drewno (1).pdf

MAKIETA

Budynki, budowle, obiekty

i detale drewniane na makiecie

W minionych latach drewno było jednym zpodstawowych materiałów

budowlanych,stosowanychwbudownictwiekolejowym.Niektórekraje

słyną zzachowanych do dzisiaj potężnych, drewnianych mostów kole

jowychiwspaniałychbudynkówdworcowychokonstrukcjidrewnianej.

Naterenienaszegokrajuzastosowaniedrewnawiążesięraczejzobiek

tami tymczasowymi, prowizorycznymi lub zokreślonymi elementami

budynków ibudowli, takimi jak np. więźba dachowa. Natomiast wiele

elementówdrewnianych:ogrodzeń,parkanów,słupów,wiat,szopiprzy

budówek nadaje otoczeniu typowo polskiego charakteru. Sposoby od

tworzeniakonstrukcjidrewnianychwminiaturzepostaramsięprzybliżyć

czytelnikommodelarzomwtymiwkolejnychnumerachŚK.

Fot. 1. Kawałki forniru oróżnej grubości ibarwie.

Materiały

Najpierwpowinniśmyodpowiedziećnapyta

nie: co najlepiej będzie imitowało drewno

wskali 1:87, 1:120, czy też 1:160. Odpo

wiedź wydaje się banalnie prosta: drewno

najlepiej wygląda, gdy jest wykonane z...

prawdziwegodrewna.Wtymprzypadkujest

to prawda (chociaż wmodelarstwie różnie

bywa,gdyżnp.wodęnamakieciebardzoźle

imitujeprawdziwawoda).Chcącwykonywać

budynki, budowle lub inne obiekty, bądź tyl

kopewnedetale,któreworyginalezrobione

są zdrewna, powinniśmy przygotować kilka

podstawowych „półfabrykatów”.

Wszelkiego rodzaju belki ikrawędziaki

można wykonać zlistewek. Wsklepach mo

delarskich dostępne są stosunkowo tanie,

sosnowelistewkiowymiarachod2x2mm.

Na początek proponuję zakup najcieńszych

listewek, czyli tych oprzekroju 2 x 2 mm,

2x3mmi3x3mm.Wartowtymmiejscu

zauważyć, że listewka 3 x 3 mm będzie

wwielkości H0 dość potężną belką wwy

miarach26x26cm(!),zaśnajcieńszazdo

stępnych (2 x 2 mm), to również pokaźnych

rozmiarów krawędziak: 17 x 17 cm. Krótkie

krawędziaki niektórzy modelarze wykonują

zzapałek.Odradzamjednakstosowaniatego

materiału, gdyż przekrój zapałek jest najczę

ściejrombem,aniekwadratem,zaśpodczas

szlifowaniazapałkimajątendencjędo„gubie

nia”krawędziiprzynieumiejętnymprowadze

niu pilnika zamieniają przekrój na trapezowy

lubtrójkątny.Krawędziakizzapałekmająjed

nak dużą zaletę: są bardzo tanie idlatego

wielumodelarzychętniewykorzystujejepod

czas pierwszych prób budowy drewnianych

elementów na makiecie.

Drugimpodstawowymmateriałemwbu

downictwie drewnianym są deski. Do ich

wykonaniaposłużynamfornir,czylidrewnia

na okleina, którą stosują stolarze np. do wy

kańczania powierzchni mebli. Kupno forniru

wsklepie może okazać się dość trudne, za

temnależypolecićwizytęwzakładziestolar

skim, wktórym na pewno znajdą się ścinki

takiego materiału, akoszt ich zakupu będzie

niewielki. Oczywiście mowa tu onaturalnej

Fot. 2. Nożykiskalpele – podstawowe narzędzia do

wykonywaniafornirowychdesek.

okleinie drewnianej. Współczesne technolo

gie wytwarzania mebli oparte są oróżnego

rodzajuokleinysyntetyczne.Mypowinniśmy

zaopatrzyćsięwprawdziwy,drewnianyfornir.

Najlepiej,jeżeliudasiępozyskaćtakąokleinę

oróżnych grubościach iz różnego rodzaju

drewna (czyli oróżnym układzie słoi io róż

nych barwach iodcieniach). Aby arkusz for

niruzamieniłsięwminiaturowedeski,posłu

żymy się ostrym nożemskalpelem oraz me

talowym, grubym liniałem. Fornir tniemy

wzdłuż słoi na paski (w tym miejscu należy

przypomnieć ozasadzie prowadzenia noża

przylinijce–patrzrys.1).Paskitemusząbyć

dość wąskie, bo deska oszerokości 20 cm

będzie miała wwielkości H0 zaledwie nieco

ponad 2 mm szerokości. Tnąc paski forniru

oszerokościmniejszejniż1mm(zapewniam,

że po dojściu do pewnej wprawy jest to

możliwe) wykonamy różnego rodzaju listwy.

