1. formowanie z modelu naturalnego- 2. formowanie z modelu naturalnego z obieraniem- bardziej odpowiedzialne częci odlewu powinny znajdowac się w dolnych częciach formy, gdyż zanieczyszczenia wędrujš na góre. 3. z częciami odejmowanymi- zastepuje często metode z obieraniem. Luxna częć mocowana jest do korpusu modelu za pomoca specjalnej szpilki którš wyjmuje się w trakcie formowania gdy położenie częci odejmowanej jest już dokładnie ustalone w formie. Częć odejmowanš wyjmuje się z formy po wyjęciu modelu zasadniczego najczęciej w kierunku równoległym do powierzchni podzialu. 4. z modelu odlewniczego- model odwzorowuje tylko zewnętrzne kształty odlewu, a wewnętrzne odwzorowane sš przez rdzenie wykonywane w rdzennicach. Modele odlewnicze sa dzielone. 5. Z fałszywkš- ma miejsce najczęciej wówczas, gdy jako modelu używamy oryginalnej częci maszyny. Czynnikiem decydujšcym o wybraniu tej techniki jest brak możliwoci technicznych lub tez gdy wykonanie omodelowania jest w danym przypadku ekonomicznie nieuzasadniony. Zastosowanie fałszywki zastępuje podział modelu. Sposób ten wymaga większej pracochłonnoci i wyższych kwalifikacji formierza. 6. z kształtowa płytš podmodelowš- kształtowanie z falszywka stosuje się do wykonania pojedynczych form. Gdy wykonywana ma być większ iloc odlewów to dla zmniejszenia pracochłonnoci korzystniej jest wykonać trwalszš (drewnianš, gipsowš, cementowš itp.) kształtowš płytę modelujaca zastępujšcš fałszywkę. 7. z rdzeniem przekładanym na przykładzie koła liniowego- może mieć zastosowanie w wykonywaniu form lekkich odlewów, odlewane jako pojedyncze sztuki. Stosowana najczęciej do reprodukcji odlewów po uszkodzeniu lub zużyciu. 8. formowanie koła liniowego z modelu odlewniczego- uproszczone formowanie koła liniowego z zastosowaniem przerzucanego rdzenia. 9. formowanie koła liniowego w trzech skrzynkach 10. z lunymi częciami formy- stosowany gł w odlewnictwie artystycznym gdzie modele (pomniki, popiersia, rzeby ludzi i zwierzšt) majaa kształt tak skomplikowany iż nie dajš wyjšć się z formy. Formowanie to poprzedzone jest najczęciej stosowaniem fałszywki. Istota tego formowania tkwi w tym że model wg którego formuje się górna skrzynkę stanowi przedmiot właciwy wraz ze sztuczkami. Te ostatnie natomiast po wyjęciu ich wraz z modelem lub po zdjęciu górnej skrzynki z modelu zdejmuje się i przyłšcza, najczęciej za pomocš szpilek formierskich do formy. 11. z płaskim rdzeniem (plackiem)- pozwala na uniknięcie dodatkowego podziału formy, który wynika z kształtów i konstrukcji odlewów. 12. formownie w gruncie: a) odkryte- konieczne jest wykonanie miękkiego podłoża masy formierskiej, z zachowaniem poziomu. b)zakryte- stosowane najczęciej do produkcji dużych odlewów, gdy każda ich powierzchnia jest kształtowa. Ten sposób wymaga wykonania twardego podłoża i stisowany jest przewaznie do formowania na sucho. Podłoże musi być wytrzymałe i i dobrze przepuszczalne dla wydzielajšcych się gazów. 13. formowanie wzornikami a) wzornikami o osi pionowej- najczęciej stosowane b)wzornikiem odcinkowym (segmentem)- do formowania odlewów o dużej rednicy i małej wysokoci. c) za pomocš klocków- dla odlewów które majš wielokrotnie powtarzajšcy się taki sam szczegół np. koło zębate lub długa zębatka. Wystarczy model klocek do odtwarzania wszystkich zębów. 14. formowanie z modelu uproszczonego szkieletowego- jest połšczeniem dwóch metod: formowanie z modelu oraz za pomocš wzornika przesuwanego. Jest rzadko stosowany, wykorzystuje się go głównie do dużych odlewów o zmiennych przekrojach do których zaliczyc można korpusy turbin i wentylatorów. Sposób jest bardziej pracochłonny niż formowanie z modelu odlewniczego, ale ma tę zaletę że znacznie skraca czas, zmniejsza koszty wykonania modelu oraz zużycie drewna. 15. wykonywanie rdzeni a) w rdzennicach skrzynkowych b) w rdzennicy otwartej ramkowej realizuje się gdy rdzeń jest maly, ma dwie równoległe płaskie cianki i kształt rozszerzajšcy się w jednym kierunku. (rys modelu jak w nastepnym) c) w rdzennicy półotwartej- podobnie jak w otwartej d) W rdzennicy z pancerzem- stosowana przy wykonywaniu rdzeni o kształcie uniemożliwiajšcym bezporednie wyjęcie rdzenia i musi ona być po wykonaniu rdzenia rozbierana w róznych kierunkach. e) wykonywanie rdzeni wzornikami nieruchomymi (z pozioma osiš obrotu rdzenia)- duże rdzenie o kształcie brył obrotowych np. rdzenie tulei silników okretowych, rur. Można wykonywać wzornikami, w których elementem obracajšcym się wokół osi poziomej jest sam rdzeń, natomiast wzornik stanowi profil nieruchomy. f) wzornikami przesuwanymi- jest jednš z metod zastosowania modeli uproszczonych. Stosowane sa w przypadku jednostkowej produkcji odlewów charakteryzujšcych się stałym przekrojem na całej długoci (rury, płyty). 