Kultura – ogół zasad, reguł i sposobów postępow., wytworów ludzkiej pracy, oraz twórczości stanowiący zbiorowy dorobek społ. powstający na gruncie swoistych biol. i społ. cech człowieka i warunków bytu, a rozwijający się i przekształc. w procesie swoistym.
W ujęciu materialistycznym k.f. traktujemy: 1) sferę przekonań, postaw, poglądów, aspiracji w dziedzinie dbałości o ciało i fiz. funkcjonow.; 2) sferę obserwowalnych i sprawdzonych czynności w postaci udziału w różnych formach ćw. o charakterze ruchowym, hartującym, higienicznym – stosow. dla celów zdrowotnych, wydolnościowych; 3) sferę intencjonalnych narzędzi – obiekty, sprzęt, systemy, programy.
EWOLUCJA POGLĄDÓW NA WYCH. FIZ.
Koncepcja „wychowania” ciała – genet. najstarsza. Zamierzano poprzez fiz. środki (ruch, słońce, woda, powietrze) bezpośrednio kształtować („wychowywać”) ciało. Twierdzono (Śniadecki), że pierwszorzędnym celem lekcji wf jest utrzymanie, rozwijanie zdrowia i właściwości fiz. Koncepcja ta była nastawiona na zaspokojenie doraźnych potrzeb. Wychowanka traktowała jako bierny przedmiot oddziaływań wychowawczych.
Koncepcja „wychowania przez ciało” – tradycyjna koncepcja. Odnosiła się do środków, zabiegów stosowanych przez wychowawcę. Zamierzano oddziaływać na wszystkie sfery osobowości człowieka: moralną, umysłową, estetyczną, poprzez aktywność fizyczną i wpływ czynników naturalnych. Uważano (Piasecki), że wf jako zespół zabiegów fiz. ma za zadanie rozwinąć przyrodzone zdolności cielesne i duchowe. Słabością jej było założenie, że za pomocą środków fiz. można wszechstronnie i całościowo oddziaływać na człowieka. Twierdzono, że poprzez aktywność ruchową można wpłynąć na kształtowanie świadomej dyscypliny, poczucie odpowiedzialności, obyczajowość, pożycie koleżeńskie itp.
Koncepcja kształtowania ciała i „wychowania” (Gilewicz) – stworzona jako stanowisko kompromisowe pomiędzy w/w kon. Zakładano, iż cel wf może wynikać jedynie ze środków oraz natury przedmiotu oddziaływań. Ograniczała rozumienie tego, co swoiste dla wf wyłącznie do ciała, nadmiernie rozciągała zadania ogólnowychowawcze.
Koncepcja „wychowania w trosce o ciało” (Demel) – zakłada, że wf stanowi zamierzoną, świadomą działalność ukierunkowaną na wytworzenie właściwego zespołu postaw, nastawień, przekazywanie podstawowych wiadomości, a także na wdrożenie do hartowania na bodźce środowiskowe, oraz zdobywanie sprawności motorycznej, poprawę wydolności i postawy ciała. Wychowywać fiz. tzn. powodować pozytywne zmiany w świadomości, tworzyć zespół postaw, nastawień wyznaczających zachowanie człowieka w stosunku do swej fiz. postaci.
Koncepcja instytucjonalno – administrac. – 1) w.f.; 2) Rekreacja iturystyka; 3) Rehabilitacja ruchowa; Sport wyczynowy.
Koncepcja indywidualistyczno – wartościująca (Demel) – KF można rozpatrywać różnie, uznawając za ważne np.: *wartości subiektywne – poprzez podkreślenie roli wew. psych. nastawień; *wartości obiektywne – realne, dostępne, poznawalne. Koncepcja ta przedstawia kulturę jako dziedzinę bezinteresownych, pozbawionych praktycznych zamierzeń, duchowych dążeń i głęboko związanych z nimi przeżyć, uczuć, nastawień. Wg Demela KF to wyraz określonej postawy wobec własnego ciała, świadomość i aktywna troska o swój rozwój, sprawność, zdrowie. To umiejętność org. i spędzania czasu z pożytkiem dla zdrowia fiz. i psych.
Koncepcja socjologizująco – uniwersalistyczna (behawiorystyczna) – wg Krawczyka KF to względnie zintegrowany i utrwalony sys. zach. oraz ich rezultatu w dziedzinie dbałości o rozwój fiz., sprawność ruchową, zdrowie, piękno – przebiegający wg przyjętych w danej zbiorowości wzorów. W tej koncepcji nacisk położony jest na dbałość o rozwój, sprawność ruchową, działanie, które może być przekazywane w ramach interakcji występujących w społeczeństwie. KF - staje się cechą grupową. Interesujące są te formy, które są zmienne i specyficzne dla danej zbiorowości. Podstawę rozwoju każdej kultury stanowią kontakty interpersonalne.
Koncepcja materialistyczna – uznaje, że KF to ogół wytworów o charakterze materialnym i niematerialnym w dziedzinie dbałości o ciało i fiz. funkcjonowanie człowieka, to ogół uznawanych wartości, wzorów postępowania, które zostały zobiektywizowane, przyjęte i mogą być przekazywane w danej zbiorowości (Wohl). Jako cechę swoistą, wyróżniającą KF uznano dbałość o ciało i fiz. funkcjonowanie człowieka.
*tryb życia osobnika, *ukształtowane nawyki, *przekonania, *zamiłowania, *konkretne umiejętności. Wg Grabowskiego - *świadomość potrzeb i możliwości ciała, *odpowiednie zabiegi doskonalące ciało, *rezultaty pielęgnacji ciała.
Tworzenie się kultury – to proces nie zawsze uświadomiony, wyrastający bezpośrednio z życia. Wychowanie – stanowi działalność uświadomioną, zamierzoną. Kultura materialna – proces oddziaływania na przyrodę, przekształcanie jej. Kultura duchowa – rezultat przekształcania człowieka w toku walki o opanowanie i wykorzystanie przyrody.
PROCES (łac. processus) – „postępowanie” – regularnie następujących po sobie zjawisk, które pozostają w związku przyczynowym między sobą. Każdy proces charakteryzuje się tworzeniem ciągu zmian dotyczących zachowania, stosunków interpersonalnych. Proces to ciąg zdarzeń związanych z zasadniczym celem.
W procesach wychowania i kształcenia fiz. występują typy działań: 1) wychowanie – świadoma, zamierzona integracja prowadząca do przemian w sferze osobowości jednostki, która dotyczy jej stosunku do swojej postaci fizycznej. 2) intelektualizacja – sys. działania umożliwiające nabycie wiedzy. 3) uczenie się – nauczanie – wyrabianie umiejętności i sprawności nie związanych z doskonaleniem ciała. 4) kształcenie – czynności podejmowane w trosce o poprawę stanu wydolności, odporności, umiejętności niezbędnych w życiu dorosłym.
Procesy wychowania i kształcenia fizycznego – uporządkowany ciąg systematycznie podejmowanych przez wychowawców czynności o charakterze wych. i kształ., umożliwiających wywołanie pożądanych przemian w sferze przekonań, wiedzy, nastawień, umiejętności, sprawności motorycznej, odporności, budowy i postawy ciała – wyznaczających zachowanie wychowanka w stosunku do swej fiz. postaci.
Każdy proces wych. i kształ. fiz. można analizować poprzez funkcje: 1)f.prosomatyczna – działaniom towarzyszą czynności zmierzające do wytworzenia postaw i nastawień wobec ciała i jego potrzeb. 2)f.prospołeczna – występujące sytuacje sprzyjają i narzucają konieczność kształtowania postaw kultury bycia, współpracy, współzawodnictwa, obowiązku, poszanowania prawdy. 3)f.poznawcza - *kształtowanie pozytywnych postaw wobec KF; *potrzeba przygotow. do samousprawninia się, wymaga przekazania i zdobywania wiedzy np. w zakresie higieny, zdrowia. 4)f.zdrowotno – higieniczna – przejawia się poprzez walory zdrowotne (zabiegi kompensacyjno – korektywne) i higieniczne (profilaktyka). 5)f.morfofizjologiczna – znaczenie i wielkość zmian zachodzących w ustroju w zakresie budowy organizmu (wielkość ciała, proporcje) w powiązaniu z czynnościami (ukł. krążenia itp.). 6)f.kształtująco – estetyczna – działania znajdujące wyraz w trosce o ładną budowę, sposób motorycznego poruszania. 7)f.nauczająco – sprawnościowa – zadania wf związane z wyuczeniem odpowiednich umiejętności ruchowo – sport. (bieg, skok, rzut, jazda na łyżwach itp.), oraz kształtowanie poszczególnych sprawności (siła, szybkość, wytrzymałość, koordynacja). 8)f.utylitarna – działania związane z troską o realizację tej funkcji wyrażającą się poprzez, mniej lub bardziej pośredni, związek wyuczanych umiejętności i sprawności z czynnościami występującymi w pracy zawodowej, domu, sporcie, zabawy. 9)f.twórcza – realizowana gdy wychowanek ma szansę eksponowania swoich pomysłów w doborze różnych form ekspresji ruchowej, tworzy nowe sposoby działania, samodzielnie rozwiązuje zdania. 10)f.hedonistyczno – wypoczynkowa – uwzględnia aspekty zabawowe, wypoczynkowe, rozładowania napięć psychicznych.