Okrągłe słupy dość dobrze „wychodzą”

zwykałaczek.Wartozaopatrzyćsięzarówno

wmałe wykałaczki, jak iwte większe, tzw.

„szaszłykowe”.Jeżelinatomiastchcielibyśmy

zastosować na makiecie „surowe” drewno,

występujące woryginale wpostaci żerdzi,

Rys. 1. Zasada prawidłowego cięcia forniru nożykiemskalpelem.

Świat kolei 10/2004

MAKIETA

Rys.2.Barwieniedrewnametodązanurzania:a)przygotowaniebejcylubfarby,b)zanurzenieelementudrewnianego,c)ewentualneodsączenienadmiarubejcy(farby).

pniaków, gałęzi itp., to warto wybrać się na

łąkę,nazbieraćróżnychchwastówocienkich

iwmiarę prostych łodygach iwysuszyć je.

Podobnie można uczynić zpędami innych

roślin, anawet zcienkimi gałązkami drzew

ikrzewów oraz zkawałkami korzeni. Po wy

suszeniu okaże się, że wybrane fragmenty

tego„materiału”dozłudzeniabędąprzypomi

nać or yginał, ate, pokr yte zwier zchu

warstwąpokurczonejtkanki,będąprzypomi

nały gałęzie ikonary pokryte korą.

barwę istaje się czarne lub szare, zachowu

jąc jednak swą specyficzną strukturę.

Barwienieprzygotowanychmodelowych

krawędziaków, listew idesek najlepiej wyko

naćwdwóchetapach.Najpierw–przeduży

ciemmateriału–proponujęzastosowaćme

todę zanurzeniową, później – po wykonaniu

obiektu (elementu) – metodę malowania

iwycierania. Wt ym miejscu opiszę t ylko

pierwszy etap, gdyż etap drugi, końcowy,

należy już do fazy waloryzacji modelu, czyli

nanoszenianańśladóweksploatacji.Barwie

nie drewna metodą zanurzeniową możemy

wykonać używając bejcy lub farby. Kupując

bejcętrzebapamiętać,abybyłatobejcaspi

rytusowa, to znaczy taka, wktórej rozpusz

czalnikiemniejestwoda.Podobniejestzfar

bami. Należy używać farb – emalii (a nie

wodorozcieńczalnych farb akr ylowych).

Woda ma zbyt duże napięcie powierzchnio

we,któreniepozwalawniknąćwgłąbstruk

tury drewna. Stosowanie bejcy spirytusowej

iemalii rozcieńczanej produktami ropopo

chodnymieliminujetenproblem.Procesbar

Barwienie

Krawędziakizlistewekifornirowedeskibędą

miałyzpewnościąkolorjasnegodrewna.Tak

woryginale wygląda tylko świeże drewno.

Wczasieeksploatacji–narażonenadziałanie

czynnikówatmosferycznych–ulegaprzebar

wieniu. Woryginale drewno budowlane jest

najczęściejkonserwowanelubbarwione.Kie

dyś powszechnie stosowano nasycanie ole

jem kreozotowym, ksylamitem ipodobnymi

substancjami. Pod wpływem impregnatów

iczynnikówatmosferycznychdrewnozmienia

Fot.4.Przebarwionebejcąifarbąlistewkiorazpaski

forniru.

wienia drewna poprzez zanurzanie jest nie

zmiernie prosty. Do przygotowanego naczy

nia wlewamy bejcę lub bardzo rozcieńczoną

farbęizanurzamywniejmateriał,którychce

myprzebarwić.Powyjęciupozostawiamygo

do wyschnięcia, ajeśli chcemy, aby zmiana

koloru nie była zbyt duża, natychmiast po

wyjęciu drewno osuszamy, np. papierowym

ręcznikiem. Polecam próby zróżnymi kolora

mibejcy(najodpowiedniejszewydająsiębyć

bejce opisane jako orzech ciemny iorzech

jasny) oraz zemalią oróżnym stopniu roz

cieńczenia (osobiście stosuję czarną farbę

matową Humbrol, rozcieńczoną wstosunku

ok.10:1).Ususzonechwastyiroślinynajczę

ściejniewymagająbarwienia,alewraziepo

trzebymożnazmienićichkolorpodanąwcze

śniej metodą.

Materiałysłużącedowykonywaniaobiek

tów ielementów drewnianych mamy już

przygotowane. Można teraz zabrać się do

wykonywania najpierw prostych, apóźniej

bardziejskomplikowanychelementówkolejo

wego krajobrazu. Otym, co ijak można wy

konać,napiszęizilustrujęfotografiamiwkolej

nym odcinku, do lektury którego zachęcam

już teraz.

Fot. 3. Materiał drewniany do zastosowania na makiecie:

1. wysuszone łodygi chwastów; 2. zapałki; 3. listewki; 4. paski forniru

Leszek Lewiński

Świat kolei 10/2004

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: