Marianna Frostig urodziła się w 1906r. w Wiedniu. Początkowo pracowała jako pracownik socjalny a także nauczyciel wychowania fizycznego, po czym skończyła studia pedagogiczne i psychologiczne w USA. Stworzyła swój program rozwoju percepcji wzrokowej i wykorzystała w korektywnym leczeniu w Szkole Leczenia Wychowawczego w Los Angeles.
Jedną z metod pracy z dziećmi jest metoda Frostig. Została, ona opracowana przez Mariannę Frostig, pedagoga, która swój program rozwoju percepcji wzrokowej wykorzystała w korektywnym leczeniu w Szkole Leczenia Wychowawczego w Los Angeles. Na podstawie badań i obserwacji opracowała „ Test Rozwojowy Percepcji Wzrokowej”, który zaprogramowano dla poziomu niektórych zdolności spostrzegawczych (zdaniem autorki – rozwijają się one względnie niezależnie od siebie ) ujętych w 5 aspektach :
1) percepcja wzrokowo-ruchowa - zadanie dziecka polega na rysowaniu prostych i krzywych linii pomiędzy coraz bardziej zwężającymi się granicami oraz kolorowanie;
2) percepcja „postać-podłoże” - dziecku poleca się różnicować przecinające się figury;
3) percepcja „stałość formy” - wykrywanie kwadratów i kół spośród innych figur;
4) postrzeganie położenia przedmiotów w przestrzeni - dziecko wykrywa odwrócone lub obrócone figury w kolejności;
5) postrzeganie stosunków przestrzennych - kopiowanie wzorów przez łączenie kropek liniami
Na program „Wzory i obrazki” składają się trzy zeszyty z ćwiczeniami dla dziecka. Zeszyty zatytułowane są kolejno:
-Wzory i obrazki - Poziom Podstawowy / zeszyt zielony/;
-Wzory i obrazki - Poziom Średni / zeszyt niebieski/;
-Wzory i obrazki - Poziom Wyższy / zeszyt czerwony/
Każdy z zeszytów składa się z propozycji ćwiczeń fizycznych, wskazówek dotyczących wyboru i przebiegu różnorodnych zabaw i gier oraz z instrukcji do ćwiczeń zamieszczonych w zeszycie dla dziecka.
Jeżeli program jako całość ma być skuteczny, muszą być wzięte pod uwagę wszystkie jego trzy składniki.
Zeszyty do ćwiczeń stanowią zintegrowany wybór zadań angażujących wszystkie sfery percepcji wzrokowej na danym poziomie trudności.
W ćwiczeniach składających się na poziom podstawowy położono nacisk na zadania kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową. Na poziomie średnim – na zadania rozwijające orientację w stosunkach przestrzennych, natomiast na poziomie wyższym na ćwiczenia integrujące zdolności percepcyjne.
Na końcu każdego zeszytu znajdują się indywidualne karty zapisu, które pozwalają na szybkie zorientowanie się, które rodzaje zadań sprawiają dziecku największe trudności. Dzięki temu można poświęcić więcej czasu i uwagi na rozwijanie określonych aspektów percepcji wzrokowej, w zakresie których nie przejawia ono dostatecznego poziomu rozwoju.
Osoba pracująca z dzieckiem powinna zaopatrzyć się w komplet podręczników Wzory i Obrazki oraz zeszyty. W podręcznikach jest dokładna instrukcja do ćwiczeń znajdujących się w zeszycie dla dziecka.
Zakres treningu
KOORDYNACJA WZROKOWO –RUCHOWA
Jest zdolnością do zharmonizowania ruchów gałek ocznych z ruchami całego ciała lub którejś z jego części. Sprawne wykonywanie niemal wszystkich czynności zależne jest od dobrze rozwiniętej koordynacji wzrokowo- ruchowej. Dziecko z zaburzoną lub słabo rozwiniętą koordynacją wzrokowo- ruchową może nie być w stanie samodzielnie się ubrać, najprostsze zadania wykonuje niezdarnie, a nawet może nie być w stanie w ogóle wykonać pewnych zadań. Prawdopodobnie dziecko takie nie będzie mogło dorównać swoim rówieśnikom. Bardzo trudne będą także dla niego takie czynności jak wycinanie, naklejanie czy rysowanie. Niemal na pewno będzie miał problemy z pisaniem.
Ćwiczenia wchodzące w zakres podstawowego poziomu Wzorów i Obrazków:
-pomagają dziecku rozwinąć dziecku umiejętność pisania i rysowania,
-pomagają poznać figury geometryczne i ich położenie na płaszczyźnie.
Celem ćwiczeń jest rozwinięcie i integracja zdolności do koordynowania ruchów gałek ocznych z precyzyjnymi ruchami ciała, mają więc znaczenie dla wszystkich działań wymagających dokładnych ruchów ręki dziecka.
SPOSTRZEGANIE FIGURY I TŁA
Najlepiej spostrzegamy te rzeczy, na których koncentrujemy uwagę. Mózg jest tak zorganizowany, że spośród wszystkich bodźców działających na organizm może dokonywać wyboru ograniczonej ich liczby. Te wybrane bodźce – słuchowe, dotykowe, węchowe i wzrokowe – znajdują się w centrum uwagi: tworzą figurę w naszym polu percepcyjnym; większość pozostałych bodźców tworzy mgliście spostrzegane tło.
Celem ćwiczeń dotyczących spostrzegania figury i tła jest rozwój zdolności dziecka do czytania wyrazów we właściwej kolejności i do spostrzegania liter i wyrazów jako samoistnych jednostek, bez mylenia ich z sąsiadującymi literami i wyrazami.