1)f.stymulatywna (pobudzająca) – nawiązuje do rozwoju osobniczego. Czynniki pobudzające rozwój (stymulatory) dzielimy na: *biologiczne i *społeczne (tradycje, zwyczaje, poziom świadomości rodziców). Teoretycznym uzasadnieniem f.stymulatywnej jest prawo stosowania wszelkich ćw., treningu. Rozwijają się i doskonalą tylko te organy, które są ćwiczone i których rozwój pobudzany jest bodźcami. Samo pobudzanie regulujące tempo rozwoju nie przesądza o jego kierunku. 2)f.adaptacyjna (przystosowawcza) – życie jest ciągiem procesów adaptacyjnych np. do środowiska biogeograficznego, społecznego, zadań – jakie nakłada zawód itp. Prowadząc działalność wych. staramy się uzyskać jak największy wpływ na kierunek procesów przystosow. System pedagogiczny stwarza wiele sytuacji ucząc bezp. lub pośr. sposobów reakcji prawidłowych i celowych. Zjawisko adaptacji widoczne jest przy nagłej zmianie środowiska (emigr.) lub np. kalectwo; zostaje wówczas zachwiana ustalona uprzednio równowaga. Zachowanie wew. równowagi ustrojowej wobec zmian zachodzących w środowisku zew. odbywa się na drodze izolacji lub przez mobilizację sił. 3)f.kompensacyjna (wyrównawcza) – działa profilaktycznie. Jej istotą jest stos. bodźców rozwoj. Zadaniem kompensacji jest przywrócenie względnej harmonii rozwojowej przez stosowanie pozycji i ruchów uzupełniających i przeciwstawnych. Kompensacja to zorganizowany system bodźców dopełniających i antybodźców. 4)f.korektywna (naprawcza) – jej zadaniem jest naprawa zaistniałych odchyleń. Ma działanie terapeutyczne np. korekta wad mowy. Istotą jest jakościowe dozowanie bodźców rozwojowych.
Globalne: 1) KF – jako całokształt materialnego środowiska przekształcony i kształtowany przez człowieka zgodnie z jego potrzebami, możliwościami i wartościami. Wg Kotarbińskiego: *natura, *kult. materialna, * człowiek. 2) KF – jako system wartości, działań i ich efektów w dziedzinie cielesnej aktywności, określonych zew. warunkami i potrzebami człowieka. Wg (Znaneckiego) należą tu *praca fiz. i inne zachowania doskonalące gatunek ludzki, *zdrowie, *sprawność. Formy i treści działań zależą od typu społecz. stopnia jego rozwoju. Selektywne: 3) KF – jako całokształt form aktywności ruchow. podejmowanych świadomie i celowo dla pomnażania zdrowia, rozwoju spr. fiz. Formy te mają tendencję do racjonalizaji, instytucjonal. i przejawiają się w postaci gier i zabaw, gimn., turyst. 4) KF – jako synonim sportu.
Sport – działalność uprawiana systematycznie wg reguł, odznaczająca się silnym pierwiastkiem współzawodnictwa oraz tendencji do osiągania coraz lepszych wyników mających na celu manifestację sprawności ruchowej. Sport jest formą uczestnictwa w KF ludzi o odpowiednich predyspozycjach somatyczno – motorycznych, której celem jest zaspokojenie potrzeby samorealizacji na drodze współzawodnictwa. Cechy sportu: *niezależność bezpośrednich motywów od podstawowych potrzeb życiowych, *dodatkowe emocje towarzyszące działaniom i postanowieniom, *brak materialnego efektu, który jest wynikiem pracy produkcyjnej, *systematyczność w dążeniu do osiągania max. wyników, ścisłe stosowanie się do przepisów, *selekcja osób.
