Wyklady dydaktyka.doc

·         uczenie się dotyczy jednej osoby natomiast w nauczaniu musi być osoba nauczająca

·         uczenie może odbywać się bez nauczania ( samodzielna nauka z książki )

·         nauczanie nie może się odbywać bez uczenia

·         wykształcony jest ten , który posiada 3 sfery : poznawczą , emocjonalną i psychomotoryczną

·         dydaktyka wf dotyczy nauczania psychomotoryki

Czynności ruchowe – wszelki rodzaj czynności jakie człowiek wykonuje ( chodzenie , bieganie , praca ) .

Czynności sportowe – wąska grupa czynności sportowych w danej dyscyplinie .

Uczenie się czynności ruchowych – to zmysłowe odbieranie od otoczenia i przetwarzanie umysłowe informacji dotyczącej nie znanej dotąd czynności ruchowej ( poprzez wzrok , słuch) a następnie wykonanie czynności za pomocą systemu motorycznego oraz sprawdzenie skuteczności tej czynności w różnych sytuacjach otoczenia .

Nauczanie czynności ruchowych – to wymiana informacji między nauczycielem a uczniem ; rezultatem tej wymiany są względnie trwałe zmiany w zachowaniu się ruchowym ucznia .

( względnie trwały proces bo możliwy do korygowania błędów ) .

Na postępy w ruchowym uczeniu się człowieka istotny wpływ mają jego :

·         stan emocjonalny

·         możliwości poznawcze ( różne w różnym wieku , ze względu na posiadany wzrok , słuch )

·         stan rozwoju fizycznego ( dojrzewanie , rozwój – złoty wiek motoryczności , dojrzewanie )

·         sytuacja społeczna ( liderzy w grupie i ci ostatni )

Stany emocjonalne – filtr przez który przechodzą informacje :

·         nastawienia – to gotowość czynnościowa do odbierania informacji z zewnątrz ( z otoczenia )

·         motywacje – łączą się z dążeniem organizmu do zredukowania różnic między stanem aktualnym a celem , który chcemy osiągnąć

a)      wewnętrzna

b)     zewnętrzna – nagroda która jest wzmacniana – za kolejne miejsce coraz większa nagroda

·         lęk – w uczeniu się czynności ruchowych stany lękowe odgrywają ważną rolę , mogą bowiem zakłócić a niekiedy wręcz uniemożliwić realizację procesu nauczania ( nie likwidujemy lęku tylko go zmniejszamy gdyż likwidując lęk narażamy na niebezpieczeństwo )

·         uczucia – przeżycia subiektywne związane z procesem uczenia się i nauczania ( nie lubiąc nauczyciela nie lubimy przedmiotu )

Uproszczony model procesu nauczania i uczenia się w ujęciu etapowym :

1.      ustalenie celu nauczania , uczenia się ( nastawienia , motywacje )

2.      tworzenie wyobrażenia motorycznego ( postrzeganie )

3.      działanie praktyczne ( próby wykonania czynności )

4.      kontrola , ocena , samoocena ( porównanie wyniku z celem ) .

Sprawność                                             Prawa Yerkesa-Dodsona

działania

Liczba dobrze          duża

wykonanych

zadań

                              średnia

                                 mała

                                                    niska     średnia    dość d       duża      b duża             natężenie

                                                                                                                                     motywacji      

Sprawność działania 

                          wysoka

                                                                                        łatwe  

                                                                 średnie    

                                            trudne

                           niska

                                                 b niski     niski       średni     d duży    duży       b duży    poziom

                                                                                                                                      motywacji

Czynnościowa klasyfikacja receptorów ( według SHERRINGTONA za ALTMANEM

( 1970 )  :

Receptory wewnętrzne  informujące o zjawiskach wewnątrzustrojowych :

·         trzewne

·         bólowe ( nocyceptywne )

·         wewnątrzmózgowe

Receptory relacyjne informujące o zjawiskach zewnętrznych :

·         ułożenia ( posturalne ) :

-          przedsionkowe : znajdują się w uchu wewnętrznym , odpowiedzialne za zachowanie równowagi

-          kinestetyczne ( czucia głębokiego , czucia kinestetycznego , proprioreceptory ) – znajdują się w mięśniach , ścięgnach , stawach , informują o położeniu poszczególnych części ciałą względem otoczenia

·         eksteroreceptory :

-          dotykowe – ważne u osób niewidomych , asekuracja , podtrzymywanie , czucie wody

-          temperatury – nie wykorzystywane w wychowaniu fizycznym

-          smakowe – nie wykorzystywane w wychowaniu fizycznym

·         teleceptory :

-          węchowe – nie wykorzystywane w wychowaniu fizycznym

-          słuchowe – słowo , mowa

-          wzrokowe – pokaz

Ogólne kryteria sprawnego przekazu informacji :

·         semantyka – dotyczy sensu znaków używanych do porozumiewania się a szczególnie znaczenia słów ( zrozumiałość mowy zarówno dla nauczyciela jak i ucznia )

·         syntaktyka – budowa zdania czy szeregu zdań musi być zbliżona do struktury czynności ruchowej ( poprawny opis dotyczący pokazu )