STAŁOŚĆ SPOSTRZEGANIA
Stałość spostrzegania wyraża się w zdolności do spostrzegania przedmiotu jako posiadającego stałe właściwości – określony kształt, położenie i wielkość, niezależnie od zmiennych wrażeń wywołanych przez ten przedmiot na siatkówce oka.
Ćwiczenia dotyczące stałości spostrzegania pomagają dziecku nauczyć się rozpoznawania kształtów geometrycznych niezależnie od ich wielkości, barwy lub położenia, a później w szkole, znanych dziecku słów, gdy pojawiają się one w nieznanym kontekście, lub są wydrukowane nieznanym dziecku krojem czcionki lub napisane nieznanym charakterem pisma.
SPOSTRZEGANIE POŁOŻENIA PRZEDMIOTÓW W PRZESTRZENI
Spostrzeganie położenia przedmiotów w przestrzeni może być zdefiniowane jako spostrzeganie relacji przestrzennych zachodzących między przedmiotem i obserwatorem. Biorąc pod uwagę przestrzeń, jednostka jest zawsze w centrum własnego świata i spostrzega przedmioty jako będące z tyłu, z przodu, przed, za, ponad, poniżej lub po którejś jej stronie.
Dziecko z trudnościami w spostrzeganiu właściwego położenia przedmiotów w stosunku do własnego ciała będzie więc miało tendencję do mylenia takich liter jak: b-d, p-g, a także spostrzegania on jako no, rów jako wór, 24 jako 42 itp. Utrudni to lub uniemożliwi opanowanie przez dziecko czytania, pisania, ortografii i arytmetyki.
SPOSTRZEGANIE STOSUNKÓW PRZESTRZENNYCH
Spostrzeganie stosunków przestrzennych to zdolność do spostrzegania położenia dwóch lub więcej przedmiotów w stosunku do samego siebie, a także relacji przestrzennych zachodzących między tymi przedmiotami.
Ćwiczenia i zadania wchodzące w zakres Programu Rozwijającego Percepcję Wzrokową – Marianny Frostig dostosowane są do możliwości dzieci przedszkolnych.
W programie Frostig większą część pracy stanowią zadania przy użyciu ołówka i papieru, jednak, poprzedzone one są ćwiczeniami wstępnymi. Ćwiczenia wstępne mają aktywizować ruchy ciała, podczas rysowania. Do ćwiczeń tych można zaliczyć, m.in.: zabawy z wykorzystaniem lustra, elementy gimnastyki, zabawy manipulacyjne, paluszkowe, lokomocyjne, wiersze i piosenki połączone z zabawami.
Intensywność i zakres ćwiczeń wstępnych zależy od doświadczenia i poziomu rozwoju percepcyjnego dziecka. Ćwiczenia te powinny być prowadzone równolegle z ćwiczeniami zawartymi w zeszycie ćwiczeń, a rozpoczęte na kilka tygodni przed ćwiczeniami właściwymi.
Dziecko dopiero wtedy powinno rozpocząć pracę z zeszytem ćwiczeń, gdy:
1) nauczyło posługiwać się ołówkiem i papierem;
2) poddane zostało ćwiczeniom kształtującym świadomość własnego ciała oraz nauczyło się nazywać i wskazywać te części;
3) jest w stanie skupić się w czasie potrzebnym na wykonanie zadania;
4) rozumie słowa zawarte w instrukcji do ćwiczeń i zna pojęcia dotyczące stosunków przestrzennych (w, pod, nad, obok, za );
5) umie na rysunku rozpoznać i nazwać znane sobie przedmioty;
6) umie określić funkcje tych przedmiotów ( piłka służy do rzucania i chwytania).
Ćwiczenia zasadnicze to praca papierem i ołówkiem. Po krótkim instruktażu (historyjka, opowiadanie) dzieci przystępują do pracy z zeszytem według kolejności oraz we właściwym sobie tempie, co skłania prowadzącego do prowadzenia ćwiczeń indywidualnych. Kartkę wkłada się do celuloidowej okładki, gdyż dziecko próbuje wykonać ćwiczenie flamastrem dopóty, dopóki nie zrobi go poprawnie. Dopiero wtedy może zadanie wykonać na właściwej kartce.
W ćwiczeniach należy zwrócić uwagę na prawidłowe trzymanie kartki – gwiazdka wydrukowana na stronie oznacza zawsze prawy dolny róg kartki, gdy leży ona przed dzieckiem. Nauczyciel zapisuje ilość prób wykonanych przez dziecko. Zmniejszająca się ilość prób wskazuje na postępy dziecka, korygowanie istniejącego zaburzenia.
Metoda Frostig ćwiczy, ponadto dokładność, wytrwałość, koncentracje uwagi. Przedstawiona metoda wykorzystywana jest w przedszkolu do pracy z dziećmi z zaburzoną koordynacją wzrokowo-ruchową, zwraca uwagę na indywidualne tempo pracy dziecka.
Wychowankowie poddani systematycznemu oddziaływaniu innowacyjnych metod pracy wykazują wyższy poziom zręczności i zwinności manualno-ruchowej oraz praksji, czego dowodem jest twórczość plastyczno-konstrukcyjna, prace graficzne, udział i wykonywanie ćwiczeń ruchowych.
Jak zauważa autorka metody Frostig : „Ogólnie, celem tych ćwiczeń jest rozwinięcie i integracja zdolności do koordynowania ruchów gałek ocznych z precyzyjnymi ruchami ciała. Ćwiczenia te mają więc, znaczenie dla wszystkich działań wymagających dokładnych ruchów ręki dziecka.” Takie dokładne ruchy człowiek wykonuje na każdym kroku (chód, pisanie), a umiejętność ich integracji daje poczucie bezpieczeństwa własnej wartości i przygotowuje dziecko do podjęcia nauki szkolnej .
gusko_i