wykład 5.docx

1.      Sala lekcyjna

Powierzchnia sali lekcyjnej ustalona została na 51m dla 36 uczniów w mieście oraz 34m dla 24 uczniów na wsi. Przewiduje się w ten sposób 1,42m powierzchni podłogi na 1 ucznia. Jednak Miedzy narodowa Unia Budownictwa Szkolnego zaleca normę docelową 2m dla ucznia. W nowo budowanych szkołach pomieszczenia zostały powiększone do 60m na 24 uczniów. Sala nie może być zbyt szeroka. Zakłada się szerokość do 6m a długość do 9m.

Oświetlenie naturalne (dzienne) zależy od: liczby i wielkości okien, barwy i czystości szyb okiennych, barwy ścian i sufitów, strony świata, na którą wychodzą okna, pory roku itp.

Przy jednostronnym oświetleniu stanowisko pracy powinno być tak umieszczone, aby światło padało z lewej strony.

Szyby powinny być czyste, należy je myć nie rzadziej niż raz na kwartał.

Ściany pomieszczeń zaleca się malować kolorami ciepłymi (żółty, pomarańczowy i ich pochodne) względnie pastelowymi (jasnozielony, jasnoniebieski). Firany i zasłony nie są wskazane, gdyż pogarszają warunki oświetlenia.

Oświetlenie sztuczne – w sali lekcyjnej powinno się znajdować, co najmniej sześć punktów świetlnych, umieszczonych na wysokości 1,8m nad płaszczyzną pracy. Punkty świetlne powinny być tak rozmieszczone, aby światło padało równomiernie na całe pomieszczenie (stanowisko) pracy.

Temperatura w klasach szkolnych powinna mieścić się między 18 a 20 stopni. Zgodnie z zarządzeniem Ministra Edukacji zajęcia szkolne powinny być zawieszone, gdy w izbach lekcyjnych nie można zapewnić temperatury +15 stopni.

Hałas- ocenę hałasu przeprowadza się ze względu na przeciwdziałaniu powstania zmęczenia jak również na konieczność ochrony narządu słuchu przed uszkodzeniem. Jednostką natężenia hałasu jest decybel (dB)

Przykładowe wielkości ciśnienia:

              - spokojna mowa potoczna    – 60-65 dB

              - dyktowanie                          – 65-75 dB

              - odczyt w Sali wykładowej  – 70-80 dB

              - głośne wołanie                    – 80-85 dB

Aby mowa była zrozumiała bez zniekształceń, ogólny poziom hałasu w pomieszczeniu nie powinien przekraczać 55-65 dB. Krytycznym poziomem natężenia dźwięku jest wartość 90dB.

Jakie są reakcje organizmu na różne natężenie dźwięku?

- 50-60 dB – spadek na zręczności, obniżenie koncentracji uwagi około 15%,

- 120 dB – przykre odczucie hałasu, upośledzenie słuchu,

- 140 dB – próg odczucia bólu,

- 160 dB – mechaniczne uszkodzenie słuchu, wstrząs mózgu.

Badania wykazują, że poziom dźwięku na salach gimnastycznych  na korytarzach szkolnych podczas przerw waha się nawet wokół 100 dB, a w salach lekcyjnych w dużych miastach hałas sięga 70 dB.

Tablica – umieszczamy w odległości 2m 20 cm od pierwszej ławki. Barwa tablicy ściennej nie powinna tworzyć z pozostałą ścianą zbytniego kontrastu, gdyż różnice pomiędzy jasną i ciemną tablicą oko musi wyrównać poprzez ciągłą adaptację.

Szafy powinny być wbudowane w ścianach. Szafy wolnostojące nie powinny być stosowane, gdyż zaciemniają pomieszczenie.

2.      Organizacja procesu nauczania

Uczenie się można uznać za pracę, przy której przede wszystkim zaangażowany jest układ nerwowy i narządy zmysłów (wzrok, słuch), czemu towarzyszy wysiłek umysłowy, związany z utrzymaniem uwagi, ćwiczeniem pamięci, rozwiązywaniem problemów itp. Angażowany jest również układ ruchu w związku z utrzymaniem stałej, wymuszonej pozycji ciała. Wymaga to pracy mięśni z przewagą wysiłku statycznego nad dynamicznym. Dlatego konieczny jest wypoczynek pozwalający na regenerację sił i odzyskanie sprawności.

a)     Czas trwania lekcji.

