Zasady oddychania w toku mówienia:
1. W toku mówienia należy skracać fazy wdechów, natomiast wydłużać fazy wydechów.
2. Zarówno wdechy, jak i wydechy nie mogą być ani widoczne, ani słyszalne.
3. Nasze płuca należy utrzymywać w stałym pogotowiu do pełnienia funkcji sprzyjających wyrazistemu artykułowaniu.
4. W toku mówienia obowiązuje nas zasada ekonomii oddechy, świadomego i oszczędnego gospodarowania zasobem powietrza.
5. Wydechy musimy tak regulować, by sprzyjały utrzymaniu równości i trwałości tonów.
6. Rytm wdechów w toku mówienia jest podporządkowany składni i logice tekstu mówionego oraz indywidualnym możliwościom anatomiczno - fizjologicznym instrumentu głosowego osoby mówiącej.
7. jednym ze składników przygotowania się do wygłoszenia teksty zapisanego powinno być uprzednie zaznaczenie w nim miejsc i długości pauz oddechowych: / - ćwierćpauz, // - półpauz, /// - pauz dłuższych.
Musimy kontrolować, czy nasze wdechy są dość głębokie i czy służą rozsuwaniu klatki piersiowej w jej dolnych partiach. Pamiętajmy, że celem nadrzędnym ćwiczeń oddechowych jest zdobycie umiejętności wydatnego obniżania dolnej podstawy klatki piersiowej, tzn. przepony. Ma to wszystko służyć swobodnemu posługiwaniu się zwiększoną kubaturą powietrza w czasie sprawnego technicznie i estetycznego mówienia.
Ćwiczenie 1.
Wszystkie ćwiczenia wykonujemy po dziesięć razy, za każdym razem pamiętając o nie unoszeniu ramion. Po każdej serii ćwiczeń chwila przerwy dla dotlenienia organizmu. Ułóż się na plecach na twardej powierzchni, jedną rękę połóż na mostku (mniej więcej pośrodku klatki piersiowej), drugą na brzuchu powyżej pępka. Kiedy leżysz na plecach, twój organizm oddycha prawidłowo - przeponowo, bardzo głęboko. Inaczej niż w pozycji stojącej, gdy nieszkolony oddech jest płytki i wypełnia jedynie górną partię płuc.
Kilkakrotnie powtórz wdech nosem i wydech ustami. Zaobserwuj trzy fazy:1 - powietrze wędruje w głąb płuc (mamy wrażenie, że do brzucha), ręka unosi się wraz z brzuchem.2 - rozszerzają się dolne partie żeber.3 - powietrze wypełnia klatkę piersiową, nieco unosząc ją do góry. Teraz na chwilę wstrzymaj oddech i powoli, bardzo równomiernie, wypuść powietrze ustami. Zwróć uwagę, aby przy wydechu powietrze uchodziło najpierw z dolnej części płuc (pomóż sobie ręką spoczywającą na brzuchu, dociskając równomiernie przeponę).
Ćwiczenie 2.
W pozycji leżącej na plecach (następnie w pozycji stojącej), dłoń na brzuchu, pełny bezszmerowy wdech przez nos i usta (pamiętaj o trzech etapach). Długi, powolny wydech na głosce "s" - proces kontroluje dociskająca brzuch ręka Nie wydychaj powietrza do końca!
Ćwiczenie 3.
Wdech jak w ćwiczeniu powyższym. Wydech w 2, 3, 4, 5 rytmicznych, gwałtownych dmuchnięciach z ręką na brzuchu.
Ćwiczenie 4.
Na "raz" szybki trzyetapowy wdech przez nos i usta, na 2, 3, 4, 5 równomierny wydech z dmuchaniem przy stulonych ustach. W kolejnych ćwiczeniach przedłużaj wydech do 6, 7, 8, 10, 15 sekund. W wydychaniu udział biorą przede wszystkim mięśnie brzucha i mięśnie rozszerzające żebra.
Ćwiczenie 5.
"Piesek", czyli szybkie wdechy i wydechy naśladujące zdyszanego pieska. Ćwiczenie należy wykonywać bez przerwy przez około minutę, starając się o coraz głębsze, ale tak samo szybkie wdechy i wydechy.
Ćwiczenie 6.
Na "raz" wyprostowane ręce unieś w bok i do góry nad głowę - wdech. Na 2, 3, 4, 5, aż do dziesięciu bardzo powoli opuszczaj ręce, równocześnie wydychając powietrze. Po serii bezgłośnych ćwiczeń możesz dołączyć do wydechu artykulację głoski "a".
Ćwiczenie 7.
Potrzebny będzie arkusz papieru, np. kartka z zeszytu. Znajdź śliską ścianę i przyciśnijmy do niej kartkę ręką na wysokości twarzy. W momencie zabrania ręki kartka powinna spaść na podłogę, ty musisz ją utrzymać na ścianie jedynie za pomocą oddechu, ściślej - wydechu. Tak szybko musi następować wdech i tak mocno wydech, aby kartka jak najdłużej nie spadła.
Ćwiczenie 8.
Zrób głęboki trzyetapowy wdech. Na dwie sekundy zatrzymaj powietrze, po czym głośno policz do pięciu, ponownie na dwie sekundy wstrzymaj wydech i znów głośno policz do pięciu. Lekko wypuść pozostałe powietrze.
Ćwiczenie 9.
Policz wrony na jednym oddechu: "Jedna wrona bez ogona, druga wrona bez ogona, trzecia wrona bez ogona, ...piętnasta wrona bez ogona itd.". Pamiętaj, aby nie wykorzystywać oddechu do samego końca.
Ćwiczenie 10.
Ćwiczenie polega na tym samym, co poprzednie. Oddech możesz wziąć tylko na końcu każdej z części historyjki. Zabrania się oddychania w pomiędzy wersami. Powodzenia!
Nad rzeką stoi dom,Który zbudował Tom.
To jest pies podwórzowy, Burek,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
A to jest kot z podwórka,Który podrapał Burka,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
To jest leniwy pastuch,Co drażni kota z podwórka,Który podrapał Burka,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
A to jest mucha,Która ugryzła pastucha,Co drażni kota z podwórka,Który podrapał Burka,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
A oto gruba Aniela,Co jest złośliwa jak mucha,Która ugryzła pastucha,Co drażni kota z podwórka,Który podrapał Burka,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
A to jest łaciate cielę,Które kopnęło Anielę,Co jest złośliwa jak mucha,Która ugryzła pastucha,Co drażni kota z podwórka,Który podrapał Burka,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
A to jest właśnie Tom,Który ciągnie za ogon cielę,Które kopnęło Anielę,Co jest złośliwa jak mucha,Która ugryzła pastucha,Co drażni kota z podwórka,Który podrapał Burka,Który szczeka na cały dom,Który zbudował Tom.
zibor