Rumunia (România), państwo w pd.-wsch. Europie, nad M. Czarnym; 237,5 tys. km2; 21,6 mln mieszk. (2003), Rumuni, Węgrzy, Cyganie; prawosławni, katolicy; stol.: Bukareszt, inne m.: Konstanca (gł. port), Jassy, Timişoara; j.u. rum; republika. W środk. części łuk Karpat Wsch. i Karpat Pd. (Moldoveanu, 2543 m), otaczający od wsch. i pd. Wyż. Transylwańską (Siedmiogród), na wsch. Wyż. Mołdawska, nad M. Czarnym — Wyż. Dobrudży, na pd. Niz. Wołoska; klimat umiarkowany ciepły kontynent., w górach chłodny i wilgotny; gł. rz. Dunaj z dopływami: Prut, Seret, Aluta; lasy dębowo-bukowe i świerkowe (w górach), stepy (Dobrudża). Gospodarka w okresie przejściowym od centralnie planowanej do rynkowej; od 1991 prywatyzacja majątku państw.; podstawowe działy: przemysł i rolnictwo; dominuje górnictwo (ropa naft. w Karpatach Pd., gaz ziemny, rudy metali), hutnictwo, przemysł maszyn., rafineryjny, chem., drzewny, samoch.; rolnictwo ekstensywne; uprawa pszenicy, kukurydzy, buraków cukrowych, słonecznika; rozwinięte warzywnictwo; na pd. i zach. winnice; w górach hodowla owiec; turystyka. — R. powstała 1861 ze zjednoczenia księstw: Mołd. i Wołoskiego; dzięki udziałowi w I wojnie świat. po stronie ententy zyskała Besarabię, pn. Bukowinę i Siedmiogród; 1940 utraciła Besarabię i pn. Bukowinę na rzecz ZSRR oraz pn. Siedmiogród na rzecz Węgier; w czasie II wojny świat., wspólnie z Niemcami, 1941 wystąpiła przeciwko ZSRR; po wkroczeniu 1944 Armii Czerwonej R. wypowiedziała wojnę Niemcom; po wojnie, popierani przez ZSRR komuniści obalili monarchię i objęli władzę (XII 1947); od upadku 1989 dyktatury N. Ceauşescu proces transformacji polit. i gosp.; do 1996 i od 2000 rządy koalicji zdominowanych przez postkomunistów, 1996–2000 koalicji prawicowo-centrowych; w polityce zagr. od 1989 zdecydowana orientacja na integrację z Zachodem (czł. NATO od 2004).
pola-pokot