16. materiały stosowane do produkcji modeli. Kryteria doboru. 1) drewno 2) tworzywa metalowe 3)materiały ceramiczne 4) masa 5) tworzywa sztuczne - żywice utwardzalne, laminaty, styropian itp. Kryteria doboru: w zależnoci od kształtu odlewu, ze wzgl na to ile razy bd używany, na rodzaj używanego metalu (stopu), ze wzgl na technikę odlewania. 17. charakterystyka materiałów modelarskich: 1) drewno- w obróbce, posiada mały ciężar właciwy, jest łatwe do łšczenia w poszczególne elementy, ma korzystne własnoci mechaniczne, jest łatwo pokrywalne lakierami, jest tanie. Wady drewna: niska wytrzymałoć na rozcišganie, zdolnoć do pochłaniania wilgoci, długi okres wysychania., liciaste - brzozy, lipy, olchy, gruszy buku, klonu i grabu, 2) tworzywa metalowe - przy produkcji seryjnej, trwałe żeliwo, bršzy, mosišdze, aluminium, łatwo obrabialne, 3)materiały ceramiczne - mała wytrzymałoć, łatwoć wykonania, niskie koszty, gips, masy cementowe, 4) masa woskowa - model jednorazowego użytku, metoda wytapianych modeli, łatwo usuwalny z formy (przez wytopienie) 5) tworzywa sztuczne - żywice utwardzalne, laminaty, styropian-usuwany z formy podczas zalewanie (przez zgazowanie), wytwarza toksyczne gazy. 18. technologia wykonywania zespołów modelarskich a) z drewna- struganie w drewnie b) z metali- obróbka plastyczna c)tworzywa sztuczne- np. wosk- ręczne rzebienie lub na wycinarce woskowej która wycina na podstawie rysunku z programu komputerowego 3D. d) masa ceramiczna- wykonanie masy i wlanie do foremek. 19. układy wlewowe. Cel zastosowania. Układ wlewowy- zespół kanałów, przez który ciekły metal zostaje doprowadzony do wnęki formy. Zaliczamy: przelewy i nadlewy. Składa się ze zbiornika wlewowego, do którego następuje wprowadzenie ciekłego metalu z kadzi, wlewu głównego, pionowego kanału przez który metal spływa do belki wlewowej zwanej również wlewem rozprowadzajšcym lub belkę odżużlajšcš oraz wlewów doprowadzajšcych czyli kanałów doprowadzajšcych ciekły metal bezporednio do wnęki formy. Cel zastosowania: -doprowadzenie ciekłego metalu do ustalonych miejsc wnęki formy z wymaganš prędkociš, - zatrzymanie płynšcych z metalem zanieczyszczeń i żużla, -uzyskanie odpowiedniego rozkładu temperatur metalu wypełniajšcego formę oraz regulowanie zjawisk cieplnych podczas krzepnięcia i stygnięcia odlewu, - zasilanie krzepnšcego odlewu ciekłym stopem. Pierwsze trzy zadania spełniać może częć wprowadzajšca układu wlewowego, natomiast ostatnie zadanie spełniajš częci układu zwane nadlewami lub ochładzalnikami. 20. kadzie odlewnicze- a) łyżka odlewnicza, b) kad z widłami, c) kad suwnicowa otwarta, d) kad suwnicowa zamknięta, e) kad przechylna z przegrodš, f ) kad syfonowa (czajnikowa), g) kad zatyczkowa 21. obliczanie układów wlewowych współczynnik sprawnoci układu wlewowego cpHogFdTQ2**2*** 10002 . .. Fd- przekrój wlewu doprowadzajšcego, T- czas zalewania [s], .- gęstoć metalu, Q-masa odlewu, p- wysokoć rodka przekroju wlewu doprowadzajšcego do najwyższego punktu wnęki formy, Ho- poczštkowe cinienie metalostatyczne, c- wysokoć całkowita wnęki formy. 22. czas zalewania formy cQgs.. 13 . Tał- optymalny czas zalewania, Qc- masa w odlewach wraz z układem wlewowym, g- gruboć cianek odlewu, s- współczynnik dla odlewów grubociennych równy 1,9-2,3 dla cienkociennych 1,4-1,6 23. szybkoć podnoszenia się metalu w formie v= C/.zal C- całkowita wysokoć wnęki formy. Dla prawidłowego wypełnienia formy wartoć v dla odlewów o gruboci cianki 4-40 mm powinna miecić się w granicach 1-10 cm/s. 25.Minimalny przekroj wlewow doprowadzajšcych: Fmin=Fwo=Qc/0,31 *ľ*.nr *. = 1/0,31 *ľ*.nr *Q/ . Qc-masa pojedynczego odlewu wraz z nadlewami ľ-wspołczynnik sprawnoci układu wlewowego nr- srednie cisnienie termostatyczne .- czas zalewania 26.Cisnienie statyczne metalu w formie: Cisnienie statyczne matalu w formie zalezy od wysokoci słupa metalu oraz gęstoci metalu ,dlatego wysokoci te musza być tak dobrane aby cisnienie to nie powodowało zniszczenia formy podczas zalewania. Srednie cisnienie metalostatyczne: Hr=Ho- p^2/2c Ho-poczatkowe cisnienie metalostatyczne cm p- odległoc srodka przekroju wlewu doprowadzajšcego najwyższego punktu wnetrza formy w cm c- wysokoć calkowita wneki formy w cm 27.Przeznaczenie róznych elementów układu wlewowego: Układ wlewowy jest bardzo ważnš częciš formy odlewniczej , dokładniej definiujšc układem wlewowym nazywa się zespół kanałów w formie odlewniczej umożliwiajšcych doprowadzenie ciekłego metalu do wnęki formy ....
koma300