Finanse 10-11.doc

Finansowe 06.12.2007

Sposób pokrywania wydatków z budżetów samorządowych:

-         ze źródeł dochodów własnych budżetów JST- budżety otrzymują dochody bezpośrednio

-         pozostałe środki - budżety otrzymują dochody pośrednio z innych budżetów

Dochód własny – otrzymywane zawsze bezpośrednio na rzecz danego budżetu.

Pozostałe środki – płynom z innego budżetu – otrzymane za pośrednictwem innego budżetu – budżet państwa.

Podatek od nieruchomości (leśnych/rolnych) –podatek wpłaca sie bezpośrednio na rachunek gminy, urzędu gminy.

Podatek od spadków – podatek uiszcza sie na rachunek urzędu skarbowego bezpośrednio, urzędy skarbowe przelewają w określonych terminach na rachunek budżetu gminy.

Urząd skarbowy – wyspecjalizowany organ.

Podatek dochodowy:

-         wpływa na rachunek urzędu skarbowego po czym trafia do budżet państwa, budżet JST dostaje z budżetu państwa udziały z tych środków.

-         rodzaje podatku dochodowego:

- od osób fizycznych,

- od osób prawnych,

Środki płynące za pośrednictwem innego budżetu = środki wyrównujące.

Samorząd terytorialny:                                         

Konstytucja RP - art. 163 - Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Konstytucja RP -  art. 166 ust.1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne.

Konstytucja RP – art.166 ust.2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych.(inne zadania publiczne).

Zadania zlecone prze JST z zakresu administracji rządowej i inne zadania:
- jednostce samorządu terytorialnego zapewnia sie udział w dochodach publicznych w za wypełnienie przypadających im  zadań (jakiej zadania , niezbędne środki, pomiar wydatków – udział w dochodach z zadań dla JST).

Dochody własne JST nie wystarczają na wydatki.

Konstytucja dzieli dochody jednostek samorządu terytorialnego na trzy kategorie: (Normatywny podział JST na 3 człony)

1.      dochody własne,

2.      subwencje ogólne,

3.      dotacje celowe.

Dochody własne:

-         bezpośrednio z budżetu państwa

-         do dochodów własnych zalicza sie m.in.

• wpływy z podatków lokalnych (rolny, leśny, od nieruchomości,czynności cywilnoprawnych, spadków i darowizn, posiadania psów itp.)

• wpływy z opłat (skarbowa, targowa, administracyjna, miejscowa, eksploatacyjna i inne)

• dochody majtkowe (ze sprzeda˝y, najmu, dywidendy itp.)

• udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych),

-         cecha wyróżniająca dochody własne jest możliwość wpływania jednostki samorządu na ich wysokość poprzez prowadzona przez siebie politykę (wysokość stawek,zwolnienia, efektywność rozwoju gospodarczego itp.), a także pewna swoboda w dysponowaniu środkami z tych źródeł.

Subwencje ogólne:

-         dzieli się na elementy:

- obligatoryjne – cz. oświatowa

- nieobligatoryjne – uzależnione od czynników określonych ustawą,

-         bezpośrednio z budżetu państwa (płynie wyłącznie z budżetu państwa do budżetów JST),

-         subwencje ogólne otrzymują wszystkie rodzaje budżetów

-         pośrednio otrzymuje je JST za pośrednictwem budżetu państwa,

-         rodzaj dochodu pokrywany z budżetu państwa,

-         szczególny rodzaj dotacji,

-         subwencje ogólne sa środkami przekazywanymi jednostkom samorządu z budżetu państwa zgodnie z ustalonymi zasadami systemowymi. Stad ich nazwy: „oświatowa”, „drogowa”, „podstawowa”, „rekompensująca”. Wyliczenie należnej subwencji odbywa si´ na podstawie obiektywnych kryteriów (liczba uczniów, długość dróg, potencjał dochodowy, wysokość utraconych dochodów itp.). Samorząd może dowolnie dysponować środkami subwencyjnymi, a ponadto ma zabezpieczenie terminowego przekazywania rat subwencji w postaci prawa do odsetek i roszczeń w przypadku opóźnień ze strony budżetu państwa.

-         subwencje ogólne możemy podzielić na 3 części:

-         część wyrównująca:

1. kwota podstawowa – nie jest elementem obligatoryjnym

2. kwota uzupełniająca

-         część oświatowa:

- zależy od zakresu zadań:

1. od rodzaju szkoły,

2. od ilości uczniów w poszczególnych szkołach,

3. od awansu zawodowego.

-         część równoważąca :

-         część regionalna:

-         część rekompensująca :

-otrzymują tylko Gminy;

-obecni występuje w części podstawowej

- znajduje swoje odbicie  w ustawie o sferach ekonomicznych,

- dotyczy tylko gmin, które mają sfery ekonomiczne,

- przysługują tylko z tytułu:

ubytku dochodów w związku ze stosowaniem ustawowych zwolnień podatku od nieruchomości, gruntów, budowli, budynków zajetych naprowadzenie działalności gospodarczych w strefie,

- reguluje dodatkowe zwolnienie z podatku od nieruchomości

Dotacje celowe:

-         bezpośrednio z budżetu państwa

-         pośrednio otrzymuje je JST za pośrednictwem budżetu państwa,

-         dotacje celowe mogą być wykorzystane tylko na ściśle określony cel,

-         niewykorzystane w ciągu roku budżetowego środki należy zwrócić do budżetu państw

-         przyznanie dotacji nie oznacza gwarancji ich otrzymania w pełnej kwocie,

-         zarówno wysokość, jak i terminy ich przekazywania mogą ulegać zmianom niekorzystnym dla beneficjantów,

-         ma wpływ na samodzielność finansową jednostki samorządu

-         przeznaczone na zadania zleconych z zakresu administracji rządowej -  to w przypadku zadań własnych finansowanie dotacyjne jest sprzeczne z zasada samodzielności samorządu.

