sprzeciw sipowi.pdf

Sprzeciw

od zalecenia społecznego inspektora pracy

Dariusz Natkaniec

Ustawodawca wyposażył społecznego inspektora pracy w środki prawne służące usuwaniu

stwierdzonych w zakładzie pracy nieprawidłowości oraz przywracaniu stanu zgodnego z pra-

wem. Jednym z nich jest instytucja zalecenia. Ponieważ dotyczy ono ciążących na pracodaw-

cy obowiązków, przepisy przewidują możliwość weryfikacji prawidłowości wydania zalecenia

poprzez złożenie sprzeciwu.

Pod sta wę praw ną dzia ła nia spo łecz ne go

in spek to ra pra cy sta no wi usta wa z dnia 24

czerw ca 1983 r. o spo łecz nej in spek cji pra -

cy (Dz. U. z 1983 r. Nr 83, poz. 163, z późn.

zm). Art. 11 ust. 1 i ust. 2 ustawy (dalej usta-

wa o sip) da je za kła do we mu spo łecz ne mu

in spek to ro wi pra cy (da lej zsip) umo co wa nie

praw ne do wy da wa nia kie row ni ko wi za kła -

du pra cy (pra co daw cy) za le ce nia usu nię cia

w okre ślo nym ter mi nie stwier dzo nych uchy -

bień (art. 11 ust. 1 ustawy). W razie wystą-

pie nia bez po śred nie go za gro że nia mo gą ce -

go spo wo do wać wy pa dek przy pra cy, ta kże

za le ce nia (na tych mia sto we go) wstrzy ma nia

pra cy da ne go urzą dze nia tech nicz ne go lub

określonych robót (art. 11 ust. 2 ustawy). Za-

le ce nie do ty czą ce bez po śred nie go za gro że -

nia wy pad ko we go wy da wa ne jest w sy tu acji,

gdy pra co daw ca nie pod jął od po wied nich

dzia łań, mi mo że zsip wy stą pił o na tych mia -

sto we usu nię cie te go za gro że nia. Wy da nie

za le ce nia mo że na stą pić na pod sta wie usta -

leń wła snych za kła do we go spo łecz ne go in -

spektora pracy, jak też inspektora oddzia-

ło we go (wy dzia ło we go) lub gru po we go.

Do wy da nia ww. środ ka upraw nio ny jest jed -

nak wy łącz nie za kła do wy spo łecz ny in spek -

tor pra cy, co ozna cza, że po zo sta li spo łecz -

ni in spek to rzy (od dzia ło wi, wy dzia ło wi, gru -

po wi), mo gą je dy nie do ko ny wać nie zbęd nych

usta leń i wy su wać pro po zy cje. Speł nie nie wy -

mo gu for my pi sem nej za le ce nia od by wa się

po przez do ko na nie wpi su w za kła do wej

księ dze za le ceń i uwag, prze cho wy wa nej

w miej scu usta lo nym przez pra co daw cę, do -

stęp nym do wglą du za kła do wym or ga ni za -

cjom związ ko wym, or ga nom sa mo rzą du

za ło gi, or ga nom Pań stwo wej In spek cji Pra -

cy oraz in nym or ga nom nad zo ru i kon tro li

wa run ków pra cy.

w uchwale Rady Państwa z dnia 6 lip-

ca 1983 r. w sprawie wytycznych do dzia-

łal no ści spo łecz nych in spek to rów pra cy (M.

P. z 1983 r. Nr 23, poz. 128). W § 10 ust. 3

wy mie nia ją one za gro że nia bę dą ce w szcze -

gól no ści pod sta wą do wy da nia za le ce nia na -

tych mia sto we go wy eli mi no wa nia nie pra wi -

dło wo ści zwią za nych np. z wa dli wym dzia -

ła niem osłon i urzą dzeń za bez pie cza ją cych

lub ich bra kiem przy ma szy nach i urzą dze -

niach. Ta kże z: mo żli wo ścią wy bu chów, za -

tru cia mi, po ra że niem prą dem elek trycz -

nym przy ma szy nach, urzą dze niach i na rzę -

dziach o na pę dzie elek trycz nym, jak rów -

nież upad kiem osób z wy so ko ści, wy ko ny -

wa niem, nie zgod nie z prze pi sa mi i za sa da -

mi bez pie czeń stwa pra cy prac trans por to -

wych, prze ła dun ko wych i re mon to wych.

