FARMAKOTERAPIA CHOROBY PARKINSONA
Funkcja układu pozapiramidowego: regulacja koordynacji ruchowej i napięcia mięśniowego; w układzie tym zasadniczą rolę odgrywa prążkowie związane z istotą czarną.
Choroba Parkinsona należy do grupy chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego. Najbardziej charakterystycznymi objawami choroby Parkinsona są: drżenie mięśni, sztywność kończyn i tułowia, spowolnienie ruchów, upośledzenie koordynacji ruchowej i równowagi, zaburzenia wegetatywne (ślinotok, łojotok, napady pocenia).
*bradykineza – spowolnienie ruchowe, akineza – bezruch, drżenia – tremor
Objawy parkinsonowskie, poza chorobą Parkinsona, jako parkinsonizm wtórny to np: parkinsonizm polekowy (głównie neuroleptyki), toksyczny.
Szlak guzowo-przysadkowy: podwzgórze-przysadka
Regulacja hormonalna, szczególnie wydzielania prolaktyny.
Szlag nigro-striatalny łączy istotę czarną z prążkowiem Kontrola czynności ruchowych. Zaburzenia-choroba Parkinsona
Szlak mezolimbiczny
Pamięć, emocje, ośrodki motywacyjne
Zaburzenia: schizofrenia
Jednym z ważniejszych szlaków układu pozapiramidowego jest szlag nigrostriatalny, złożony z neuronów dopaminergicznych łączący istotę czarną z prązkowiem. Do chorób układu pozapiramidowego zalicza się chorobę Parkinsona i pląsawicę.
Patomechanizm choroby: zwyrodnienie neuronów dopaminergicznych układu nigrostriatalnego (Główną cechą patologiczną choroby Parkinsona jest degeneracja komórek nerwowych syntetyzujących dopaminę w istocie czarnej śródmózgowia, których aksony docierają do prążkowia). Mechanizm uszkodzenia tych neuronów uwzględnia takie czynniki jak: toksyczne metabolity dopaminy, stres oksydacyjny, uwarunkowania genetyczne, czynny metabolit neurotoksyny MPTP- 1-metylo-4-fenylo-1,3,4,6-tetrahydropirydyny w powstawaniu której uczestniczy MAO B. Niedoczynność neuronów dopaminergicznych prowadzi do nadczynności neuronów cholinergicznych.
Proces, w którym dopamina bierze udział jako neurotransmiter:
1.synteza dopaminy,
2. magazynowanie dopaminy w pęcherzykach synaptycznych
3. uwalnianie dopaminy związane z egzocytozą.
4. wiązanie dopaminy do receptorów postsynaptycznych
5. wychwyt zwrotny dopaminy- odzyskana dopamina może być ponownie magazynowana w pęcherzykach synaptycznych, a także użyta jako neurotransmiter.
6. rozkład dopaminy może zachodzić albo w szczelinie synaptycznej, albo po
wychwycie zwrotnym, wewnątrz zakończenia presynaptycznego przy udziale enzymów COMT i MAO
1. Synthesis of dopamine 2. Transport of dopamine into 3. storage vesicles 4. metabolism of dopamine to dihydroxyphenyl acetic acid by mitochondrial MAO 5. Ca2+-dependent exocytosis of dopamine 6.Interaction of synaptically released dopamine with 6. presynaptic D2-dopamine receptors and postsynaptic 7. D1- and 8. D2-dopamine receptors 9. reuptake of synaptically released dopamine 10. Synaptic metabolism to homovanillic acid by catechol-O-methyl transferase and MAO or 11. diffusion into the blood stream
1. Lewodopa i inhibitory dekarboskylazy DOPA
2. Inhibitory MAO B- selegilina
3. Agoniści receptorów dopaminergicznych – bromokryptyna
4. Leki zwiększające uwalnianie dopaminy - amantadyna
Leki pobudzające aktywność układu dopaminergicznego.
Przeciwwskazaniem do ich stosowanie jest polekowy zespół Parkinsona, choroby psychiczne.
Ad1 Lewodopa i inhibitory dekarboskylazy DOPA
Lewodopa +benserazyd Madopar kaps.