Pewna zadnia własne JST muszą być spełnione np. dodatki mieszkaniowe.

JST samodzielnie decyduje o rozpiętości zadań.

Proporcje miedzy dochodami własnymi a środkami płynącymi z budżetu- dochody własne są za niskie - ostatnio podniosły sie sztucznie – tzn. dochody, które były wyrównawcze czyli przyznane na określony czas, przyznano je na stałe – stały sie dochodem własnym mimo to s ą samodzielnie niewystraszające.

Dochody JST:

-         są odprowadzane na rachunek budżetu właściwej jJST w terminie 14 dni od dnia, w którym wpłynęły na rachunek urzędu skarbowego,

-         wyjątek: środki stanowiące dochody JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych podlegają przekazaniu z centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa na rachunki budżetów właściwych jednostek samorządu terytorialnego w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek wpłynął na rachunek urzędu skarbowego.

Kategorie dochodów własnych JST:

1.      dochody podatkowe – szerokie rozumienie; tzw. dochód z danin publicznych,

2.      dochód z własnej działalności/ mienia – np. dochód z wynajmu. dzierżawy, mienia lokalowego;

3.      dochód z udziału w budżecie państwa – udział ustawowy, na stały przyznany – bezterminowo, może nie być bezterminowy tylko wówczas gdy przyznany jest na czas dłuższy niż 5 lat.

Równoważenie budżetów JST.

-         udzielenie dotacji (określonej kwoty- dotacja płynie z budżetu wyższego stopniem do budżetu niższego stopniem; budżetu państwa do budżetu JST),

-         ustanowienie udziałów.

Udziały:

-         mają tylko charakter wyrównujący – ponieważ są brane pod uwage jako dochód własny,

-         różnią się od dotacji sposobem skonstruowania,

-         partycypowanie (udział) danego budżetu w dochodach innego budżetu pochodzącego z określonego źródła w ustawowym procencie (%) osiągniętych z tego źródła pływów,

-         określa sie zawsze w procentach (%) - w dochodach z określonego źródła,

-         nigdy nie jest procentowo partycypowane w całości budżetu,

-         może być metodą wyrównawczą lub redukcji – jest to pojęcie teoretyczne.

Rodzaje udziałów:

1.      płynące od podatku dochodowego od osób fizycznych,

2.      płynące od podatku dochodowego od osób prawnych.

-         procenty tych udziałów zależą od gminy, powiatu, województwa.

Budżet niższego stopnia bierze udział (partycypuje) w dochodach budżetu wyższego stopnia albo budżet samorządu bierze udział (partycypuje)w dochodach budżetu państwa; jest to zawsze procentowe (%) określony udział w dochodach wpływających z terenu objętego budżetem – udział im przysługuje

% - wielkość wyjściowa = 39%

Proces budżetowy:

1.      faza planowania budżetu (tzw. Faza projektowa)

2.      faza uchwalenia budżetu

3.      faza wykonania budżetu,

4.      faza sprawozdawczości budżetowej (kontrola budżetu)

-         dotyczy wszystkich rodzai budżetu.

Przykład:

Proces budżetowy a rok 2008:

1.      faza planowania zaczyna sie w roku 2007 – poprzedni rok budżetowy,

2.      faza uchwalania – przed nastaniem roku budżetowego najpóźniej na początku 2008 roku,

3.      faza wykonania budżetu – rok budżetowy – 2008 rok,

4.      faza sprawozdawcza – po zakończeniu roku budżetowego – następny rok budżetowy – 2009 rok.

Uchwalenie budżetu następuje w porządku:
1 przedstawienie projektu budżetu wraz z jego uzasadnieniem przez Przewodniczącego Zarządu,
2 przedstawienie opinii Komisji Planowania, Budżetu i Finansów,
3 przedstawienie opinii o projekcie budżetu Regionalnej Izby Obrachunkowej,
4 dyskusja i głosowanie nad zgłoszonymi przez Zarząd poprawkami,
5 głosowanie nad całościowym projektem budżetu.
- uchwalenie budżetu powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku budżetowego, nie później niż do 31 marca roku budżetowego.
- do czasu uchwalenia budżetu podstawą gospodarki finansowej gminy jest projekt budżetu wraz z ewentualnymi poprawkami.
 

Nota budżetowa:

-         wszelkie dane potrzebne do sporządzenia budżetu i planów finansowych poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Do poszczególnych jednostek planujących muszą być doprowadzone dokładne dane dotyczące wielkości zadań i źródeł ich finansowania. Wielkość zadań rzeczowych musi być powiązanie nakładów finansowych z wydatkami, powiązanie zadań ma miejsce dnia ustanowienia wskaźników budżetu, następnie stosowanie do nich tzw. norm budżetowych.

Wskaźnik budżetu:

-         określona wielkość bieżących zadań

-         w postaci określonej jednostki miary, które mają być sfinansowane  z budżetu,

-         przeciętna ilość określona ilość średnio ilość z zadań rzeczowych niezbędnych do sfinansowania w ciągu roku.