WIEK SZKOLNY (2).doc

WIEK SZKOLNY- JAK ROZPOZNAĆ RYZYKO I JAK POMAGAĆ?

1. Pójście dziecka do szkoły wydarzeniem krytycznym, przełomowym w rozwoju

- kształtowanie się nowych kompetencji- podstawowych i kluczowych w rozwoju społecznym jednostki

- wpływ zarówno warunków edukacji szkolnej jak i bagaż doświadczeń, z jakim dziecko rozpoczyna naukę

2. Nowy sposób uczenia się dziecka

Działanie na dziecko wielu czynników zarówno zwiększających ryzyko niepowodzeń w szkole ( Wygotski – uczenie się reaktywne) albo sprzyjających odnoszeniu sukcesów.Każde dziecko jest inne, dlatego inny dla każdego jest rodzaj i wpływ czynników zwiększających ryzyko niepowodzeń. Najważniejsze jest więc rozpoznanie czynników leżących u podłoża niepowodzeń oraz udzielenie wsparcia adekwatnie do potrzeb.

3. Nowe wyzwanie – uczenie się na sposób szkolny

Proces skolaryzacji – M. Debesse , dziecko wkracza w odmienne środowisko i stopniowo się do niego adaptuje. Ma to wpływ na postrzeganie, interpretowanie i odczuwanie, oraz na to, jak dziecko będzie się zachowywało wobec innych. Wzajemna interakcja czynników obiektywnych ( środowisko ) i subiektywnych ( dziecko) tworzy specyficzny dla każdego dziecka kontekst rozwoju.

4. Warunki fizyczne i społeczne uczenia się według programu zewnętrznego.

Wszystko co otacza uczniów w szkole może mieć wpływ na ich zakres interakcji. Uczniowie klas I-III są ograniczeni do własnej klasy, jednak im uczniowie są starsi tym pole interakcji się zwiększa.

Modele organizacji przestrzeni w klasie

- tradycyjny ( nauczyciele zorientowani tylko na realizację programu )

- seminaryjny

-podkowy

- agoralny/kołowy

- kiści

5. Warunki poznawcze uczenia się w szkole

Wymagania poznawcze co do ucznia:

- co do celów, które względem dziecka mają być zrealizowane oraz treści kształcenia i umiejętności, które ma ono opanować ( wym. Programowe )

J. Dyrda – podstawą zajęć lekcyjnych są czynności angażujące wzrok ( 60 %), oraz słuch ( 25% ). Sfery najmniej zaangażowane- ruchowa i dotykowa.

Dziecko ze stylem uczenia niedostosowanym do możliwości osiąga zdecydowanie niższe wyniki.

6. Wyznaczniki powodzenia w uczeniu się w szkole.

Zasadnicze zadanie edukacji w szkole- zdobycie przez dziecko kompetencji czytania, pisania i liczenia. Są to kluczowe kompetencje.

Problem gotowości szkolnej ujmowany jest dynamicznie, w kategoriach interakcyjnych, jako rezultat oddziaływań czynników tkwiących w dziecku i w środowisku.

Edukacja jest ingerencją w układ żywy, zanurzony w swym bliższym i dalszym środowisku, rozwijający się, obdarzony swoją własną historią i aspirujący ku jakiejś przyszłości.

Wyznaczniki powodzenia w uczeniu się czytania i pisania.

Gotowość do czytania i pisania jest stanem w rozwoju dziecka, będącym rezultatem dojrzewania oraz dotychczasowego treningu wychowawczego, który czyni je wrażliwym na znaki, ich istotę i znaczenie w procesie komunikowania się ludzi, a jednocześnie gotowym do odnoszenia korzyści ze wskazówek z otoczenia dotyczących opanowania umiejętności czytania i pisania.

Wyznaczniki powodzenia w uczeniu się liczenia

Czynniki determinujące powodzenie dziecka w uczeniu się.

Aby dziecko poradziło sobie z wymaganiami uczenia się w szkole, musi odznaczać się określonymi, wzajemnie powiązanymi osiągnięciami rozwojowymi w zakresie funkcji percepcyjno – motorycznych, emocjonalnych, motywacyjnych, intelektualnych i rozwoju mowy.

Celem podstawy programowej wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno kulturowym i przyrodniczym.  Realizacja programu edukacji przedszkolnej wpływa na rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny, psychomotoryczny, dzieci rozwijają pamięć, uwagę, koncentrację, wzbogacają słownictwo.

7. Ryzyko niepowodzeń szkolnych i jego czynniki

Poradzenie sobie z wymaganiami szkoły jest sprawą najważniejszą dla przebiegu rozwoju dziecka i dla jego przyszłości.

