie autorstwa lub wprowadzenie innej osoby co do autorstwa projektu wynalazczego, zgłaszanie cudzego projektu wynalazczego jako własnego,[27] używanie bez uprawnienia podrobionego znaku towarowego w celu wprowadzenia do obrotu towaru oraz dokonywanie obrotu takim towarem, wprowadzanie do obrotu oznaczonych znakami wskazującymi, iż przedmioty te posiadają ochronne prawną wynikającą z ustawy prawo własności przemysłowej, pomimo tego, iż takiej ochrony nie posiadają oraz wprowadzanie do obrotu towaru z wyróżnikami mającymi dawać informacje, że jest to produkt chroniony, pomimo tego, ze takiej ochrony nie posiadają. Czyny te podlegają, w zależności od charakteru przestępstwa, karze grzywny, ograniczenia wolności lub jej pozbawienia nawet do lat 5.[28] Ponadto sąd w niektórych przypadkach musi lub może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.
Patenty i wynalazki
Polska przystąpiła do Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej 10 listopada 1919 r włączając się do współpracy międzynarodowej w tej dziedzinie. Dnia 11 kwietnia 1924 r. dokonano pierwszej rejestracji znaku towarowego, a w dniu 24 kwietnia tego roku udzielony został pierwszy patent.
Patent jest to gwarancja, udzielana przez Państwo, która chroni wynalazek. Wynalazca ujawnia wynalazek w zamian, za co dostaje czasową wyłączność na czerpanie, w razie jego zastosowania, korzyści materialnych.
Prawo do patentu przysługuje: twórcy lub współtwórcom wynalazku; pracodawcy, gdy wynalazek został dokonany przez twórcę w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy[29]; zamawiającemu wynalazek, gdy wynalazek został wykonany przez twórcę w wyniku realizacji umowy zawartej pomiędzy zamawiającym a twórcą; podmiotowi gospodarczemu, gdy wynalazek został dokonany przy pomocy tego podmiotu a w umowie zawartej pomiędzy tym podmiotem a twórcą strony ustaliły, że prawo do uzyskania patentu na taki wynalazek przysługuje w całości lub części temu podmiotowi gospodarczemu; uprawnionemu z patentu, który może uzyskać patent na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku, które (ulepszenie) posiada cechy wynalazku, a nie może być stosowane samoistnie (tzw. patent dodatkowy). [30]
Patentów nie udziela się na:
I. wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym l...
pitol23