·         pragmatyka – opis i instrukcja słowna powinna być możliwa do wykonania w praktyce

Zwięzłość mowy – przekaż tylko tyle i tylko takie informacje , które są niezbędne

Sekwencja sensomotoryczna – najmniejsza cząstka ruchu zawarta pomiędzy jedną a drugą decyzją ruchu ( 1 sekwencja – zgiąć rękę ; 2 sekwencje – zgiąć rękę , nawrócić dłoń )  

Bank pamięci ruchowej – im więcej zapamiętanych ruchów tym szybciej uczy się nowych ruchów

Język gestów :

·         jako wspomaganie informacji – mowa ciała , mimika , gesty , które nie mogą zakłócić informacji , uwagi słuchaczy , ruchy delikatne , wolne przesuwanie się

·         jako przekaz informacji – w trakcie wykonywania ruchów pokazujemy na brodę , nogi itp. ; w grach zespołowych gesty – informacje taktyczne , szybkie informacje

·         synchroniczna – w trakcie wykonywania ruchu informacja zwięzła , krótka

·         natychmiastowa – natychmiast po wykonaniu ćwiczenia np. po skoku przez skrzynię

·         niezwłoczna – do 40 sekund po wykonaniu skoku przez skrzynię i podejściu ucznia do nauczyciela

Funkcje pokazu :

·         motywująca – pokaz z dużą perfekcją ruchów

·         funkcja dydaktyczna :

-          obserwowana czynność powinna być tak zorganizowana aby wszyscy uczniowie mogli dokładnie obejrzeć demonstrowaną czynność ( w kilku płaszczyznach np. ruch ręki do kraula widziany z przodu i z boku )

-          pokaz powinien być poprzedzony słowem ( zwrócić uwagę w trakcie pokazu na ...)

-          należy stosować wzmocnienie słowne w czasie pokazu ( opis faz jednym słowem : zgięcie , pociągnięcie itp. ; teraz )

-          pokazywana czynność powinna charakteryzować się właściwą organizacją materiału ( sekwencji ) zgodnie z kolejnością sekwencji w czasie ruchu

-          pokaz powinien ujmować możliwie małą ilość informacji w możliwie długim czasie ( spowolnienie )

-          przy stosowaniu pokazu w terenie należy uwzględnić istniejące w danym momencie warunki naturalne ( np. wiatr , , śnieg , deszcz , słońce , nachylenie terenu i wiele innych )

-          pokaz powinien być dostosowany do możliwości psychofizycznych uczniów

Największą wartość dydaktyczną ma ta forma pokazu , której przedmiotem są zjawiska i procesy występujące w ich naturalnym otoczeniu ( np. pokaz w wodzie gdy nauczyciel i uczniowie znajdują się w wodzie ) .

Etapy rozwoju techniki sportowej :

·         elementarna – z grubsza ( włóż rękę do wody przeciągnij pod wodą i wyjmij z tyłu )

·         standardowa – prawidłowa ( włóż rękę do wody ugnij w stawie łokciowym , wyjmij przy biodrze ) małe dawki informacji , poprawiamy technikę elementarną , do tego etapu uczymy na lekcji wf

·         indywidualna

·         mistrzowska

·         model matematycznej techniki sportowej

Metoda prób i błędów :

·         źle : przez mięśnie do głowy

·         dobrze : uczeń wie jak to zrobić ale ćwiczy i odbiera z mięśni informacje w ruchu

Uproszczony schemat działań nauczycielskich w procesie uczenia się i nauczania czynności ruchowych :

                                                      Pokaz motywujący

opis celu działania                                                                     pokaz sekwencji podstawowych

( chce , wie czemu to działa )                                               ( sekwencje sensomotoryczne łączą

                                                                                                się w sekwencje węzłowe )

                                                                                                          fazy ruchu

                                         próba właściwego wykonania

                                          wyjaśnienie zasad działania

                                          pokaz kolejnych sekwencji

                                          ćwiczenia służące zbieraniu

                                          informacji kinestetycznej

                                          ( metoda prób i błędów )    

                                        wyjaśnienie składowych elementów

                                                    ( szczegóły )

                                         pokaz rytmu i tempa ruchów

                                         tempo – ilość ruchów w czasie

-   ilość cykli ruchowych na dystansie         

                                         rytm – szybkość poszczególnych części ruchu

                                                     np. w pływaniu szybkość faz głównej i przygotowawczej

                                          próba wykonania całości

                                                  ( w detalach )              

Wyobrażenia motoryczne i ich rola w nauczaniu czynności ruchowych :

Formy wyobraźni :

·         mimowolna :

-         

marzenia senne

-         

półsen                               charakterystyczne dla dzieci

-          stany drzemania

·         dowolna ( kierowana ) :

-          nowe obrazy powstają w wyniku specjalnego zamiaru stworzenia czegoś określonego ( tworzenie obrazów w związku z podstawowym zadaniem ) stawiamy cel ale nie mówimy w jaki sposób np. zjedz na nartach w dół wykonując jak najmniej skrętów – w wyobraźni ucznia powstaje plan działania

·         odtwórcza

...