Uchwa ła ta oczy wi ście nie sta no wi źró dła

pra wa po wszech nie obo wią zu ją ce go, mo -

że na to miast być sto so wa na ja ko in struk -

cja za wie ra ją ca uszcze gó ło wie nie prze pi sów

usta wy o sip, do cza su okre śle nia wy tycz -

nych do dzia łal no ści spo łecz nych in spek to -

rów pra cy przez ogól no kra jo we or ga ni za -

cje związ ko we.

Tryb we ry fi ka cji wy da ne go przez zsip

za le ce nia okre śla art. 11 ust. 3 usta wy

o spo łecz nej in spek cji pra cy. Prze wi du je

on, że pra co daw ca (usta wa po słu gu je się

nie ak tu al nym zwro tem „kie row nik za kła -

du pracy”) może wnieść sprzeciw od zale-

ce nia za kła do we go spo łecz ne go in spek to -

ra pra cy do wła ści we go in spek to ra pra cy

Pań stwo wej In spek cji Pra cy. Sprze ciw

od za le ce nia, któ re go wy ko na nie okre ślo -

no terminem, wnosi się w ciągu 7 dni

od dnia do rę cze nia za le ce nia, a od za le ce -

nia wstrzy ma nia pra cy da ne go urzą dze nia

tech nicz ne go lub okre ślo nych ro bót – nie -

zwłocz nie. W ra zie wnie sie nia sprze ci wu,

zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy o sip, „in-

spek tor pra cy Pań stwo wej In spek cji Pra -

cy wy da je de cy zję lub po dej mu je in ne środ -

ki praw ne prze wi dzia ne w prze pi sach

o Pań stwo wej In spek cji Pra cy”.

Z prze pi sów wy ni ka, że roz strzy gnię cie

spra wy w for mie za le ce nia po win no do ty -

czyć jedynie tych spraw, które następnie

mo gą być we ry fi ko wa ne przez in spek to ra

pra cy (pań stwo we go), tj. któ re po zo sta ją

w ob rę bie dzia ła nia Pań stwo wej In spek cji

Pracy. Z tego względu nie ma sprzeczno-

ści pomiędzy art. 4 ustawy o sip, określa-

ją cym za kres dzia ła nia spo łecz nych in spek -

to rów pra cy, a wspo mnia nym art. 11 usta -

wy o sip i kom pe ten cja mi in spek to ra pra -

cy (pań stwo we go). Przy ję cie in nej za sa dy

pro wa dzi ło by do sy tu acji, w któ rej roz pa -

trze nie spra wy sprze ci wu od za le ce nia zsip

i wy da nie de cy zji utrzy mu ją cej za le ce nie

nie byłoby w ogóle możliwe, bowiem in-

spek tor pra cy (pań stwo wy) nie był by kom -

pe tent ny do wy da nia przy słu gu ją ce go mu

środ ka praw ne go.

Rozpatrzenie sprzeciwu

Gdy sprze ciw nie za słu gu je na uwzględ -

nie nie, in spek tor pra cy prze pro wa dza

– w za le żno ści od przed mio tu spra wy – al -

bo po stę po wa nie kon tro l ne i na stęp nie ad -

mi ni stra cyj ne, zmie rza ją ce do wy da nia de -

cy zji (w spra wach z za kre su tech nicz ne go

bez pie czeń stwa pra cy, a ta kże na le żnych

pra cow ni kom świad czeń pie nię żnych), al -

bo po prze sta je wy łącz nie na po stę po wa niu

kon tro l nym (w spra wach, w któ rych nie

jest mo żli we wy da nie de cy zji, tj. z za kre -

su praw nej ochro ny pra cy). Wspo mnia ne

po stę po wa nie kon tro l ne koń czy się wte dy

wy da niem wy stą pie nia lub pod ję ciem in -

nych środków prawnych, np. złożeniem po-

zwu o usta le nie ist nie nia sto sun ku pra cy

na rzecz oso by, któ rej po wie rzo no pra cę.

Je że li z kon tro li wy nik nie, że za le ce nie

zo sta ło wy da ne pra wi dło wo, wów czas in -

spek tor pra cy wy da je de cy zję (na kaz),

a w spra wach, w któ rych roz strzy gnię cie

nie mo że na stą pić w for mie de cy zji wy da -

je wy stą pie nie lub in ne środ ki praw ne, wy -

ni ka ją ce z usta wy o Pań stwo wej In spek cji

Podstawy wydania

zalecenia

Z art. 23 ust. 2 ustawy o sip wynika, że

na dal są ak tu al ne prze pi sy za war te

I P 2/2009

Pra cy. Oczy wi ście pra co daw ca (stro na

po stę po wa nia), któ ry na dal nie zga dza się

z roz strzy gnię ciem (tym ra zem in spek to -

ra pracy PIP), może wystąpić w trybie ko-

dek su po stę po wa nia ad mi ni stra cyj ne go

z od wo ła niem do wła ści we go okrę go we go

in spek to ra pra cy lub – w za le żno ści

od środ ka praw ne go – w in ny spo sób do -

cho dzić uchy le nia skut ków wy da nych środ -

ków prawnych.

ne go) od za le ce nia za kła do we go spo łecz -

ne go in spek to ra pra cy, wła ści wy in spek tor

pra cy (pań stwo wy) wy da je po sta no wie nie

o uwzględ nie niu sprze ci wu.

Bio rąc pod uwa gę po wy ższe na le ży

przy jąć, że pro wa dze nie po stę po wa nia,

wsku tek któ re go in spek tor pra cy wy dał by

po sta no wie nie o uwzględ nie niu sprze ci wu,

by ło by obar czo ne wa dą. Nad to uchwa le nie

i wej ście w ży cie w 1997 r. Kon sty tu cji RP

spo wo do wa ło, że prze pi sy wy mie nio nej

uchwały tym bardziej nie mogły zostać

uzna ne za źró dło pra wa po wszech nie obo -

wią zu ją ce go. Wresz cie, wraz ze zmia ną

art. 5 usta wy PIP do ko na ną na mo cy

art. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r.

o zmia nie usta wy o Pań stwo wej In spek cji

Pra cy oraz usta wy o po stę po wa niu eg ze -

ku cyj nym w ad mi ni stra cji (Dz. U. 2001 r.

bo wiem za uwa żyć cy to wa ny prze pis prze -

wi du je, że roz pa trze nie sprze ci wu (po zy -

tyw ne lub ne ga tyw ne) na stę pu je po przez

wy da nie de cy zji, a w przy pad ku, gdy nie

ma ta kiej mo żli wo ści, ta kże po przez in ne

środki prawne. Tym samym przepis art. 11

ust. 4 ustawy o sip, w braku innych szcze-

gó ło wych re gu la cji w oma wia nej spra wie,

sta no wi sa mo ist ną pod sta wę ad mi ni stra -

cyj ne go pra wa ma te rial ne go do roz strzy -

gnię cia spra wy w przed mio cie uwzględ nie -

nia sprze ci wu pra co daw cy (stro ny po stę -

po wa nia). Wnie sie nie te goż sprze ci wu

sta je się wte dy wnio skiem o wsz czę cie po -

stę po wa nia ad mi ni stra cyj ne go.

Można zatem stwierdzić, że w razie

wnie sie nia sprze ci wu od za le ce nia zsip, re -

gu lu ją ce go spra wy z za kre su tech nicz ne -

go bez pie czeń stwa pra cy lub bez spor -

nych pra cow ni czych świad czeń pie nię -

żnych po stę po wa nie in spek to ra pra cy za -

wsze bę dzie koń czyć się de cy zją ad mi ni -

stra cyj ną: w for mie na ka zu – przy od da le -

niu sprze ci wu (utrzy ma niu w mo cy za le -

ce nia) oraz w for mie sa mo ist nej de cy zji ad -

mi ni stra cyj nej o uwzględ nie niu sprze ci wu

w ka żdej in nej spra wie. W po zo sta łym za -

kre sie in spek tor pra cy wy da je wy stą pie nie

lub po dej mu je in ne środ ki praw ne prze wi -

dzia ne w prze pi sach o Pań stwo wej In spek -

cji Pracy.

Niedoskonałości

legislacyjne

O ile po stę po wa nie in spek to ra pra cy

w spra wie ne ga tyw ne go roz pa trze nia

sprze ci wu wy ni ka w spo sób do sta tecz nie

ja sny z usta wy o sip, o ty le uwzględ nie nie

sprzeciwu nie jest już tak oczywiste.