              Dyspozycja do pracy uczniów:

- na początku lekcji dyspozycja niewielka (okres wdrażania),

- w pierwszej połowie dyspozycja wzrasta do najwyższego poziomu,

- w drugiej połowie dyspozycja zmniejsza się, pojawiają się znaki zmęczenia; kręcenie się, przeciąganie, ziewanie, niemożliwość skupienia uwagi, popełnianie błędów, zakłócenie toku lekcji: głośne rozmowy, popisywanie się, zachowania agresywne itp.

Możliwość dyspozycji do pracy wzrastają z wiekiem i zaawansowaniem rozwoju. Na przykład ocenia się, że czynne skupienie uwagi w wieku 7 lat jest możliwe tylko przez 5 min., a w wieku 12 lat 30min., ćwiczenia w czytaniu i pisaniu mogą trwać bez zmęczenia u uczniów najmłodszych do 10 min. w klasie V 25 min.

b)     Liczba lekcji.

- w klasie I –    4x4  i  1x5h

- w klasie II –   3x4  i   2x5h

- w klasie III –  1x4  i   4x5h

c)      Przerwy międzylekcyjne.

Przerwy mają trwać 10 min, a po 3 lub 4 lekcji 20 min.

d)     Dzienny rozkład lekcji.

Najkorzystniejszą porą zdolności do wysiłku są godziny 8-12, ze szczytem możliwości w godz. 9-11, po nich następuje stopniowe obniżenie tej zdolności i ponowne podwyższenie w godzinach 16-21 ze szczytem możliwości 18-20. Ważne by zachować właściwy rytm dzienny. Pierwszymi lekcjami powinny być lekcje łatwiejsze, zajęciom najtrudniejszym należy poświęcić środkową część, a ostatnie zajęcia to obszary najłatwiejsze.

e)      Tygodniowo rozkład dnia.

W poniedziałek powinno się planować mniej godzin, unikać przedmiotów trudnych (wdrożenie). We wtorek i środę można zaaplikować maksymalny wysiłek, zarówno pod względem ilości lekcji jak i trudności przedmiotów. W czwartek i piątek należy planować obciążenie zmniejszającym się wysiłkiem.

f)       Praca domowa

•         Klasa I – do około 1h

•         Klasa II – do 1,5h

•         Klasa III – do 2h

3.      Meble szkolne i przedszkolne

·         Między górna powierzchnią uda, a dolną powierzchnią płyty powinna być zachowana przestrzeń niezbędna do swobodnego ruchu.

·         Górna krawędź siedziska nie może wywierać żądanego nacisku na podudzie w pozycji, gdy stopy siedzącego spoczywają płasko na podłodze, a kolana są zgięte pod kątem około 900

·         Wysokość stołu musi być tak dobrana, aby staw łokciowy przy pionowym ustawieniu ramienia siedzącego w pozycji wyprostowane leżał na poziomie przedniej krawędzi płyty stołu lub był nieco poniżej tego poziomu.

·         Oparcie krzesła powinno podpierać kręgosłup poniżej łopatek przy słuchaniu, lub górny brzeg miednicy siedzącego w czasie pisania

·         Tylna część podudzia nie powinna dotykać krawędzi siedziska

·         Wysokość siedziska powinna być taka, by stopy spoczywały płasko na podłodze

4.      Zasady organizacji, bezpieczeństwa i opieki nad uczniami podczas wycieczek szkolnych

a)      Dla zapewnienia uczestnikom wycieczek pełnego bezpieczeństwa konieczne jest przydzielenie opiekunów spośród nauczycieli oraz rodziców według następujących zasad:

              - jeden opiekun na 9 uczestników przy przejazdach kolejowych,

              - jeden opiekun na 5 uczestników na szlakach wodnych w Tatrach,

- jeden opiekun na 10 osób, w innego rodzaju wycieczkach,

- jeden opiekun na 30 osób podczas wycieczek przedmiotowych lub krajoznawczo – turystycznych poza obręb szkoły w tej samej miejscowości, bez korzystania ze środka lokomocji,

- jeden opiekun na 15 uczniów, przy wyjściu lub przy wyjeździe autobusem poza miejscowość, która jest siedzibą szkoły,

              - jeden opiekun na 10 osób na wycieczki górskie,

              - jeden opiekun na 5 uczestników na wycieczkach wysokogórskich,

                - jeden opiekun na 7 osób na wycieczkach rowerowych

b)     Przy wycieczkach pieszych na terenach górskich, leżących na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody, oraz leżących powyżej 1000 m n.p.m. należy korzystać z usług górskich przewodników turystycznych.

c)      W wycieczkach górskich (powyżej 600 m n. p. m.) mogą brać udział uczniowie po ukończeniu     14 lat.

d)     Czas trwania i trasa wycieczki musza być dopasowane do wieku i możliwości uczestników.

e)      Organizując wycieczki autokarowe do dużych miast, teatrów, muzeum, pomników kultury:

- nie musi się brać pod uwagę wieku uczestników, uwzględnić natomiast należy relację pomiędzy poziomem umysłowym, inteligencją ucznia a tematem do realizacji podczas wycieczki.

f)       Przy organizowaniu wycieczek autobusowych należy uwzględnić fakt, że kierowca może prowadzić pojazd maksymalnie 8h na dobę w rytmie : 4h jazdy – 1h przerwy, 2h jazdy – 30 minut przerwy, 2h jazdy - pozwala na to pokonanie trasy ok. 500km.

g)     W wycieczkach rowerowych mogą brać udział uczniowie, którzy ukończyli 12 lat i posiadają kartę rowerową. Długość trasy do 50km dziennie. Z tyłu i przodu bezwzględnie jadą osoby dorosłe. Odległość od roweru do roweru nie powinna przekraczać 5m. Przerwa między grupami co najmniej 150 m. Oznaczenia: z przodu biała chorągiewka, z tyłu wysunięty lizak zamontowany przy siodełku rowerowym.

h)     Miejscem zbiórki uczniów rozpoczynającej i kończącej wycieczkę jest plac szkolny, skąd uczniowie udają się do domu, po godzinie 21:00 – wyłącznie pod opieka rodziców.

i)       Przed wyruszeniem na wycieczkę należy pouczyć jej uczestników o zasadach bezpieczeństwa i sposobie zachowania się w razie nieszczęśliwego wypadku.

j)       Opiekunowie powinni sprawdzić stan liczbowy uczestników przed wyruszeniem z każdego punktu, w czasie zwiedzania, przejazdów oraz po przybyciu do punktu docelowego.

k)     Nie wolno zatrzymywać się w czasie jazdy autobusem w celu wysadzenia dzieci. Wyjątek – pisemna prośba rodzica ucznia, który będzie stał w miejscu wcześniej ustalonym.

l)       Udział uczniów w wycieczce (z wyjątkiem przedmiotowych odbywających się w ramach zajęć lekcyjnych) wymaga pisemnej zgody rodziców albo opiekunów prawnych, którzy powinni przed jej rozpoczęciem pokryć koszty związane z udziałem w niej ich dziecka.

m)   Wycieczka może być odwołana z powodu braku pisemnej zgody rodziców uczniów.

n)     Zabrania się prowadzenia wycieczek podczas burzy, śnieżycy, gołoledzi. W razie gwałtownego załamania się warunków pogodowych  (szczególnie przy planowaniu pieszych wycieczek górskich) należy wycieczkę odwołać.

o)     Podczas wycieczek należy bezwzględnie przestrzegać zasad bezpiecznego poruszania się po drogach.

p)     W przypadku zaginięcia – uczeń (uczniowie) bezwzględnie pozostaje w miejscu zaginięcia.

·         Miasto – uczeń zna miejsce postoju, plan, dnia, zawiadamiamy policję, dyrektora szkoły, rodziców.

·         Szlak turystyczny – uczeń wie, dokąd idziemy, zna kolor szlaku i docelowe schronisko, zawiadamiamy GOPR, schronisko, dyrektora szkoły, rodziców.

q)     Uczestnicy wycieczek i imprez powinni być objęci ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków.

r)       W przypadku gdy podczas trwania wycieczki miał miejsce wśród jego uczestników wypadek, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w razie wypadków w szkołach i placówkach publicznych

5.      Przykładowa analiza zagrożenia w pracy zawodowej nauczyciela

a)      Obciążenia fizyczne narządu mowy ( dotyczy wszystkich nauczycieli )

Przyczyny zagrożeń:

- brak umiejętności operowania głosem, jako narzędziem pracy, przeciążanie strun głosowych

...