Zgodnie z Rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC
KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI
Wydanie: I
Data wydania: 05.01.03
Strona/stron 9/9
Nazwa:
z
1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa produktu: Cyjanowodór [kwas pruski, kwas cyjanowodorowy, nitryl kwasu mrówkowego]
Wzór konstytucyjny: HCN
Wzór sumaryczny: CHN
Producent:
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Substancja stwarzająca zagrożenie:
Nazwa chemiczna
% wag.
Symbol ostrzegawczy
Symbole zagrożenia (R)
100
74-90-8
200-821-6
F+, T+
12-26
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
Zagrożenie pożarowe: Ciecz skrajnie łatwo palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Są cięższe od powietrza – gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.
Zagrożenie toksykologiczne: Cyjanowodór jest silnie i gwałtownie działającą trucizną. Śmierć następuje wskutek porażenia komórek nerwowych ośrodka oddechowego. Toksyczne właściwości cyjanowodoru nasilają się w obecności alkoholu.
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Cyjanowodór działa trująco na zwierzęta i rośliny.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: Wynieść zatrutą osobę na świeże powietrze; (ratownicy muszą być wyposażeni w ochrony dróg oddechowych zapewniające dopływ świeżego powietrza oraz być połączeni liną, w ostateczności czas przebywania w skażonej atmosferze musi być ograniczony do czasu trwania zatrzymania oddechu). Natychmiast podjąć działania reanimacyjne – przy zapewnieniu pełnego własnego bezpieczeństwa.
1. Poszkodowana osoba z utratą świadomości musi niezwłocznie otrzymać dożylnie N,N-dimetylo-p-aminofenol (4-DMAP). Natychmiast po zmianie zabarwienia skóry na sinocyjanową podać dożylnie 10 ampułek S-Hydrilu lub 100 ml 1% tiosiarczanu sodu. Podjąć normalne działania reanimacyjne. Podać tlen.
2. Uspokoić poszkodowanego. Zapewnić spokój, leżenie, ciepło.
3. Przewieźć do szpitala.
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Szczególne zagrożenia:
Substancja skrajnie łatwo palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Produktami spalania są również toksyczne gazy oraz toksyczne gazy i dymy.
Środki gaśnicze:
· gaśnice pianowe,
· gaśnice proszkowe,
· rozproszona woda,
· ditlenek węgla.
Zalecenia szczegółowe:
Mały pożar gasić gaśnicą pianową odporną na alkohol. Duży pożar gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody. Pary i produkty spalania strącać rozproszoną wodą.
Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy. Powoduje to rozrzucanie palącego się cyjanowodoru, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne:
W przypadku wydostania się cyjanowodoru do środowiska ogłosić alarm, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne w kierunku „pod wiatr”. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. Wezwać specjalistyczne ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:
Nie dopuszczać do kontaktu z uwalniającym się cyjanowodorem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2, filtr gazowy oznaczony kolorem szarym i literą B).
Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących), zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duże ilości cyjanowodoru odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.
Gęstość par cyjanowodoru jest zbliżona do gęstości powietrza. Ułatwia to tworzenie się mieszanin wybuchowych z powietrzem.
Cyjanowodór neutralizuje się 20% roztworem siarczanu żelazawego i 10% roztworem wodorotlenku sodowego, zmieszanymi przed zastosowaniem w stosunku 1:1. Cyjanowodór zbiera się mechanicznie do hermetycznych pojemników z twardego tworzywa sztucznego lub metalowych bębnów, zamykanych deklami za pomocą taśm. Zbierać należy narzędziami nieiskrzącymi. Pomocne są suche sorbenty pochodzenia roślinnego. Cyjanowodór można spalać (za zgodą Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego) w wyznaczonych miejscach, na metalowych tacach, małymi (5-10 kg) porcjami. Przed spaleniem należy ciekły cyjanowodór mieszać z palnymi sorbentami roślinnymi. Ponadto do spalania można wykorzystywać specjalistyczne instalacje, wyposażone w urządzenia przechwytujące produkty spalania.
Zabezpieczenie środowiska:
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie pożarom/wybuchom:
Wyeliminować źródła zapłonu – nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, chronić zbiorniki przed nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym.
Magazynowanie:
W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w magazynie cieczy palnych, toksycznych, wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym, nieprzepuszczalnym podłożu, w temperaturze 1-20oC, z dala od instalacji wodnych i kanalizacyjnych. Opakowania napełniać do 90% ich objętości. Cyjanowodór przewożony i przechowywany jest w hermetycznych zbiornikach, cysternach i butlach. Chronić przed wilgocią, wodą i zanieczyszczeniami. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Zapobieganie zatruciom:
Podczas stosowania cyjanowodoru nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z cieczą, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla materiałów łatwo palnych, toksycznych, poza zasięgiem dzieci.
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne – niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania cyjanowodoru. Sprawna wentylacja.
Ręce:
Rękawice z tworzywa odpornego na działanie cyjanowodoru.
Oczy:
Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie cyjanowodoru).
Drogi oddechowe:
Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z zawartością par cyjanowodoru (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2, filtrem gazowym oznaczonym kolorem szarym i literą B).
Skóra i ciało:
Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:
Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy.
Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń par lub aerozoli pochodzących z cyjanowodoru, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.
Najwyższe dopuszczalne stężenie cyjanowodoru w środowisku pracy (NDS):
NDS – 0,3 mg/m3, NDSP – 10 mg/m3.
Badania dotyczące oceny narażenia polegają na pomiarze stężenia cyjanowodoru w powietrzu. Ilość cyjanków wchłoniętych przez organizm człowieka określa się przez oznaczanie zawartości rodanków w moczu.
PN-86/Z-04050.01 – Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.
PN-89/Z-04008.07 – Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.
Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi cyjanowodoru.
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
ciatulek