Wska za ne by ło by, aby dro gę od wo ław czą

w tych spra wach spre cy zo wać w usta wie,

cze go do tej po ry usta wo daw ca nie uczy -

nił. Zapewne, aby wypełnić tę lukę, ów tryb

po stę po wa nia in spek to ra pra cy w ra zie

stwier dze nia, że za le ce nie zsip jest nie -

zgod ne z prze pi sa mi pra wa lub zo sta ło wy -

da ne z na ru sze niem prze pi sów pra wa

(a więc w przy pad ku, gdy sprze ciw pra co -

daw cy za słu gu je na uwzględ nie nie), zo stał

ure gu lo wa ny w uchwa le Ra dy Pań stwa

z dnia 27 paź dzier ni ka 1983 r. w spra wie

try bu wy ko ny wa nia przez Pań stwo wą In -

spek cję Pra cy czyn no ści kon tro l nych oraz

obo wiąz ków za kła dów pra cy w tym za kre -

sie (Dz. U. Nr 62, poz. 279), a następnie

w uchwa le Pre zy dium Sej mu z dnia 22 ma -

ja 1991 r. w spra wie try bu wy ko ny wa nia

przez Pań stwo wą In spek cję Pra cy czyn no -

ści kon tro l nych. Uchwałę podję to na pod -

sta wie ów cze śnie obo wią zu ją ce go art. 5

ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 1981 r.

o Pań stwo wej In spek cji Pra cy (PIP) i choć

wraz ze zmia ną te go prze pi su do ko na ną

na mocy art. 31 ustawy z dnia 2 lute-

go 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks pra-

cy oraz o zmianie niektórych ustaw, wpro-

wa dzo no za pis o pu bli ko wa niu uchwał

w Dzienniku Ustaw RP, nigdy do takiej pu-

bli ka cji nie do szło. Uchwa łę ogło szo no

wpraw dzie w Biu le ty nie Urzę do wym PIP

(z 1991 r. Nr 1, poz. 2), ale nie zmieniło

to faktu, że przepisy w niej zawarte, ze

wzglę du na brak opu bli ko wa nia we wła ści -

wym or ga nie pro mul ga cyj nym, nie mia ły

przy mio tu pra wa po wszech nie obo wią zu -

ją ce go i obo wią zy wa ły tyl ko ja ko we -

wnętrz ne pro ce du ry sto so wa ne przez

pra cow ni ków PIP. Wła śnie w tej uchwa le

w § 18 pkt 2 określono, że w razie wnie-

sie nia przez pra co daw cę sprze ci wu (za sad -

Da riusz Na tka niec

OIP Ka to wi ce

Źródła:

Nr 76, poz. 809), odpadła także i sama pod-

sta wa praw na wy da nia uchwa ły.

Brak prze pi sów uchwa ły Pre zy dium

Sej mu nie ogra ni cza mo żli wo ści prze pro -

wa dze nia po stę po wa nia od wo ław cze go

od za le ce nia spo łecz ne go in spek to ra pra -

cy i wy da nia roz strzy gnię cia w tym za kre -

sie na mo cy obec nie obo wią zu ją cych prze -

pi sów pra wa.

Bez spor nym wy da je się, że prze pi sy

usta wy o sip sta no wią pod sta wę do wsz czę -

cia po stę po wa nia kon tro l ne go na wnio sek

pra co daw cy (sprze ci wu), bez wzglę du

na wy nik koń co wy te go po stę po wa nia. Jed -

no cze śnie opie ra jąc się na prze pi sie

art. 11 ust. 4 tej ustawy, w szczególności

na zwro cie „W ra zie wnie sie nia sprze ci wu

(…) in spek tor pra cy Pań stwo wej In spek -

cji Pra cy wy da je de cy zję” na le ży stwier dzić,

że ta kże uwzględ nie nie sprze ci wu po win -

no na stą pić w for mie de cy zji. Jak mo żna

1. Ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r.

o spo łecz nej in spek cji pra cy (Dz. U.

z 1983 r. Nr 83, poz. 163, z późn. zm).

2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Ko-

deks po stę po wa nia ad mi ni stra cyj ne go

(Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn.

zm.).

3. Ustawa z dnia 6 marca 1981 r.

o Pań stwo wej In spek cji Pra cy (Dz. U.

z 2001 r. Nr 124, poz. 1362, z późn. zm.)

– akt nie obo wią zu je.

4. Uchwa ła Pre zy dium Sej mu z dnia 22

ma ja 1991 r. w spra wie try bu wy ko ny wa -

nia przez Pań stwo wą In spek cję Pra cy

czyn no ści kon tro l nych (Biu le tyn Urzę do -

wy PIP z 1991 r. Nr 1, poz. 2).

5. Uchwała Rady Państwa z dnia 6 lip-

ca 1983 r. w sprawie wytycznych do dzia-

łal no ści spo łecz nych in spek to rów pra cy

(M. P. z 1983 r. Nr 23, poz. 128).

6. M. Fla siń ski: Po stę po wa nie ad mi ni -

stra cyj ne in spek to ra pra cy. PIP, War sza -

wa 1999.

2/2009 I P

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: