Nowotwory cw 1.2.doc

Nowotwory -wykład I część 2

Stany przedrakowe - status praecancerosus

z        Nazywamy zmiany patologiczne, na podłożu których częściej rozwijają się nowotwory niż w tkankach prawidłowych tego samego narządu.

z         

Stany przedrakowe właściwe

z        są to zmiany patologiczne na podłożu , których raki (nowotwory złośliwe) rozwijają się stosunkowo często;

z        w pojęciu tym mieści się określenie zmiany przedrakowej - laesio praecancerosa - jest to zmiana morfologiczne, w której istnieje duże prawdopodobieństwo morfogenezy w raka ;

z        określa się ją jako ilościowe i jakościowe zmiany strukturalne zachodzące w tkankach i narządach mogące prowadzić do nowotworu;

z        (obrazy  morfologiczne mieszczą się na pograniczu między normoplazją a anaplazją)

Przykłady stanów przedrakowych właściwych

z        leukoplakia

z        nadżerka szyjki macicy z dysplazją

z        nadżerka połowiczo zepidermizowana

z        rogowacenie starcze skóry

z        róg skórny

z        skóra pergaminowa

z        polipowatość rodzinna jelita grubego

z        rozrost gruczołowy atypowy endometrium

Stany przedrakowe w szerokim ujęciu:

z        Są to zmiany patologiczne w przebiegu których rozwijają się  prawdziwe stany przedrakowe, a dopiero te prowadzą do powstania raka.

Przykłady stanów przedrakowych w szerokim ujęciu:

z        nadżerka gruczołowa szyjki macicy w    okresie epidermizacji

z        skóra starcza

z        polipy jelita grubego

z        kikuty i metaplazja jelitowa żołądka

z        przewlekły wrzód żołądka

z        przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka

z        marskość wątroby

Tzw. Stany przedrakowe dziedziczne

z        są to stany chorobowe, do których skłonność została przekazana dziedzicznie;

z        zalicza się tutaj:

*  skórę żółtą pergaminową - xeroderma  pigmentosum

*  polipowatość rodzinną jelita grubego

*  mnogie nerwioko-włókniaki - choroba Reklinghausena

Rogowacenie starcze przedrakowe - keratosis praecancerosa vel senilis

z        Zmiana występuje na podłożu starczego zwyrodnienia skóry

z        Klinicznie: ogniskowe zmiany w postaci szarych, ciemnożółtawych lub brunatnawych szorstkich plam,

z        *często pokryte łuskami, wielkości do 1 cm;

z        *czasami nawarstwienia rogowe mogą przybierać postać rogu skórnego;

z        * lokalizacja: na twarzy, małżowinie usznej, szyja, grzbiety rąk;

z        * bujanie nowotworowe złośliwe - pojawia się obwódka zapalna oraz rozrost mas z owrzodzeniem

Histopatologicznie - dwa typy:

1. Zmiana o małej aktywności rozrostowej  nie stanowiącej bliskiego zagrożenia rakiem - keratosis praecancerosa simplex vel atrophica.

t  Charakteryzuje się:

ç  cienkim naskórkiem, w którym atypizacja obejmuje w-wy podstawnej i nie dotyczy zazwyczaj ujść gruczołów potowych;

ç patologicznym rogowaceniem, polegającym na nawarstwianiu się blaszek parakeratotycznych

ç częstym wytwarzaniem się akantolitycznych rozwarstwień naskórka ponad komórkami w-wy podstawnej;

2. Zmiana o dużej aktywności rozrostowej, stanowiącej bliskie zagrożenie rakiem - keratosis praecancerosa hypertrophica vel proliferans

z        Cechuje się:

z        wyraźnym zgrubieniem naskórka, w którym atypia dotyczy bardziej powierzchownych warstw (zatarcie warstwowości naskórka i biegunowego układu keratocyów)

z        dużym nawarstwieniem patologicznym keratyny (zbite masy na kształt rogu)

z        akantotyczne zgrubienie naskórka z proliferacją w głąb

z        pobudzenie melanocytów i nadmierne przebarwienie melaniną dolnych warstw naskórka

t  Podłoże, na którym rozwijają się zmiany, wykazują   często oznaki zwyrodnienia i zaburzeń unaczynienia;

  ç   do zmian tych należą:

    u elastosis i bliznowacenie

    u nacieki zapalne z limfocytów, plazmocytów i

         histiocytów

    u nagromadzenie ziaren melaninowych i melanofagów

z        Na podłożu keratosis praecancerosa rozwijają się raki płaskonabłonkowe typu epidermoidalnego o przebiegu mniej złośliwym niż inne raki epidermoidalne

Rozrosty rzekomonowotworowe

è        To guzy będące  rozrostami dojrzałych tkanek

è        prowadzą one do powstania guza.

è        Nie są to rozrosty niepohamowane,ale

è        zatrzymują się po ustaniu przyczyny lub samoistnie.

Przykłady guzów rozrostowych nienowotwowowych:

u        Rogowiec kolczystokomórkowy -keratoacanthoma

u        nadziąślak - epulis

u        bliznowiec - keloid

u        mięczak zakaźny - molluscum contagiosum

u        Hamartoma

u        Choristoma

u        Guzowate zapalenie powięzi - fascitis nodularis pseudosarcomatosa

Rogowiec kolczystokomórkowy - keratoacanthoma vel molluscum sebaceum vel acanthoma pseudoinvasivum

ç        Zmiana o charakterze pojedynczego guza,

ç        średnicy od kilku mm do 2-3 cm (śr.1-2cm),

ç        umiejscowiona na:H twarzy, H małżowinach usznych, H rzadziej na grzbietach rąk i wyprostnych częściach przedramion i podudzi;

ç        mogą być również mnogie - co obserwuje się zwykle w związku z H zawodowym narażeniem na dziegcie, H działanie promieni słonecznych i u H leczonych immunosupresyjnie

Klinicznie:

t          zmian rozwija się dość szybko i zwykle osiąga maksymalne rozmiary po 6-8 tygodniach (2-3 miesięcy),

t          następnie cały guz rogowacieje i ulega samoistnej inwolucji, (odpada) pozostawiając bliznę.

Makroskopowo:

u        zmiana wyniosła ponad powierzchnię skóry,

u        twardy, dobrze odgraniczony guzek,

u        z kraterowatym zagłębieniem w środku, wypełniony masami rogowymi, które mogą wystawać w postaci rogu skórnego,

u        nabłonek nie zrogowaciały zwisa ze wszystkich stron nad masami rogowymi.

Mikroskopowo:

t          rozrost nabłonka głównie w  obrębie szyjek mieszkowych, (rozrost w głąb nie przekracza poziomu gruczołów potowych).

t          Nabłonek jest dojrzały, z perłami rogowymi podobny do ca planoepitheliale epidermoidale

t          naciekanie powoduje destrukcję podłoża, desmoplazję i silne odczyny zapalne

t          w strefie inwazji nabłonkowej można dostrzec atypię komórkową i figury podziału.

Rozpoznanie ustala się na podstawie:

t          obecności tzw. daszków naskórkowych nad brzeżnymi częściami guza,

t          częsta obecność czopów martwiczo- zapalnych w środku ognisk,

t          wyraźny związek z pochewkami włosowymi,

t          duża dojrzałość keratocytów w bardziej powierzchownych warstwach guza,

t          t t szybki rozwój guza, t wymiar guza i t krater rogowy !

Keratoacanthoma. (charakterystyczny „daszek” i masy rogowe zalegające w krypcie).

Tzw. rak samogojący się - self healing carcinoma

ã        choroba rzadka, zbliżona do rogowiaka kolczystokomórkowego,

ã        cechą charakterystyczną jest mnogość wykwitów,

ã        najczęściej na kończynach i tułowiu,

ã        niewielkie wypukłe guzki o śr. do 2 cm,

ã          mechanizm cofania się zmian - prawdopodobnie immunologiczny

ã          przebieg wieloletni - po zagojeniu się jednego guzka pojawiają się nowe.

Choristoma

è        jest to heterotopia

è        guz powstały z tkanek nietypowych dla danej okolicy, dojrzałych,

è        źródłem tych tkanek są zawiązki jednego narządu w innym,

è        np. utkanie tarczycy w języku, kory nadnerczy w nerce, torbiele oskrzelopochodne śródpiersia

è        Choristia - jest to dysembrioplazja ograniczona, będąca zbłąkaniem fragmentu zawiązka narządu

Hamartoma

ç        jest to nienowotworowa zmiana guzowata,

ç        powstała z nieprawidłowego zestawienia tkanek typowych dla danej okolicy

ç        o nieprawidłowej proporcji i zdezorganizowanym układzie

ç        np. hamartoma w płucach, niektórzy zaliczają tu znamiona barwnikowe i naczyniowe skóry.

Guz - tumor

è        jest to miejscowe obrzmienie niezależne od istoty

è        w pojęciu tym mieszczą się zmiany nienowotworowe takie jak: obrzęk, krwiak, guzy rzekomonowotworowe, zmiany zapalne, torbiele, zmiany wsteczne - skrobiawica itp..

è        oraz nowotwory łagodne i złośliwe

Polip - polypus

è        jest to rozrost o wydłużonym kształcie, uszypułowany;

è        histopatologicznie może to być :_ zmiana  rozrostowa nienowotworowa, _ zapalna, _ nowotwór niezłośliwy lub _ złośliwy;

4