e-learning_system_pieniezny.pdf

Pieniądz

1. Definicja pieniądza

Pieniądz jest to powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonuje się płatności za dobra i

usługi i wywiązuje się ze zobowiązań. Istotą pieniądza jest więc:

• powszechna akceptowalność jako środka płatniczego,

• możliwość wywiązywania się ze zobowiązań.

2. Funkcje pieniądza

• środek wymiany (cyrkulacji) - pieniądz jako środek, za pośrednictwem którego dokonuje się

wymiany dóbr i usług w gospodarce,

• miernik wartości ( jednostka rozrachunkowa) - przy pomocy pieniądza dokonuje się pomiaru

wartości dóbr i usług; pieniądz jako jednostka, w której wyrażone są ceny i w której prowadzi się

rozliczenia,

• środek tezauryzacji - środek przechowywania (gromadzenia) wartości,

• miernik odroczonych płatności - rola jednostki rozrachunkowej w długim okresie.

3. Rodzaje pieniądza

• pieniądz towarowy - dobra o zastosowaniu przemysłowym bądź konsumpcyjnym, które

równocześnie spełniają funkcję środka wymiany,

• pieniądz symboliczny - środek płatniczy którego wartość (siła nabywcza) znacznie przewyższa

koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach; pieniądz

symboliczny jako prawny środek płatniczy,

• pieniądz bezgotówkowy - środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność określonego

podmiotu.

4. Szersze definicje pieniądza - agregaty pieniądza

Podaż pieniądza M1 = banknoty i bilon w obiegu pozabankowym + rachunki czekowe sektora

prywatnego

Podaż pieniądza M2 = M1 + depozyty terminowe opiewające na małe kwoty (w USA do 100,000 $) +

depozyty eurowalutowe a’vista + depozyty oszczędnościowe

Podaż pieniądza M3 w walucie krajowej = M2 + depozyty terminowe opiewające na kwoty

przekraczające ustaloną wartość + terminowe depozyty eurowalutowe + wszystkie wkłady w walucie

krajowej sektora publicznego

Podaż pieniądza M3 = M3 w walucie krajowej + wkłady sektora prywatnego w walutach obcych

Miernik PSL2 = M3 w walucie krajowej + wkłady w towarzystwach budowlanych + instrumenty

rynku pieniężnego + wkłady i papiery wartościowe instytucji oszczędnościowych

Współczesny system bankowy

1. Struktura sektora bankowego

• bank centralny

• banki komercyjne (handlowe)

• banki wyspecjalizowane

2. Bank handlowy jako pośrednik finansowy

Pośrednik finansowy to instytucja, która umożliwia przepływ środków pieniężnych od podmiotów,

które dysponują czasowo wolnymi środkami pieniężnymi i chcą je udostępnić, do podmiotów, które

zgłaszają zapotrzebowanie na środki pieniężne.

3. Bilans banków komercyjnych

Aktywa

Pasywa

W walucie krajowej:

Gotówka

Wkłady a’vista

Weksle i kredyty krótkoterminowe

Wkłady terminowe

Kredyty średnio- i długoterminowe

Certyfikaty depozytowe

Papiery wartościowe Kredyty z banku centralnego

Aktywa w walutach obcych

Pasywa w walutach obcych

Gotówka - suma banknotów i monet znajdujących się w kasie banku powiększona o rezerwy

gotówkowe zdeponowane w banku centralnym.

Weksle i kredyty krótkoterminowe - aktywa finansowe o wysokim stopniu płynności.

Kredyty średnio- i długoterminowe - aktywa finansowe o niskim stopniu płynności.

Papiery wartościowe - długoterminowe, oprocentowane instrumenty finansowe o średnim stopniu

płynności.

Wkłady a’vista - rachunki bankowe, w ciężar których można wystawiać czeki.

Certyfikaty depozytowe - szczególna postać wkładu terminowego.

4. Banki komercyjne a podaż pieniądza

Banki dokonują kreacji pieniądza poprzez stwarzanie możliwości przekraczania stanu konta i tworzenie

wkładów na żądanie o wartości przewyższającej poziom rezerw gotówkowych zgromadzonych w

banku. Istota tych operacji sprowadza się do tego, że banki dokonują zapisu przewyższającego stan

konta (lub zakładają nowe konto), przy czym zmianom tym nie towarzyszy jakikolwiek dopływ

gotówki do banku. Te rachunki bankowe to pieniądz, gdyż ich posiadacze mogą wypisywać w ich

ciężar czeki i wykorzystywać je jako środek zapłaty. Ponieważ rachunki czekowe wchodzą w skład

agregatu M1, kreacja nowych wkładów zwiększa podaż pieniądza.

5. Baza monetarna

Baza monetarna jest to łączna ilość banknotów i bilonu znajdująca się w obiegu pozabankowym oraz

ilość będąca w posiadaniu sektora bankowego.

6. Mnożnik kreacji pieniądza

Mnożnik kreacji pieniądza jest liczbą, wskazującą o ile zmieni się ilość pieniądza (podaż pieniądza),

jeśli baza monetarna zmieni się o jednostkę.

mnożnik = zmiana ilości pieniądza / jednostkowa zmiana bazy monetarnej

Podaż pieniądza = mnożnik kreacji pieniądza * baza monetarna

Wartość mnożnika zależy od:

• planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych (tj. stosunku rezerw do całkowitej wartości

wkładów).

• planowanego stosunku gotówki w obiegu w sektorze pozabankowym do całkowitej wartości

wkładów w bankach.

Mnożnik kreacji pieniądza będzie tym większy, im:

• niższy jest, planowany przez sektor pozabankowy, stosunek gotówki w obiegu do wkładów tego

sektora w bankach, co daje bankom więcej gotówki, umożliwiając zwielokrotnioną kreacją kredytu

(pieniądza) depozytowego,

• niższa jest, zamierzona przez banki, stopa rezerw gotówkowych.

Zależność między bazą monetarną a podażą pieniądza M1.

baza monetarna

gotówka w obiegu

rezerwy gotówkowe

pozabankowym

banków

gotówka w obiegu

pozabankowym wkłady na żądanie

Podaż pieniądza M1

7. Mnożnik kreacji depozytów

Mnożnik kreacji depozytów obrazuje o ile wzrośnie podaż pieniądza (wskutek zwiększonej akcji

kredytowej banków) pod wpływem przyrostu depozytów o jednostkę.

M kd = 1 \ c b , gdzie:

c b - stopa rezerw gotówkowych w bankach

8. Mnożnik kreacji pieniądza - aneks

R - rezerwy gotówkowe,

D - depozyty (wkłady wniesione do banków),

C - gotówka w posiadaniu sektora prywatnego,

c b = stopa rezerw w bankach,

c p = stopa preferencji gotówki,

c b = R

D , stąd: R = c b * D

c p = C

D , stąd: C = c p * D

Baza monetarna : H = C + R = c p * D + c b * D = D (c p + c b )

Podaż pieniądza : M1 = C + D = c p * D + D = D (c p + 1)

Podaż pieniądza = mnożnik kreacji pieniądza * baza monetarna

D (c p + 1) = M k * D (c p + c b ) , stąd:

M k = (c p + 1) \ (c p + c b )

Pieniądz i system bankowy - zadania

Zadanie 1

Dane są następujące wielkości:

wkłady na żądanie - 30

wkłady terminowe - 60

rezerwy gotówkowe banków - 2

gotówka w obiegu - 12

wkłady w walucie obcej - 12

Proszę obliczyć: bazę monetarną, agregat M1, stopę rezerw gotówkowych banków, stopę gotówka /

wkłady na żądanie sektora prywatnego, agregat M3 w walucie krajowej, agregat M3.

Zadanie 2

Dane są następujące wielkości:

gotówka w obiegu - 55

wkłady a’vista - 135

gotówka w bankach - 30

Proszę obliczyć mnożnik kreacji depozytów i mnożnik kreacji pieniądza.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: