Funkcje wyceny
wycenie wartości przypisuje się następujące funkcje:
· Funkcja informacyjna polega na przygotowaniu stronom informacji, aby kupujący i sprzedający uniknęli nietrafnych propozycji cenowych.
· Funkcja decyzyjna polega na dostarczeniu informacji do podejmowania decyzji o prawidłowości kierunku lokat kapitału.
· Negocjacyjna funkcja przejawia się w dostarczeniu stronom argumentów uzasadniających proponowaną w transakcji cenę.
· Funkcja rozwiązywania konfliktów interesów zapobiega wydłużaniu się czasu trwania transakcji i stratom produkcyjno-finansowym związanym z przedłużającymi się negocjacjami.
Potrzeby wyceny
Przenoszenie praw własności:
· kupno – sprzedaż,
· reprywatyzacja,
· prywatyzacja,
· wywłaszczenie.
Zmiana formy organizacyjnej:
· wniesienie majątku jako aport do spółki,
· przyjęcie (wystąpienie) udziałowców do spółki,
· fuzja przedsiębiorstw,
· likwidacja majątku,
· podział majątku,
· scalenie i podział.
Wymiar zobowiązań:
· podatek od spadków i darowizn,
· naliczanie opłat lokalnych (np. za użytkowanie wieczyste, adjacenckich),
· naliczanie składek w ubezpieczeniach majątkowych,
· odszkodowania za straty losowe.
Inne potrzeby m.in.:
· zabezpieczenie majątkowe zobowiązań,
· ewidencja zasobów majątkowych,
· rachunek zysków i strat.
Wartość ekonomiczna
Ø Zespół wycenionych cech danego dobra. Przejawami wartości ekonomicznej są m.in.: wartość księgowa, wartość rynkowa, wartość użytkowa, wartość wymienna, wartość odtworzeniowa, wartość katastralna, wartość likwidacyjna.
Ø Określanie wartości ma zawsze subiektywny charakter. Nie ma obiektywnych metod i technik określania wartości ekonomicznej. Na gruncie ekonomii odrzuca się pogląd o istnieniu wewnętrznej wartości dobra bez względu na jego cenę, stanowiącą zewnętrzny wyraz wartości.
Rzadkość dobra
Ø Niewystarczająca ilość danego dobra o danych cechach w stosunku do potrzeb. W ekonomii rzadkość oznacza, że ilość danego dobra jest niewystarczająca, aby zaspokoić potrzeby wszystkich.
Ø Dobrami rzadkimi są dobra ekonomiczne, bowiem zasoby czynników produkcji w postaci ziemi, pracy, materiałów, budynków, budowli, maszyn itd. są ograniczone, podczas gdy potrzeby ludzkie wydają się być nieograniczone.
Użyteczność
Ø Zdolność dobra do zaspokajania potrzeb konkretnej osoby lub grupy osób. Użyteczność jest kategorią subiektywną, jedną z podstawowych kategorii ekonomicznych.
Ø Na gruncie teorii ekonomii użyteczność nie jest równoznaczna z wartością użytkową. Dobro może mieć wartość użytkową, ale nie być użyteczne i odwrotnie.
Ø Z punktu widzenia wartości rynkowej większe znaczenie ma użyteczność dobra niż wartość użytkowa. Użyteczność dobra jest czynnikiem wyznaczającym popyt na dane dobro.
Wartość użytkowa
Ø Zdolność danego dobra do zaspokojenia potrzeb człowieka. Jest kategorią obiektywną, co oznacza, że uwzględnia potrzeby akceptowane przez całą zbiorowość, a nie indywidualnie. Dobro ma wartość użytkową bez względu na to, czy poszczególni członkowie uświadamiają sobie jej występowanie, czy nie.
Ø Wartość użytkowa nie jest stała w czasie, ma charakter dynamiczny. Poziom wartości zmienia się wraz ze zmianą potrzeb, zmianą cech danego dobra. Im bardziej będzie ono przestarzałe, tym poziom wartości użytkowej będzie niższy.
Wartość wymienna
Ø Relacja w jakiej różne towary są wzajemnie wymieniane. Znajduje wyraz w ilości jednostek pieniężnych, jakie możemy otrzymać za dany towar (czyli w cenie). Cena stanowi jedynie zewnętrzny wyraz wartości wymiennej. Wartość wymienna wyraża wartość rynkową.
Ø Nie jest wielkością stałą i niezmienną w czasie. Ma zawsze charakter dynamiczny. Poziom wartości wymiennej zmienia się pod wpływem zmian relacji pomiędzy popytem i podażą na dane dobro, cech jakościowych danego dobra, mody itp.
Wartość rynkowa
Ø Poziom wartości ekonomicznej kształtowany w sferze wymiany (a nie wytwarzania). Wyrażana jest przez wartość wymienną, jest formą jej przejawiania się.
Wartość odtworzeniowa
Ø Wartość kształtująca się w sferze tworzenia. Określa wartość z punktu widzenia nakładów czynników produkcji użytych do wytworzenia dobra .
Cena
Ø Suma pieniężna, stanowiąca ekwiwalent świadczenia drugiej strony w umowach wzajemnych (kupna – sprzedaży, najmu).
Ø Cena jest kategorią zarówno ekonomiczną, jak i prawną.
Wartość rynkowa nieruchomości
Najbardziej prawdopodobna cena możliwa do uzyskania na rynku przy przyjęciu następujących założeń:
· strony umowy są od siebie niezależne i działają w sposób racjonalny, nie kierując się szczególnymi motywami;
· mają stanowczy zamiar zawarcia umowy;
· są świadome współistniejących okoliczności mających wpływ na wartość nieruchomości;
· nie działają w sytuacji przymusowej;
· upłynął okres niezbędnego wyeksponowania nieruchomości na rynku przy zastosowaniu odpowiedniej reklamy oraz czas potrzebny do wynegocjowania warunków umowy, biorąc pod uwagę charakter nieruchomości i stan rynku;
· w okresie ekspozycji nieruchomości na rynku oraz w okresie negocjowania umowy ceny nie ulegną zmianie.
Wartość rynkowa może być ustalana jako:
· wartość rynkowa dla aktualnego sposobu użytkowania (WRU);
· wartość rynkowa dla alternatywnego sposobu użytkowania (WRA);
· wartość rynkowa dla optymalnego wykorzystania (WRO);
· wartość rynkowa dla wymuszonej sprzedaży (WRW);
· wartość rynkowa dla przyszłej sprzedaży (WRP).
Rodzaj zastosowanej przez rzeczoznawcę majątkowego wartości rynkowej wynika przede wszystkim z:
· postanowień umowy z zamawiającym operat szacunkowy;
· celu sporządzania wyceny;
· stanu rynku nieruchomości i szczególnych uwarunkowań danej nieruchomości.
Wartość odtworzeniowa nieruchomości
Ø Określa wartość z punktu widzenia nakładów czynników produkcji użytych na tworzenie nieruchomości.
Ø Wartość odtworzeniowa obejmuje wartość rynkową gruntu oraz koszt odtworzenia obiektów budowlanych i innych składników nieruchomości pomniejszony o stopień zużycia, wynikający z ich stanu fizycznego, funkcjonalnego oraz czynników środowiskowych.
Wartość indywidualna nieruchomości
Ø Wartość nieruchomości dla konkretnego inwestora. Przedstawia subiektywną relację między konkretnym inwestorem i rozpatrywaną inwestycją.
Ø Uwzględnia dochód, jaki będzie generowała nieruchomość przez zakładany przez inwestora czas jej eksploatacji; nadwyżkę kapitału, jaką uzyska inwestor po sprzedaniu nieruchomości, a także wartość zaciągniętego kredytu hipotecznego.
Ø Traktowana jest często jako kategoria przeciwstawna wartości rynkowej nieruchomości. W zależności od oczekiwań inwestorów dana nieruchomość może mieć różne poziomy wartości inwestycyjnej.
