1
Temat: Drenaż limfatyczny po mastektomii
ćwiczenia oddechowe i gimnastyka
Szymon Sznapka
Wprowadzenie 3
Rak sutka 3
Rozpoznanie 5
Samobadanie metodą Mammacare 5
Obszar badania 6
Sposób wykonania (ułożenie dłoni i palców, ruch i nacisk) 6
Diagnostyka chorób sutka 15
Leczenie operacyjne raka sutka 27
Limfadenektomia dołu pachowego 29
Radykalna mastektomia 30
Leczenie niekonwencjonalne 34
Rehabilitacja 35
Gimnastyka po mastektomii 35
Rehabilitacja psychofizyczna jako integralna część leczenia raka piersi 39
OKRES I 43
Masaż 43
OKRES II 44
Masaż 45
AUTOMASAŻ 49
Drenaż limfatyczny 52
Czynniki sprzyjające rozwojowi obrzęku chłonnego 52
Wg.Woźniewskiego 52
ZASADY STOSOWANIA DRENAŻU LIMFATYCZNEGO 53
Przykładowa osnowa masażu usprawniającego przepływ chłonki w obrębie kończyny górnej powinna uwzględniać: 57
A. Faza przygotowawcza 57
B. Faza właściwa: 57
C. Faza utrwalająca: 58
NACZYNIA I WĘZŁY CHŁONNE KLATKI PIERSIOWEJ, PRZEPONY I GRZBIETU 60
Naczynia i węzły chłonne klatki piersiowej 60
CHWYTY I RUCHY STOSOWANE W DRENAŻU LIMFATYCZNYM 62
Wg mgr Jacka Wierzbickiego 62
DRENAŻ KOŃCZYNY GÓRNEJ 62
DRENAŻ LIMFATYCZNY KOŃCZYNY GÓRNEJ 64
Wg. Adama Zborowskiego 64
Podsumowanie 77
Rola chirurga 79
Zmniejszenie zagrożenia zachorowań na Raka Piersi 81
Dla mężczyzn 81
Bibliografia: 83
Spis rysunków i zdjęć: 84
Tabele: 85
Wprowadzenie
Rak sutka
jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych nowotworów złośliwych.W Polsce rejestruje się rocznie około 10.000 nowych zachorowań, z czego tylko 1/3 można leczyć operacyjnie - pozostałe rozpoznania są stawiane zbyt późno. Występuje najczęściej u kobiet po 45 roku życia i zwiększa się wraz z wiekiem. W okresie klimakterium obserwuje się nieznaczne zmniejszenie zachorowalności. Rak sutka przed 30 r. ż. występuje rzadko.Polska należy do krajów o średnim współczynniku zachorowalności na raka piersi (30/100.000), średnim tempie wzrostu umieralności, złej strukturze zaawansowania klinicznego i związanych z tym złych wyników leczenia.Czynniki ryzyka• rasa - biała częściej chorują• wiek - ryzyko wzrasta z wiekiem• krwawienie miesiączkowe - wczesne pierwsze przed 13 rokiem życia• menopauza - późna po 52 roku życia• dziedziczność - ryzyko zachorowania wzrasta co najmniej dwukrotnie, jeżeli rak sutka wystąpił u matki, siostry, babki albo ciotki • bezdzietność• nadwaga, dieta bogata w tłuszcze• nadmiernie wysoki wzrost• zwyrodnienie torbielowate gruczołu sutkowego - rak sutka występuje dwukrotnie częściej• rak macicy i jajników - wtedy rak sutka występuje dwukrotnie częściej• rak sutka po stronie przeciwnej• stopień cywilizacji - ryzyko zwiększa się, jeśli jest on wyższy• promieniowanie jonizujące• estrogeny zewnątrzpochodne
Objawy 80% objawowych raków sutka są najczęściej wyczuwalne jako guzy.
Guz pierwotny u ponad 50% chorych jest umiejscowiony w górno-zewnętrznym kwadrancie sutka.
rys.2
Częstość występowania raka w czterech kwadrantach sutka podana w procentach.Guzy podejrzane o raka to guzy:• twarde• o nieregularnych kształtach• wtopione w gruczoł• niebolesne• nowo powstałe• u starszych kobietObjawy sugerujące raka sutka, ale występujące rzadko:• wyciek z brodawki sutkowej• wciągnięcie brodawki sutkowej• powiększenie węzłów chłonnychW zaawansowanym raku sutka występuje:• stwardnienie, owrzodzenie sutka• guzki skórne • obrzęk skóry, określane jako skórka pomarańczy• obrzęk ramienia• bóle spowodowane odległymi przerzutamiObecnie wiele niewyczuwalnych palpacyjnie raków sutka (około 15%-25%) jest wykrywalne w skriningu mammograficznym.
Rozpoznanie
Samobadanie metodą Mammacare
Podczas wykonywania badania kobieta powinna przez cały czas pozostać w pozycji leżącej na plecach, tak aby utkanie gruczołów piersiowych uległo maksymalnemu spłaszczeniu w stosunku do klatki piersiowej. Zmniejszenie grubości badanego gruczołu ma szczególne znaczenie w przypadku kobiet z dużymi piersiami. W celu spłaszczenia bocznej części badanego gruczołu piersiowego w stosunku do klatki piersiowej kobieta powinna położyć się na przeciwnym biodrze, jednocześnie obracając ramiona w taki sposób, aby górna połowa ciała spoczywała całą powierzchnią na plecach, a ręka po stronie badanego gruczołu ułożona była częścią grzbietową na czole.( rys.3)
rys.3
W celu uzyskania spłaszczenia po przyśrodkowej stronie gruczołu piersiowego kobieta powinna leżeć płasko na plecach i przesunąć łokieć ku górze, aż zrówna on się z poziomem barku.
rys.4
Obszar badania
Gruczoł piersiowy zajmuje obszar bocznie aż do linii pachowej oraz ku górze aż po okolicę obojczykową. Badanie wykonane jest poprawnie jeśli obejmuje ono prostokątne pole położone pomiędzy obojczykiem, a dolną linią biustu oraz pomiędzy linią środkową mostka przyśrodkowo i linią pachową środkową bocznie.
rys.5
Sposób wykonania (ułożenie dłoni i palców, ruch i nacisk)
Badanie palpacyjne rozpoczynamy w okolicy pachowej i kontynuujemy w linii prostej ku dołowi wzdłuż linii pachowej środkowej, aż do dolnej linii biustu.
rys.6
Palce przesuwają się wtedy przyśrodkowo i badanie palpacyjne jest kontynuowane ku górze klatki piersiowej w linii prostej, aż do wysokości obojczyka. Powtarzając ten manewr pokrywamy w ten sposób całą powierzchnię prostokąta. Aby nie pominąć najmniejszego fragmentu utkania gruczołu piersiowego umowne pasma, wzdłuż których prowadzi się badanie, powinny się pokrywać. Badanie kontynuujemy aż do momentu osiągnięcia dolnego przyśrodkowego rogu wyznaczonego umownie prostokąta (należy pamiętać o zmianie ułożenia ręki).
Trzy palce środkowe badającego składa się razem przy nieco ugiętych stawach śródręczno - paliczkowych. Opuszki palców stanowią powierzchnię wykrywającą zmiany.
rys.7
Badający wykonuje koliste ruchy palców środkowych, jak gdyby okrążał brzeg monety pięćdziesięciogroszowej.
Nad każdym takim miniobszarem należy wykonać trzy okrążenia, nasilając stopniowo nacisk: od słabego, mającego na celu wykrycie zmiany położonej powierzchownie, przez umiarkowany mający na celu stwierdzenie zmiany położonej w warstwie pośredniej, do mocnego docierającego do warstw gruczołu piersiowego położonych przy ścianie klatki piersiowej.
rys.8
Badanie palpacyjne okolicy nadobojczykowej oraz okolicy pachowej w poszukiwaniu powiększonych węzłów chłonnych jest integralną częścią badania i nie powinno być pominięte, podobnie jak oglądanie samych piersi. Najpowszechniej zaleca się oglądanie piersi, gdy kobieta stoi przodem do badającego (lub przed lustrem), z rękami opuszczonymi wzdłuż ciała. Możliwa jest wówczas ocena symetrii piersi i brodawek, ich ewentualnego wciągnięcia, zmian skórnych lub zmian samych brodawek.
Ocena oglądaniem winna być wykonana przed zamierzonym badaniem palpacyjnym. [1][1]
Rozpoznanie Kliniczne
W rozpoznaniu raka sutka bierze się pod uwagę głównie wywiad, objawy, badanie fizykalne oraz USG, mammografię i ostatecznie biopsję cienko- (BAC) oraz gruboigłową.Ultrasonografia sutkówJest najkorzystniejszym badaniem obrazującym zmiany w sutku u młodych kobiet przed 35 r. ż. (zobacz USG sutków)
MammografiaJest metodą badania sutka promieniami rentgenowskimi, wykorzystującą różnicę pochłaniania promieniowania przez tkankę gruczołową i tłuszczową. (zobacz mammografia)Jedną z oznak zmiany złośliwej w piersi mogą być mikrozwapnienia. Mogą one powstawać w samej tkance gruczołu piersiowego, w przewodach mlekowych czy też w naczyniach krwionośnych. Są one zbyt małe, aby mogły być wyczuwalne w samobadaniu piersi. Dlatego najczęściej wykrywa się je w mammografii.Mikrozwapnienia...
zmiernik