ćw 7.docx

AGNIESZKA PĘDRAŚ, GR.6A,II WF

I.                    BUDOWA UKŁADU ODDECHOWEGO I JEGO PODSTAWOWE FUNKCJE

1.       FUNKCJE:

·         Utrzymywanie stałości środowiska wewnętrznego poprzez ciągłe dostarczanie tlenu na potrzeby metaboliczne z jednoczesnym usuwaniem CO2. Proces obejmuje tzw. Oddychanie zew. I wew.

ODDYCHANIEà pobór i wykorzystanie tlenu dla potrzeb wytwarzania energii. Obejmuje:

ODDYCHANIE ZEWà proces wymiany gazowej między powietrzem atmosferycznym a pęcherzykami płucnymi, dyfuzja gazów oddechowych przez barierę pęcherzykowo- włośniczkową, transport O2 i CO2 przez krew do i z komórek. Zależny od oddychania wew.

ODDYCHANIE WEWà wewnątrzkomórkowe procesy związane ze zużyciem O2 na potrzeby przemian metabolicznych. Proces zachodzi na łańcuchu oddechowym wewnętrznej błony mitochondrialnej.

·         Udział w regulacji równowagi kwasowo- zasadowej

·         Obrona organizmu przed wdychanymi ciałami obcymi (bakterie, pyłki)

·         Udział w regulacji stężenia niektórych substancji rozpuszczalnych we krwi i hormonów- przez śródbłonek naczyń płucnych

·         Udział w regulacji gospodarki wodnej (usuwanie pary wodnej)

·         Udział w termoregulacji (parowanie wody)

2.       PODZIAŁ ANATOMICZNY I CZYNNOŚCIOWY DRÓG ODDECHOWYCH:

·         ANATOMICZNYà górne i dolne drogi oddechowe ( jama nosowo- gardłowa, krtań), tchawica, oskrzela, oskrzeliki, pęcherzyki płucne ( ułożone w zraziki, segmenty, płaty tworzące płuco prawe i lewe)

·         FIZJOLOGICZNYà czynnościowo pod pojęciem układu oddechowego rozumiemy sprzężenie nerwowo- mięśniowo- płucne. Czynność jednostek motorycznych mm oddechowych stwarza warunki do przebiegu procesów wentylacji płuc, natomiast czynność układu krążeniowo- oddechowego pozwala na pobór i transport tlenu i wydalanie CO2. Efektorami tych czynności są mm oddechowe, mm sercowy i mięśniówka naczyń krwionośnych.

II.                 MECHANIKA ODDYCHANIA

Pojedynczy cykl oddechowy składa się z dwóch faz:

1.       WDECHà faza czynna; wzrost objętości płuc spowodowany działaniem siły rozciągającej KP rozwijanej przez kurczące się mm wdechowe.

·         Mm wdechowe: przepona, mm międzyżebrowe zew., prostowniki kręgosłupa, mm mostkowo- obojczykowo- sutkowy, pochyłe szyi, piersiowy mniejszy, dźwigacze łopatki, czworoboczny grzbietu

·         Skurcz mm wdechowychà zwiększenie wymiarów KPà zmniejszenie ciśnienia śródopłucnowego, zmniejszenie ciśnienia w pęcherzykachà zwiększenie objętości pęcherzyków płucnychà wytworzenie gradientu ciśnień pomiędzy pęcherzykiem a atmosferąà wdech

2.       WYDECHà faza bierna; zmniejszenie objętości płuc. W warunkach oddychania spoczynkowego jest procesem biernym, spowodowany zmniejszeniem objętości KP pod wpływem działania siły ciężkości lub mm oddechowych. Siły sprężystości tk. Płucnej powstałe w czasie wdechu powodują wzrost ciśnienia powietrza pęcherzykowego i przepływ gazu na zewnątrz.

·         Mm wydechowe: mm międzyżebrowe wew., mm ściany brzusznej, czworoboczny lędźwi, biodrowo- żebrowy, zębaty tylny dolny, najszerszy grzbietu

·         Rozkurcz mm wdechowychà zmniejszenie wymiaru KPà wzrost ciśnienia w jamie śródopłucnowejà wzrost ciśnienia w pęcherzykach płucnychà wytworzenie gradientu między pęcherzykami a atmosferąà wydech

III.              SPIROETRIA

Metoda pomiaru objętości i pojemności płuc nosi nazwę spirometrii. Zapis mierzonych ta metodą parametrów charakteryzujących układ oddechowy nosi nazwę spirogramu.

Parametry spirometryczne charakteryzujące układ oddechowy:

·         VT- objętość oddechowaà ilość powietrza wprowadzana do układu oddechowego w czasie spokojnego wdechu lub usuwana z układu oddechowego w czasie spokojnego wydechu; VT= 500ml

·         IRV- zapasowa objętość wdechowaà ilość powietrza wprowadzana do układu oddechowego podczas maksymalnego wdechu wykonywanego z poziomu spokojnego wydechu; IRV= 3300ml

·         ERV- zapasowa objętość wydechowaà à ilość powietrza usuwana z układu oddechowego podczas maksymalnego wydechu wykonywanego z poziomu spokojnego wdechu; ERV= 1000ml

·         RV- objętość zalegającaà powietrze pozostające w płucach na szczycie maksymalnego wydechu; RV= 1200ml

Rodzaje pojemności płuc:

·         IC- pojemność wdechowaà to obj. powietrza wypleniająca układ oddechowy na szczycie podczas maksymalnego wdechu wykonywanego z poziomu spokojnego wydechu; IC= 3800ml; IC= VT+IRV

·         FRC- czynnościowa pojemność zalegająca- objętość powietrza zalegająca w płucach za szczycie spokojnego wydechu; FRC=2200ml; FRC=ERC+RV

·         VC- pojemność życiowaà obj. powietrza wprowadzana do układu oddechowego podczas maksymalnego wdechu wykonywanego z poziomu maksymalnego wydechu bądź obj. powietrza usuwana z układu oddechowego podczas maksymalnego wydechu wykonywanego z poziomu maksymalnego wdechu; VC=4800ml; VC=IRV+VT+ERV lub VC=IC+ERV

·         TLC- całkowita pojemność płucà obj. Powietrza w układzie oddechowym na szczycie maksymalnego wdechu TLC=6000ml; TLC=IRV+VT+ERV+RV; TLC=IC+FRC

Wentylacja płuc (VE)à ilośc powietrza wprowadzana do układu oddechowego lub usuwana z układu oddechowego w ciągu 1’. Zależy od:

·         Głębokości poszczególnych oddechów

·         Liczby oddechów w jednostce czasu

Wentylacja minutowa płuc w czasie spoczynku wynosi: VE= VT+fr

VE- obj. Oddechowa (ok. 500ml)

Fr- liczba oddechów w ciągu minuty (ok. 15 oddechów/min.)

VE- wentylacja minutowa płuc ok. 8l/min.

MBC- maksymalna wentylacja płucà największa ilość powietrza, jaka może być wprowadzona do układu oddechowego lub z niego usunięta w ciągu 1’. Osiągana jest w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego.

IV.              ZASADY WYMIANY GAZOWEJ W PŁUCACH

Wymiana gazowa zależna jest od:

·         Stopnia wentylacji

·         Perfuzji naczyń włosowatych

·         Dyfuzji gazów przez ściany pęcherzyków płucnych

·         Prawidłowego stosunku wentylacji do perfuzji

1.       Dyfuzja pęcherzykowa:

·         O2 dyfunduje z powietrza pęcherzykowego do krwi naczyń włosowatych. Gradient prężności O2 powoduje dyfuzję gazu do osocza. Wzrost prężności w osoczu powoduje dyfuzję tego gazu do wnętrza krwinek czerwonych, gdzie wiąże się z hemoglobiną

·         CO2 dyfunduje z osocza naczyń włosowatych do światła pęcherzyków płucnych.

·         Gradient ciśnień CO2 między powietrzem pęcherzykowym a krwią naczyń włosowatych jest 10x niższy niż dla O2.

·         CO2 dyfunduje 20-krotnie szybciej niż O2

·         CO2 jest 25-krotnie bardziej rozpuszczalny niż w płynach ustrojowych

2.       Transport O2 i CO2:

·         Cząsteczki O2 rozpuszczone w osoczu na drodze fizycznej dyfundują przez otoczkę do krwinek czerwonych i wiążą się z hemoglobiną tworząc oksyhemoglobinę

·         Stopień wysycenia hemoglobiny tlenem zależy od prężności O2 i CO2, stężenia jonów wodorowych, temp.

·         CO2 dyfundując z tkanek do krwi przepływającej przez naczynia włosowate jest transportowany do płuc :

- 84-88% w postaci jonów HCO3-

- 6-10% w postaci karbaminianów

- 6% w postaci CO2 rozpuszczonego na zasadzie rozpuszczalności fizycznej w osoczu i cytoplazmie krwinek czerwonych

3.    Dyfuzja tkankowa- oparta na różnicy ciśnień parcjalnych:

·      O2 dyfunduje z krwi tętniczej do tkanek. Na poziomie tkanek zachodzi dysocjacja   oksyhemoglobiny regulowana przez prężność O2 i CO2, stężenie jonów wodorowych, temp. I aktywność IV kompleksu łańcucha oddechowego

·      CO2 dyfunduje z tkanek do osocza

V.                 NERWOWA I CHEMICZNA REGULACJA ODDYCHANIA

1.       Regulacja nerwowa zapoczątkowana jest w mechanoreceptorach i dostarcza do kompleksu oddechowego pnia mózgu informacje o składzie układu oddechowego.

Regulacja nerwowa odbywa się na zasadzie odruchu nerwowego. W obrębie układu oddechowego występują 3 typy receptorów:

- mechanoreceptory wolno adoptujące się SAR, występują w mm gładkich dróg oddechowych. Bodźcem dla tych receptorów jest mechaniczne rozciąganie płuc podczas wdechu

- mechanoreceptory szybko adoptujące się RAR, znajd. Się pod błoną śluzową dróg oddechowych. Receptory te są pobudzane mechanicznie, nagłym i znacznym rozciągnięciem płuc. RAR są wrażliwe na szereg substancji chemicznych zanieczyszczających powietrze , np. dym tytoniowy, pyły

- receptory około-kapilarne J- są to zakończenia bezmielinowe nerwu błędnego. Bodźcem dla tych receptorów jest wzrost wypełnienia naczyń krwionośnych płuc krwią oraz wzrost płynu zewnątrzkomórkowego

Regulacja nerwowa czynności UOdd jest podwójna:

- kontrola dowolna, zależna od ośrodków w korze mózgowej, bardzo precyzyjna

- sterowanie automatyczne, odbywające się bez udziału naszej woli

2.       Chemiczne mechanizmy regulacji oddychania zapoczątkowane są w chemoreceptorach i dostarczają do kompleksu oddechowego pnia mózgu informacje o prężności tlenu i CO2 we krwi oraz stężenia jonów wodorowych.

Chemoreceptory tętnicze są zlokalizowane w ścianach zat...