Wartość nieruchomości jako kryterium inwestowania
Ø Wartość nieruchomości jest jednym z kryteriów inwestowania. Inwestor porównuje poziom wartości odtworzeniowej, wartości indywidualnej i wartości rynkowej.
Ø Niezależnie od wartości indywidualnej (czyli od poziomu wartości dla konkretnego inwestora) żaden inwestor nie chce zapłacić więcej za nieruchomość niż wynosi jej wartość rynkowa. Oznacza to, że warunkiem podjęcia decyzji o zakupie jest zachowanie następującej zależności:
WR > = C
gdzie:
WR - wartość rynkowa nieruchomości,
C - cena zakupu.
Ø Wartość indywidualna (WIN) powinna być większa lub równa wartości rynkowej, czyli:
WIN > = WR a zatem: WIN > = WR > = C
Ø Inwestor porówna wartość rynkową (cenę zakupu) z wartością odtworzeniową. Jeżeli wartość ta będzie niższa lub zbliżona do ceny, inwestor może podjąć decyzję o budowie, a nie o zakupie nieruchomości.
Rynek
Termin ten ma wiele znaczeń:
· jako kategoria ekonomiczna oznacza ogół stosunków wymiennych między sprzedającymi, reprezentującymi podaż, a kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie (popyt) na towary i usługi przy danym poziomie cen;
· jako kategoria przestrzenna oznacza obszar o zbliżonych warunkach dokonywania zakupu i sprzedaży; zasięg rynku zależy od cech towaru, częstotliwości zakupu itp.;
· jako kategoria techniczna rynek oznacza miejsce, na którym nabywcy i sprzedający spotykają się osobiście i chcą dokonać wymiany; to synonim słowa targ lub targowisko;
· jako kategoria cybernetyczna to celowo określony zbiór elementów i relacji zachodzących między nimi, w wyniku czego zachodzą procesy sterowania.
Rynek rozpatrywany jest głównie jako kategoria ekonomiczna i utożsamiany jest z mechanizmem rynkowym.
Rynek nieruchomości
Ø Kategoria ekonomiczna, rozpatrywana jako ogół warunków, w jakich odbywa się transfer praw do nieruchomości i zawierane są umowy stwarzające wzajemne prawa i obowiązki połączone z władaniem nieruchomościami.
Ø Rynek nieruchomości można klasyfikować według różnych cech. Biorąc za podstawę przedmiot obrotu, wyróżniamy:
· rynek nieruchomości mieszkaniowych,
· rynek nieruchomości komercyjnych (np. biurowce, hotele itp.),
· rynek nieruchomości przemysłowych,
· rynek nieruchomości rolnych i leśnych,
· rynek nieruchomości specjalnego przeznaczenia (np. kościoły, szpitale).
Z punktu widzenia kryterium przestrzennego wyróżniamy:
· rynek lokalny,
· rynek regionalny, rynek krajowy,
· rynek międzynarodowy.
Z punktu widzenia stosunków własnościowych wyróżniamy:
· rynek najmu, związany z nabywaniem prawa najmu czy dzierżawy,
· rynek lokat, na którym nabywane jest prawo własności czy prawo użytkowania wieczystego gruntu.
Cechy rynku nieruchomości
Do podstawowych cech rynku zalicza się:
· niejednolitość rynku;
· niedoskonałość;
· małą elastyczność popytu i podaży;
· wymóg fachowej obsługi;
· lokalny charakter rynku;
· małą efektywność rynku.
Funkcje rynku nieruchomości
· funkcja wymiany - umożliwiająca realokację praw majątkowych i wtórną dystrybucję przeznaczenia przestrzeni w zależności od preferencji inwestorów i dotychczasowych użytkowników;
· funkcja informacyjna - rynek przez cenę informuje o wartości wymiennej różnych nieruchomości, co umożliwia wykreowanie koncepcji wartości nieruchomości w świadomości podmiotów działających na rynku;
· funkcja korygowania wykorzystania przestrzeni - niski dochód z nieruchomości skłania jej właściciela do zmiany sposobu wykorzystania nieruchomości...
lestan