7.1. Przyczyny niepowodzeń szkolnych

Grupy przyczyn:

1  . społeczno – ekonomiczne – warunki, w których dzieci żyją i wzrastają

2 . biopsychiczne – wyposażenie biologiczne dzieci i efekty ich rozwoju

3 . związane z funkcjonowaniem szkoły.

Według badań H. Spionek znacznych niepowodzeń szkolnych doznają dzieci zaniedbane środowiskowo i pedagogicznie. Dostosowanie metod pracy, odpowiednie wsparcie ze strony nauczycieli, rodziców, modyfikacja środowiska znacząco wpływają na minimalizowanie lub eliminowanie niepowodzeń szkolnych.

7.2. Czynniki ryzyka niepowodzeń szkolnych

Trudno jest określić, które czynniki powodują niepowodzenia szkolne. Działanie czynników nie determinuje powstania niepowodzeń. Stąd określenie – czynniki ryzyka zjawiska niepowodzeń.Ryzyko takie potencjalnie może pogłębiać wiele elementów tkwiących w tym samym dziecku, stanowiących kontekst jego rozwoju.

Dzieci z układu ryzyka, nie dzieci ryzyka! ( Brzezińska ). Na specyfikę takiego układu składają się :

1 . Etap rozwoju – wiek szkolny jest etapem krytycznym dla rozwoju poznawczego

2. faza w cyklu rozwoju – np. faza kryzysu nabywania umiejętności szkolnych

3. zgromadzone zasoby – opanowanie, nieopanowanie, lub wadliwe opanowanie we wcześniejszych okresach rozwoju kompetencji dot. zaspokajania własnych potrzeb i spełniania wymagań

4. aktualny kontekst rozwoju, czyli warunki życia i rozwoju

5. interakcje z osobami znaczącymi.

Perspektywy czasowe potrzebne w trakcie diagnozowania dzieci z układu ryzyka :

1. teraźniejszości – analiza sytuacji na tle związku dziecko – otoczenie. Pytanie: jak dziecko sobie radzi z problemem?

2. przeszłości – analiza i geneza sytuacji, odnalezienie czynników, które mają wpływ na obecny stan.

3. przyszłości – przewidzenie skutków, jak będzie się toczył los dziecka.

7.8. Skutki niepowodzeń szkolnych

Niepowodzenia szkolne mają charakter procesualny. Początkowo bywają niedostrzegane, co prowadzi do narastania i trwałego charakteru. W klasach starszych taka sytuacja prowadzi do pozostawienia ucznia na drugi rok, wtedy program powinien zabierać program naprawczy.

Pierwotne skutki niepowodzeń:

Trudności w opanowaniu czytania i pisania, liczenia, zaburzenia w zachowaniu, nadpobudliwość.

7.9. Wtórne skutki niepowodzeń szkolnych

Zakłócenie procesów przystosowawczych dziecka w wymiarze indywidualnym i społecznym. Ma to przejaw w 3 sferach :

1 . samoocena – struktura regulująca funkcjonowanie dziecka,

2 . pozycja społeczna – efekt relacji dziecka z rówieśnikami i dorosłymi

3 . zachowanie dziecka

- zmiana postrzegania siebie – bardziej abstrakcyjny i relatywny charakter, częściej opiera się na trwałych wartościach wewnętrznych.

- zmiana postrzegania innych – od konkretu do abstrakcji, od tymczasowości do stabilności.

- rozwój ogólnej samooceny. Samoocena jako wynik dwóch wewnętrznych ocen. Rozdźwięk między tym czym chciałoby być ( Ja idealne ) a tym czym myśli, że jest ( Ja realne ). Im większy rozdźwięk między tymi dwoma Ja, tym niższa samoocena. Drugim czynnikiem jest całkowite poczucie wsparcia, które dostaje ono w swoim otoczeniu .Im więcej porażek , tym niższa samoocena, jeżeli dziecko chronicznie doświadcza niepowodzeń, wtedy niska samoocena się utrwala.

- wpływ akceptacji grupy na samoocenę dziecka

8. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna

- dzieci nie poszukują pomocy w sposób aktywny

- istotne – rozpoznanie problemu i wysłanie dziecka do odpowiedniego specjalisty

- zmiana z podejścia medycznego na edukacyjne

- podejście edukacyjne kładzie nacisk na skutki, które niesie ze sobą kondycja psychofizyczna dziecka, w aspekcie potrzeb i możliwości edukacyjnych. Określa się to jako Specjalne potrzeby edukacyjne ( SPE)