Lewodopa +karbidopa Nakom tabl. Sinemet CR (controlled-release) tabl.
Podstawowy lek w leczeniu choroby Parkinsona
Działanie: Lewodopa jest prekursorem dopaminy (w którą przekształca się pod wpływem dekarboksylazy DOPA= dekarboksylazy aromatycznych aminokwasów) uzupełniającym endogenną dopaminę w mózgu, której brak stanowi istotę choroby Parkinsona. Znaczna częśc lewodopy zanim dotrze do mózgu jest dekarboksylowana w tkankach obwodowych w wyniku czego mniej niż 1 % przenika do mózgu. Zatem obecnie stosowana jest wyłącznie z dodatkiem inhibitora pozamózgowej dekarboksylazy aromatycznych aminokwasów (benserazyd, karbidopa), co powoduje znaczne zwiększenie dostępności lewodopy dla mózgu, pozwala zmniejszyć dawkę, a przede wszystkim ograniczyć występowanie działań niepożądanych. Lewodopa łagodzi osiowe objawy zespołu Parkinsona: sztywność i wzmożone napięcie mięśniowe, w mniejszym stopniu drżenie mięśniowe. Lek nie powstrzymuje naturalnego postępu choroby, najbardziej skuteczny jest w pierwszych latach stosowania, później skuteczność stopniowo maleje.
Działanie niepożądane: zaburzenia żołądkowo-jelitowe (brak łaknienia, nudności, wymioty -neurony dopaminergiczne strefy chemoreceptorowej w rdzeniu przedłużonym- dopamina nasila odruch wymiotny), zaburzenia sercowo-naczyniowe (pobudzenie czynności serca i zaburzenia rytmu), zaburzenia ośrodkowe (bezsenność, ruchy przymusowe).
Wybiórczy i nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy B (MAO-B)
Ad3. Agoniści receptorów dopaminergicznych – bromokryptyna Bromergon tabl., Bromocorn tabl.
Działanie:- pobudza receptory dopaminergiczne w podwzgórzu
- oddziałuje na komórki przysadki poprzez wytwarzanie dopaminy (czynnika hamującego)- hamuje wytwarzanie i wydzielanie prolaktyny z przedniego płata przysadki.
- w akromegalii zmniejsza wydzielanie hormonu wzrostu.
Ad4.Leki zwiększające uwalnianie dopaminy – amantadyna Viregyt K kaps, Amantix tabl. powl.
Działanie:- ułatwia uwalnianie dopaminy na poziomie prążkowia
- lek przeciwwirusowy!!!!(przeciwgrypowy)
Blokują receptory muskarynowe, hamują ośrodkowe przewodzenie bodźców cholinergicznych.
Skuteczny zwłaszcza u chorych, u których przede wszystkim występuje drżenie mięśniowe.
Zastosowanie również w leczeniu zespołów pozapiramidowych polekowych (po zastosowaniu neuroleptyków).
Działanie niepożądane: cholinolityczne =atropinopodone (zaburzenia widzenia wywołane zaburzeniami akomodacji, wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, zaburzenia czynności serca, zaburzenia w oddawaniu moczu, suchość w jamie ustnej) oraz zaburzenia ośrodkowe (uczucie zmęczenia, senność, zaburzenia pamięci, niepokój, rozdrażnienie, zaburzenia zachowania, dezorientacja, splątanie, halucynacje, zawroty głowy)
Biperiden Akineton roztwór do wstrzykiwań, tabl. tabl. o przedł. uwalnianiu
FARMAKOTERAPIA PLĄSAWICY
Patomechanizm: niedoczynnośc układu cholinergicznego, związana z nadczynnością układu nigrostraiatalnego w wyniku uszkodzenia neuronów GABA-ergicznych
Pląsawica Huntingtona postępująca choroba neurodegeneracyjna genetycznie uwarunkowana,charakteryzuje się przymusowymi ruchami mięśni głowy, mimowolnymi ruchami rąk i zaburzeniami chodu
Leki stosowane w leczeniu zespołów hiperkinetycznych:
Neuroleptyki: haloperidol, klozapina
Leki cholinergiczne
Leki nasilające neuroprzekaźnictwo GABA – mała skuteczność
frigg_