Kinia 2008
Zagadnienia na egzamin –
Ochrona Własności Intelektualnej
1. Przedmiot Prawa Autorskiego
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym (samodzielnym) charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe) plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym wizualne i audialne).
Przedmiotem prawa autorskiego jest więc rezultat pracy twórcy. Np. komputer nie jest twórcą, bo nie robi nic samodzielnie tylko to co ma zaprogramowane i jest obsługiwany przez człowieka.
(Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.)
Twórczość - oryginalność + twórczość równoległa = paralelna (dwóch twórców niezależnie od siebie tworzy to samo)
twórczość – zakaz naśladownictwa (plagiatu)
oryginalność – niepowtarzalność
oryginalność to coś więcej niż twórczość, wszystko co spełnia kryteria oryginalności, spełnia też kryteria twórczości.
Jeżeli coś jest twórczością nie musi być oryginalnością, ale jeżeli coś jest oryginalnością to na pewno jest twórczością.
Oryginalność – charakter przedmiotowy (ocena utworu przez kogoś z zewnątrz)
Twórczość – charakter podmiotowy (subiektywny) (ocena utworu przez twórcę = podmiot, )
Oryginalność zewnętrzna – forma wysłowienia np. dosłowne przytoczenie (cytat) lub forma opisowa.
Oryginalność wewnętrzna – treść
Np. program telewizyjny w różnych gazetach nie ma oryginalności wewnętrznej bo treść jest taka sama we wszystkich, natomiast może wyróżniać się wyglądem, układem itd. jest to oryginalność zewnętrzna.
Utwór pierwotny – oryginalny utwór np. „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza
Utwór zależny – (2w1 utwór pierwotny + opracowanie)
Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego. Np. adaptacja filmowa „Pana Tadeusza” Wajdy – scenariusz
Do opracowania potrzebna jest zgoda autora chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły.
(Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.)
2. Dualizm Praw Autorskich
Twórcy przysługuje pełnia praw autorskich, czyli :
Niemajątkowe - autorskie prawa osobiste – (prawo do autorstwa, nienaruszalności, anonimatu, są niezbywalne nie podlegają wygaszeniu, dziedziczeniu, twórca nie może się ich wyzbyć)
Majątkowe – autorskie prawa majątkowe – ( prawo do czerpania korzyści z utworu podlegają zbyciu, dziedziczeniu, licencji, wygaszeniu, twórca może się ich wyzbyć)
(na egzaminie należy je porównać, wykazać różnice)
3. Autorskie Prawa Osobiste
Jest to ochrona więzi twórcy z utworem. Autorskie prawa osobiste nie podlegają zbyciu, dziedziczeniu ani wygaszeniu. Ochronie podlegają niemajątkowe interesy twórcy , takie jak:
- Prawo do autorstwa utworu ( Prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem, pseudonimem, prawo do anonimatu. Naruszenie tego prawa: przywłaszczenie sobie utworu, wprowadzenie w błąd co do jego autorstwa, zatajenie twórcy przez inną osobę niż twórca.)
- Prawo do integralności (nienaruszalności) utworu (Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu i prawo do rzetelnego wykorzystania utworu)
- Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności
(Twórca może swobodnie decydować , czy i kiedy utwór zostanie udostępniony odbiorcom)
- Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu
4. Autorskie Prawa Majątkowe
Prawo do korzyści majątkowych z eksploatowania utworu, podlegają obrotowi czyli podlegają zbyciu, dziedziczeniu. Autorskie prawa majątkowe podlegają też wygaszeniu po 70 latach od śmierci autora chyba że umowa stanowi inaczej. (Jeżeli autor jest nieznany to wygasają 70 lat po pierwszym wydaniu)
5. Przejście Autorskich Praw Majątkowych
Niewyłączna np. wiele wydawnictw, niezależnie od siebie wydaje ta samą książkę ** (może być ustna)
Wyłączna np. tylko jedno wydawnictwo może wydawać daną książkę (tylko pisemna)
* (licencja) Utwór wraca do autora. Jeśli jest na czas nieokreślony można ja wypowiedzieć z rocznym wyprzedzeniem – jeśli umowa milczy licencja wygasa po 5 latach.
** jeśli umowa milczy na temat czy licencja jest wyłączna, czy niewyłączna interpretujemy ją jako niewyłączną.
[ w prawie pracy umowa musi być pisemna, ale jak jest ustna to tak jakby była pisemna i pracodawca ma obowiązek wydać pisemną umowę, natomiast w prawie autorskim jest inaczej, jeżeli przy przeniesieniu albo licencji wyłącznej umowa została zawarta ustnie to taka umowa nie jest ważna w świetle prawa. W prawie pracy przy umowie o pracę zawsze należy się wynagrodzenie nieważne czy umowa mówi, że się należy, czy że się nie należy, czy umowa milczy, natomiast w prawie autorskim tylko w tedy gdy umowa mówi, że się należy lub gdy umowa milczy ]
Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Pola Eksploatacji - Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji.
Ustawodawca wyodrębnił 3 rodzaje: druk, dźwięk – cyfrowy, analogowy
Kryteria:
1. Utrwalanie i zwielokrotnianie utworu (każda technika nowe pole eksploatacji)
2. Rozpowszechnianie
3. Publiczne odtwarzanie, udostępnianie
6. Sankcje Z Tytułu Naruszenia Autorskich Praw Osobistych
! Zadośćuczynienie za naruszenie autorskich praw osobistych ma charakter niemajątkowy
Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia:
- dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie (np. sprostowanie) i złożyła przeprosiny.
Zagrożenie naruszenia – sankcja – zaniechanie
Dokonanie naruszenia – sankcja – przeprosiny, zadośćuczynienie
Jeżeli naruszenie było zawinione:
-sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za szkodę moralną albo - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
7. Sankcje Z Tytułu Naruszenia Autorskich Praw Majątkowych
Twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe,
- zaniechania naruszenia (żeby na przyszłość nie naruszać)
- usunięcia skutków naruszenia
- wydania uzyskanych korzyści
- zapłacenia w podwójnej (niezawinienie), a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili dochodzenia (w chwili gdy idziemy do sądu jaka jest wartość rynkowa utworu)
Zawinienie
łac. culpa (bez złego zamiaru) à wina cywilistyczna - wina w szerokim tego słowa znaczeniu
łac. dolus (zły zamiar) : à wina karnistyczna
- bezpośredni
- ewentualny
8. Podmiot prawa Autorskiego - Twórca
Za twórcę uważa się osobę, której nazwisko jest uwidocznione na egzemplarzach utworu lub w jakikolwiek inny sposób zostało przedstawione do publicznej wiadomości. Ujawnienie autorstwa utworu przysługuje twórcy z tytułu posiadania przez niego praw osobistych. To, w jaki sposób autor oznaczy swój utwór zależy tylko i wyłącznie od niego, może go udostępnić pod pseudonimem lub anonimowo.
Do chwili nie ujawnienia swego autorstwa, autora zastępuje producent lub wydawca. Nadal jednak podmiotem prawa pozostaje działający anonimowo twórca utworu, a producent czy wydawca działający w jego imieniu nie nabywa jego praw a zastępuje go w wykonywaniu jego praw.
Każdy kto, tworzy dzieło z tytułu posiadanych praw osobistych, ma prawo do:
· autoryzacji utworu;
· nienaruszalności treści i formy utworu;
· fachowe wykorzystanie utworu;
· oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem, ewentualnie anonimowo;
· kontrola nad wykorzystaniem swojego dzieła przez innych;
· decydowanie o pierwszym publicznym udostępnieniu.
Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do ...
pitol23