Aldehydy CnH2n+1CHO- zawierają w swych cząsteczkach cząstki podwójne wiązania węgla. W cząsteczkach aldehydów grupa karbonylowa połaczona jest jednym wiązaniem pojedynczym z atomem wodoru,a drugim – z resztą węglowodorową cząsteczki. W zależności od budowy części węglowodorowej wyróżniamy aldehydy alifatyczne i aromatyczne, przy czym te pierwsze mogą być nasycone, nienasycone lub cykloalifatyczne:
Aldehyd mrówkowy (metanal) jest w normalnych warunkach gazem o ostrym charakterystycznym zapachu. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Wodny roztwór aldehydu mrówkowego nosi nazwe formaliny. Aldehyd mrówkowy ulega utlenieniu do kwasu mrówkowego który ze względu na zasadowe środowisko reakcji występuje w formie soli. Reakcja ta nosi nazwe próby Trommera:
H – C + OH – C +H O
Reakcja uwodornienia aldehydu mrówkowego która prowadzi do powstawania metanolu:
Otrzymywanie i zastosowanie: aldehydy są na ogół związkami nietoksycznymi, mogą być stosowane do wyrobu esencji zapachowych. Aldehyd benzoesowy jest składnikiem esencji migdałowej. Najszersze zastosowanie mają mrówkowy(metanol) do wyrobu tworzyw sztucznych, zywic i klejów, leki, srodki ochrony roślin. octowy(etanol) do otrzymania kwasu octowego i środków ochrony roślin. wszystkie alkanale wykazują właściwości redukcyjne, ulegające łatwo utlenieniu do odpowiednich kwasów karboksylowych:
Wspólna właściwością wszystkich aldehydów jest także możliwość zredukowania grupy aldehydowej. W wyniku tej reakcji otrzymuje się alkohole I-rzędowe:
Metody otrzymywania: R – CH –OH – R – C + H
KETONY – w cząsteczkach ketonów grupa karbonylowa połaczona jest z dwiema resztami węglowodorowymi:
Nazwa ketonów w których grupa karbonylowa jest częściąłancuchalub pierścienia, tworzy się dodając do nazwy macierzystego węglowodoru końcówkę –on.. np.
Aceton jest bezbarwną, palną cieczą o charakterystycznym zapachu. Miesza się bez ograniczeń z woda oraz praktycznie wszystkimi rozpuszczalnikami organicznymi. Ketony ulegają jak aldehydy reakcji uwodornienia. Produktem reakcji SA w tym przypadku alkohole II-rzędowe np.
Ogólną metodą otrzymywnia ketonów jest utlenienie odpowiednich alkoholi II-rzędowych
Alkohole II-rzędowe można też odwodornić katalitycznie:
Ketony SA składnikami żywic, olejków roślinnych. Występują także w organizmach zwierzęcych. Aceton stosuje się jako rozpuszczalnik.
darius037