Rekreacja – zajęcia o treści wychowawczo – sportowej, lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w czasie wolnym dla odpoczynku, rozrywki, utrzymania zdrowia, urody, rozwoju osobowości. Biorą w tej formie udział ludzie w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Cech rekreacji: *wypływa z zainteresowań i potrzeb, *nie koliduje z pracą, *społecznie aprobowana, *dowolność miejsca.
Turystyka – czynność czasu wolnego związana ze zmianą miejsca w przestrzeni, trybu życia. Cele: wypoczynkowe, poznawcze, hobby. Cechy turystyki: *kontakt z przyrodą, *zmiana miejsca.
Wg Demela nowe kierunki w sterowanej autoedukacji wyrażają: 1)Kierunek świadomości: *przekazywanie podstaw wiedzy dotyczącej anatomii, fizjologii, higieny, *uświadamianie w zakresie różnorodnych potrzeb organizmu, *wiedza o tradycjach, współczesnych zadaniach i strukturze org. KF. 2)Postaw i motywacji: *kształtowanie pozytywnego stosunku do ciała i zdrowia, *wzbudzanie zainteres. i zamił. w dziedzinie KF, *dążenie do uznania przyswojonej wiedzy za własną. 3)Potrzeby i nawyki: *rozwijanie potrzeb akt. ruch., *przyswojenie konieczności dbałości o higienę i zdrowie. 4)Umiejętności i sprawności: *opanowanie poprzez ćwiczenia umiejętności i sprawności z zakresu pielęgnacji i doskonalenia, władania własnym ciałem – trening techn. sport., *umiejętność samokontroli i samooceny, *umiejętność twórczego stosowania niekonwencjonalnych form działalności sport. i rekreac., *rozwijanie i kształtowanie cech motorycznych.
CELE WF WG (STRZYŻEWSKIEGO)
Cele wg Strzyżewskiego – w zhierarchizowanej koncepcji stanowienia celów wyróżnił: I)Cel naczelny - *przygotowanie do życia w KF, *realizowany w czasie całego pobytu ucznia w szkole. II)Cele szczegółowe: 1) cele kierunkowe (wychowawcze) – w czasie całego pobytu ucznia w szkole. Dotyczą wyrobienia trwałych dyspozycji osobow. wobec: *własnego ciała i jego potrzeb, *sprawności ruchowej i fizycznej, *zdrowia, *różnych form akt. ruchowej. 2) cele instrumentalne (kształcenia) – obejmują: *wiedzę, *umiejętności, *nawyki sprawnościowe, *uzdolnienia, *inteligencję.
Cele WF należy rozumieć w 3 kategoriach: a)swoiste: związane z ciałem - sprawność, motoryczność, hartowanie ciała, kształtowanie czynności wegetatywnych; b)półswoiste: występują w WF i innych działach wychowania, np. kształtowanie poczucia estetyki, piękna; c)nieswoiste: nietypowe dla wf, ale są człowiekowi potrzebne, itp. umiejętność przewodnictwa, szlachetnej rywalizacji.
Cele wychowania – to wypadkowa pomiędzy ustrojami społecznymi a poziomem kultury i sztuki danego narodu, a są to: *przygotowanie dzieci i młodzieży do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, *przysposobienie do pracy zawodowej, *przygotowanie do czynnego udziału w życiu kulturalnym, *zapewnienie dziecku możliwie pełnego i wszechstronnego rozwoju intelektualnego, moralnego, fizycznego i estetycznego;
Cele kształcenia: *zapewnienie uczniom rozwoju intelektualnego w miarę pełnego i wszechstronnego, *zaznajamianie uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, zjawisk, wydarzeń i procesów oraz posługiwania się tą wiedzą przy przekształcaniu dostępnych dzieciom i młodzieży fragmentów rzeczywistych, *rozwinięcie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów, *kształtowanie u dzieci i młodzieży naukowego poglądu na świat, *wdrażanie uczniów do samokształcenia; *zaznajamianie uczniów z naukowymi podstawami produkcji oraz wyrabianiu umiejętności posługiwania się najprostszymi narzędziami pracy.
Prakseologia – nauka o normach i zasadach skutecznego działania. Ocenia wszystkie czyny z punktu widzenia ich sprawności.
Każdy proces pedag. powinien być realizowany tak, by wszystkie jego elementy i czynności pedagoga przyczyniały się do osiągnięcia stawianych celów. O procesie wf i kształcenia f można mówić wtedy, gdy struktura podejmowanych działań wychowawczych ma postać zorganiz. Czynności powinny być: *określone, *uporządkowane, *jasno sprecyzowane.
Składniki (ogniwa) cyklu: 1)uświadomienie celu, 2)diagnoza, 3)prognoza, 4)planowanie, 5)realizacja, 6)ocena, 7)wnioskowanie.
Nowoczesność – wszystko to, co najlepiej służy człowiekowi, co sprzyja jego wszechstronnemu rozwojowi, co umożliwia podejmowanie i rozwijanie przezeń wszelkich zadań życiowych oraz wszystko to, co sprzyja budzeniu przekonania o własnej wartości i użyteczności społecznej (R. Trześniowski).
Postęp – dostosowanie zadań doraźnych do wymagań przyszłości z równoczesnym wykorzystaniem doświadczeń z przeszłości.
Nowoczesność wg Demela winna korespondować z trendami rozwojowymi systemu oświaty.
1)Edukacja pernamentna – trwa nieprzerwanie od momentu urodzin do chwili śmierci. Daje ona podstawową wiedzę, umiejętności, rozbudza aspiracje do wzbogacania siebie pod względem właściwości intelektualnych, sprawnościowych, emocjonalnych. Umożliwia samodzielne działanie – niezbędne w dorosłym życiu. Kryterium jej efektywności jest to, jak uczeń żyje po ukończeniu szkoły.
2)Prospekcja (wychowanie do przyszłości) – życie, do którego się przygotowujemy stawia coraz to nowe cele, wymogi itp. Z prospekcją wiąże się problem rozbudzania zamiłowań do ruchu, wykształcenia nawyków (co uczeń będzie robił). Miarą edukacji w tej dziedzinie jest głębokość i trwałość postaw prosomatycznych u ucznia warunkujących uczestnictwo w KF.
3)Autoedukacja (samowychowanie) - służy przygotowaniu jednostki do świadomego kierowania własnym postępowaniem i rozwojem (odpowiednie techniki i metody pracy nad sobą). Jako wyższa forma pracy dydak. – wych. ma na celu, by uczeń przyjął na siebie odpowiedzialność za dalszy rozwój, po ustaniu procesu wych. w szkole. Samokształcenie, samowychowanie sprzyja także realizacji aktualnych potrzeb ruchowych. Wdrażanie do autoedukacji wymaga uprzedmiotowienia ucznia i wyposażenia go w wiadomości i umiejętności. Zasadnicze miejsce powinny znaleźć te metody naucz. i wych., które pobudzają do samodzielnego myślenia i działania. Jedynie na tej drodze można wytworzyć subiektywnie odczuwalne potrzeby afirmacji swojego ciała.
4)Intelektualizacja – efektywność działania jest pochodną wzbudzonych w procesie wf zainteresowań, przeżyć emocjonalnych. By to osiągnąć uczeń musi wiedzieć po co ćwiczy, jakie są potrzeby jego organizmu. Nauczyciel powinien uczyć jak dbać o ciało, doskonalić sprawność, pielęgnować urodę, jak wypoczywać. Intelektualizacja jest warunkiem ciągłości między szkolnym wf a aktywnością rekreac. w życiu późniejszym, trwałości zainteresowań, nawyków ruchowych, przygotow. do pracy nad sobą w zakresie zdrowia, sprawności fiz. i intelekt.
5)Humanizacja – oznacza prawo ucznia do świadomego udziału w procesie pedag. ingerencji w przebieg jego biologicznego rozwoju, współuczestniczenie w programowaniu tego procesu, oraz odpowiedz. za jego rezultaty. Zgodnie z tezą, że „...ciało ludzkie nie przestając być kategorią biologiczną jest także kategorią społeczną” – humanizacja oznacza również, że prawa biologicznego rozwoju nie mogą być wyznacznikiem celów kształc. i wf, a tylko instrumentem ich racjonalnej realizacji w dostos. do norm społecznych w ramach akceptowanego przez jednostką systemu wartości.
6)Indywidualizacja – dostosowanie środków oddziaływania dydakt. – wych. do indywidualnych potrzeb, warunków psychofiz. ucznia. Szansą na zrealizowanie indyw. Przejawia się w zajęciach pozalekcyjnych. Mogą to być: gimnastyka wyrównawcza, gry, obozy harcerskie. Spełnienie postulatu indywid. wymaga dostrzeżenia wyłaniających się grup: *uzdolnionych ruchowo (sport), *przeciętnie uzdolnionych (droga prze rekreację ruchową), *słabo i defektywnie uzdolnionych (droga przez rehabilitację).
Wg K. Zuchora nowoczesność inna być realizowana w: 1)sferze świadomości, a nie nawyków; 2)w oparciu o intencje, a nie techniki; 3)na podłożu wszechstronności, a nie specjalizacji; 4)poprzez uznanie wychowania i jego wyższości nad nauczaniem; 5)poprzez prospekcje nad aktualizacją, 6)poprzez kreację nad rekreacją, 7)poprzez umiejętności nad sprawnością, 8)poprzez kooperację nad rywalizację.
Założenia: *taki wizerunek wychowanka, który dorabia się godności ciała, korzystając z pomocy nauczyciela, *człowiek jest władny zmieniać siebie, ciało, otoczenie (rozum teoretycz.), *człowiek musi wiedzieć, co powinien czynić, czemu przeciwdziałać w swym życiu (rozum aksjolog.), *człowiek ma przeświadczenie, że zmieniając siebie staje się wartościowy, gdy czyni dobro innemu (rozum etyczny), *musi mieć kontakt z innymi ludźmi, *człowiek jest w stanie wykreować swój byt przez dobór odpowiednich środków, aranżację społeczną i mat. otoczenia.
Postawa – jest względnie trwałą dyspozycją do zachowań względem czegoś, co jest znane i wywołuje dodatnie lub ujemne uczucia. Postawa stanowi strukturalną właściwość osobowości. Elementy postawy: *poznawczy – wiedza o przedmiocie postawy, *emocjonalny – uczucia do przedmiotu postawy, *działaniowy – skłonność do zachowań wobec przedmiotu postawy. Cechy postawy: *kształt, *natężenie, *kierunek. Ważną kategorią jakościową jest trwałość postawy. Trwałość dyspozycji do zachowań u podłoża, których leży pozytywny stosunek do potrzeb higieniczno – zdrowotnych, rozwojowo – sprawn. Własnego ciała stanowi podstawowe kryterium KF, a także miarę skuteczności wf. Kształtowanie postaw osobowościowych – dokonywanie zmian w osobowości ucznia jest podstawowym zadaniem, istotą i głównym kryterium efektywności wychowania. Kształtowanie i zmiana postawy może dotyczyć: *potrzeby kształtowania postawy dotychczas nieistniejącej, *zmian siły postawy, *zmiany kierunku. Ukształtowanie nowej postawy jest łatwiejsze, niż modyfikowanie postaw i obyczajów już utrwalonych. W sztuce przekazywania („perswazji”) obowiązuje zasada skojarzonego oddziaływania. Wykorzystuje się wszystkie możliwości przekazu: słowo, druk, muzykę, obraz, uczestnictwo. Koncentryczne działania przemawiają silnie do wyobraźni i pozwalają formułować trwałe postawy prosomatyczne.
1)Pożądane zachowania łatwiej uzyskać budząc emocje związane z realizacją pragnień, niż wskazując na racjonalne skutki działania np. łatwiej namówić do odmładzania się, niż zalecać zwykłe, skuteczne środki higieny. 2)Jeśli osoba „A” przekazuje infor. osobie „B”, to większy skutek wywiera to na nadawcy (A) niż odbiorcy „B”. 3)Lepszy efekt wywiera źródło inf., które się zna, i któremu się ufa, niż źródło odległe, anonimowe. 4)Łatwiej jest przekonać grupę, niż osobę.
I)Zasada konkretności – nie nadużywać sloganów, nie moralizować. II)Zasada etapowości – zalecać postępowanie nie odbiegające od dotychczasowego, nie żądać za wiele, zbliżać się do celu etapami. III)Zasada indywidualizacji – odwołanie się do autentycznych przeżyć, potrzeb, doświadczeń. Do każdego należy przemawiać w imieniu jego osobistych interesów. Podsunąć takie motywy, które z ćwiczeń uczynią rzecz ważną, konieczną.
1)Rodzina – na funkcjonowanie mechanizmów socjalizujących wpływa model życia rodziny. Tu przebiega początkowy proces kształc. osobowości. Normy, wzory mają znaczenie w funkcji socjalizującej jednostki. Pierwsze lata życia są okresem tzw. Krytycznym w rozwoju osobowości. Z każdym rokiem podatność na zmiany zauważalne spada. Rodzina dostarcza wzorów z zakresu dbałości o ciało, zdrowie, rozwój fizyczny, sprawność ruchową. 2)Osiedla mieszkaniowe – aktywność ruchowa może mieć charakter samorzutnie org. w grupie – zabaw i gier. Może także mieć charakter przemyślany i racjonalny. Grupa rówieśnicza wywiera też duży wpływ na postawę jednostki względem KF. Chęć zaspokojenia potrzeb życiowych stanowi o powszechnej tendencji do szukania kontaktu z rówieśnikami. Tymi potrzebami są m. in. Potrzeba akceptacji społecznej, zabawy, współzawodnictwa, poszukiwania przygody. W grupie rodzą się gusta i upodobania. 3)Kolonie, obozy. 4)Domy kultury – różnokierunkowa działalność wychowawcza – artystyczna, politechniczna, oświatowa, sportowa, turystyczna. 5)Ogrody jordańskie. 6)Środki masowego przekazu – osobotwórczy wpływ wyraża się m.in. przez zmianę wartościowania potrzeb życia, oraz dostarczenia określonych wzorców postępowania.
BIOLOGICZNE CZYNNIKI WF
Czynniki wf – zestrojenie bodźców emitowanych przez środowisko przyrodnicze (naturalne) i społeczne działające systematycznie i wywołujące mniej lub bardziej nieprzemijające zmiany w dynamice procesów psych. – ustrojowych, oraz profilujące aktywność człowieka. Wyróżnia się: 1)Czynniki fizyczne – których efektem są ograniczone funkcje obronne i przystosowawcze (działanie na receptory) – a)mechaniczne – dotyk, tarcie, ucisk, głaskanie, reakcje naczyniowo – ruchowe, hałas, wibracje; b)termiczne – powietrze, woda, słońce itp.; pory roku, dnia; c)świetlne – p. naturalne – słońce, p. sztuczne – *widzialne 33 – 40%, *podczerwone 59 – 65%, *nadfiolet. 1 – 2%; d)chemiczne – liczba erytrocytów, pobór tlenu-wykorzystanie podczas pobytu nad morzem. 2)Czynniki społeczne – których efektem jest intencjonalne oddziaływanie na psych. – a)idee, b)pojęcia, c)wyobrażenia, d)wzory.
Bodziec – wszystko to, co powoduje zmianę stosunków wewnątrzustrojowych. Powoduje zmiany adaptacyjne, gdy zmienia się czynnik.
Aktywność fizyczna to podstawowy stymulator rozwoju motorycznego. Jest uznana za element: *zdrowego stylu życia, *zapobiegania chorobom, *radzenia sobie ze stresem, *terapii schorzeń i chorób. Do korzyści płynących z aktywności fiz. należy zaliczyć: * wyrabianie postawy, *wzbogacenie sfery wew. przeżyć, *psych. odprężenie, *trwałe nawyki rekreacyjne. Niedostatek aktywności fizycznej powoduje (hipokinezja) - *atrofia mm, *atrofia tkanek i narządów, *osteoporoza, *obniżenie przemiany materii, *zwiększone wydalanie: Ca, P, K, Na, *zmiany objętości płynów ustrojowych, *zmniejszenie odporności swoistej i nieswoistej, *obniżenie wydolności, *nieharmonijny rozwój ciała, *wady postawy, *pogrubienie warstwy korowej kości, *zahamowanie tempa wzrostu kości, *wyginanie trzonów kości. Nadmiar ruchu powoduje (hiperkinezja) - *nieharmonijny rozwój ciała, *powstanie wad postawy, *pogrubienie warstwy korowej kości, *zwiększenie grubości i liczby włókien mm szkieletowych, *zmniejszenie odporności ustroju, *występ. stanów apatii, *rozdrażnienie, *bezsenność, *brak apetytu, *obniżona wydolność ustroju.
#Zmiany zachodzące na poziomie fizjologicznym dotyczą: *właściwości morfofizjologicznych, strukturalnych (wysokość i masa ciała), *właściwości koordynacyj...
fizjo.awf