1
Rok 1908 – powoli wyczerpują się tematy filmowe. Nie istniała instytucja scenarzysty.
James H. White – 1. „scenarzysta” – u Edisona. à „Życie amerykańskiego strażaka” - wzorował się na Porterze – na podstawie reportażu gazetowego. (W USA większość miała na tym oparcie)
Rosja – „Stieńka Razin” reż. W. Romaszkow – inspiracja w pieśni. (Historia ludowego buntownika)
USA – filmy kręcono z pamięci. (głównie jednoaktówki); brak wyraźnych podziałów zawodowych (aktor, producent-reżyser-scenarzysta, operator).
1906 – 7 à Griffith pisze pierwsze scenariusze do sztuk dramatycznych (pod pseudonimem Lawrence Griffith); w tym okresie był jeszcze aktorem. Zaproponowano mu reżyserię u Edisona. „Przygoda Dolly” (1908)
Komedie slapstickowe – scenariusze w drodze realizacji „konferencyjnej” + improwizacja na planie.
SYSTEM PRODUKCJI – Tysiąc stóp taśmy to był jeden akt. Każdy reżyser musiał nakręcić jeden akt na tydzień według własnej historyjki. Jeżeli sam nie umiał, to mógł je od kogoś odkupywać po 10 $. Tematy czerpano z „Saturday Evening Post” – streszczenia i recenzje sztuk teatralnych. Nikt nie zwracał uwagi na prawa autorskie, bo ich wtedy jeszcze nie było. Kradło się pomysły; zmieniało się tytuł i trochę inaczej układało fabułę.
Anita Loos - pierwsza „zawodowa” scenarzystka. W wieku 14 lat zaczęła pisać różne historyjki i wysyłała je do Biographu. Dziecko Sceny. „Kapelusz z Nowego Yorku” (1912); 25 $ (komedie slapstickowe ceniono na 15$).
Mack Sennett i Mary Pickford konkurowali ze sobą w sprzedawaniu i pisaniu scenariuszy.
William de Mille – brat Cecila à Jako pierwszy wprowadził „WYDZIAŁ SCENARIUSZOWY”
Samuel Goldwyn – próbował pozyskać wielkich pisarzy tego okresu do pisania scenariuszów. Nie umieli oni jednak „Myśleć i pisać obrazami”. Wywoływało to liczne konflikty. Próbowano do pisania zaangażować publiczność.
Frances Marion – Pierwsza autentyczna scenarzystka; pisała dla Williama Foxa (1915 – 1916); scenariusz do filmu z Thedą Barą – „Był sobie głupiec” i innych. Zajmowała się montażem. Scenariusze oryginalne i adaptacje.
Integralna część utworu – jeden z podstawowych środków wyrazu. Na początku mają one charakter elementarnej informacji, objaśniają to, co za chwile zobaczymy. Zaczynają zyskiwać na obojętności w przypadku „adaptacji” Film jako ilustracja tekstu.
Napisy często wprowadzano nie z zamysłu artystycznego, lecz ze zwykłej ekonomicznej kalkulacji.
Reżyserzy mieli swoich ściśle określonych pisarzy napisów. (Marry Pickford – Gerald Duffy)
Dążono do ideału – miał nim być film bez napisów.
Aktorzy na planie często wcale nie wypowiadali swoich kwestii – niecenzuralne słowa, ale trzeba było do tego dostosować napisy.
Sam Taylor i Ralph Spence – „królowie napisów”
Podniesienie rangi twórców napisów filmowych spowodowało wzrost kwiecistości ich stylu (przekształcali najprostsze stwierdzenia w obfite napisy)
¨ David W. Griffith: dramat geniusza czy klęska konformisty
Eisenstein: „Dickens, Griffith i my” 1944
Pytanie: Dlaczego zmierzch Griffitha przypada już na początek lat ’20 ? – Bo tworzył tak samo, ale publiczność po I wojnie światowej zmieniła się.
„Złamana lilia” (1919) – przyjęta z wielkim entuzjazmem
„Męczennica miłości” (1920) – („Way Down East”) - klasyczny melodramat, scena błąkania się w burzy śnieżnej a potem kra na rzece ß przeszły do historii.
„Ameryka” (1924) – Epos z okresu walk o niepodległość USA. Miało to być połączenie wszystkich ważniejszych elementów jego dorobku (patriotyzm, melodramat i realizm)
„Czyż życie nie jest piękne ?” (1924) – Historia pary ubogich kochanków w objętych inflacja powojennych Niemczech. Realizm, „przeczucie neorealizmu”; wybitne zdjęcia plenerowe, wymowa antywojenna.
Rok 1925 – przechodzi z United Artists do Paramountu – nie był już twórcą, tylko jednym z wielu reżyserów.
Kręcił filmy komercyjne by zbierać fundusze na te, które jemu odpowiadały.
„Troski Szatana” (1926) – sukces; Carol Dempster – jedna z gwiazd Griffitha późniejszego okresu, ponoć był w niej zakochany.
W 1928 powrócił do United Artists.
„Abraham Lincoln” (1930) – pierwszy dźwiękowy, nie wypadł źle, ale był montowany przez kogoś innego – Griffith zachorował.
„Walka” (1931) – kaznodziejski melodramat; korupcja, prohibicja, alkoholizm – bardzo krytycznie przyjęty.
Zmarł na atak serca w 1948.
¨ NO SCRIPT, czyli scenariusz nie istniejący.
Wszystkie największe dzieła Griffitha powstawały bez żadnego scenariusza lub scenopisu, a aktorzy właściwie nie wiedzieli w czym grają.
Połączenie głębokich twórczych przygotowań z natchnioną improwizacją.
Kręcił bez dubli (względy finansowe); potem na czarnym tle dokręcał portretowe sceny o nacechowaniu emocjonalnym.
¨ Jak Meyerhold odkrywał kino.
Rok 1915 – kino właściwie po 20 latach swego istnienia stało się sztuką. W Rosji do tej „sztuki” podchodzono sceptycznie. Podejście czysto teatralne (chronologia kręcenia, perfekcja w grze aktorskiej i całości tekstu).
Operator – Lewicki. „Portret Doriana Graya”
¨ Na tropie Thomasa Harpera Inca (1882-1924) czyli bezsilność historyków kina.
Zastrzelony na jachcie przez W. R. Hearsta (wydawca) z zazdrości o Marion Davies – w mroku pomylił go z Chaplinem.
Był twórcą westernów. Za najważniejsze uważał w produkcji filmu etapy: scenariuszowy i montażowy. ß antyartystyczny system produkcji.
Systematycznie mylony z innymi twórcami, przypisywano mu całkowicie nieznane filmy
Cieszył się szerokim uznaniem – zwłaszcza we Francji (Delluc)
Uważany za pierwszego liryka i dramaturga ekranu.
Wykreował Williama S. Harta – pierwszą gwiazdę wczesnokowbojskiego filmu – Rio Jim
Stworzył podwaliny dla tego gatunku filmowego i wykreował specyficzną typowość postaci (tchórz, łajdak, pijak, bohater, itd.)
Przełamał tradycję szczęśliwego zakończenia na rzecz unhappy-ending.
Wiele rzeczy pozostaje niewyjaśnionych – jego autobiografia może być udostępniona dopiero po 100 latach.
Filmy: „Aryjczyk” „Tchórz”
¨ Koniec Wielkiego Niemowy i dramat mistrzów
Przełom dźwiękowy – skutki techniczne, organizacyjne, ekonomiczne, estetyczne, psychologiczne.
Wiele gwiazd filmowych okresu niemego wraz z „przemówieniem” straciło swoją popularność.
Oświadczenie Pudowkina, Eisensteina i Aleksandrowa z 1928 roku – problematyka ideowo-artystyczna. Bardzo dramatyczna.
Ogólnie różne kontrowersje związane z dźwiękiem. Panował nastrój żałobny. Zaczęły się pierwsze eksperymenty.
„Bezdomni” reż. Nikołaj Ekk – pierwszy w pełni dźwiękowy film radziecki, cieszył się szeroką popularnością w ZSSR (i tylko tam) – problem reedukacji wykolejonej młodzieży. Mówiono o nim, że był słaby technicznie.
Eisenstein powraca z USA – poczwórna porażka; żaden z jego projektów nie został zrealizowany: Que Viva Mexico !, Złoto Suttera, Czarny konsul, Tragedia amerykańska. Był to koniec kina intelektualnego. Zajmował się głównie wykładami teoretycznymi. Po raz kolejny zaczął wyprzedzać swoją epokę.
¨ Wamp przy pracy
Pierwszy ekranowy wamp – Theda Bara (Właściwie Theodosia Goodman; córka żydowskiego krawca i francuskiej Szwajcarki); Wykreowana przez wytwórnię Williama Foxa – Johny Goldfrap i Al Selig. Otrzymała całkiem nowy życiorys i wzór życia publicznego. Rozpoczęła swoją karierę na równi z Marry Pickford i Lilian Gish. Właściwie wszystko rozpoczęło się od Mauritza Stillera – „Wampir, czyli niewolnik kobiety” (1912)
Pierwszy film – „Był sobie głupiec / A był on głupcem” (1915); dalej:
„Sonata Kreutzerowska” (według Tołstoja)
„Sprawa Clemanceau” (według Dumasa)
„Dwie sieroty”
„Grzech”
„Carmen”
„Niewolnica”
ß Wszystko w roku 1915; Fox ustalił normę na 9 filmów rocznie.
Potem pojawiają się znacznie większe wymagania; oddźwięki społeczne, kulturowe, moralizatorstwo:
„Zniszczenie”
„Wąż”
„Złoto i kobieta”
Potem Bara chce odejść od ról typowych wampów w stronę łagodniejszych femmes fatales.
Pojawia się jej pierwsza konkurentka – Beverly Bayne
Rozpoczyna współpracę z Gordonem Edwardsem – 23 filmy !
Jej dorobek spowodował szerokie przemiany w kulturze i obyczajowości schyłkowego okresu wiktoriańskiego – szczególnie w przypadku kobiet (styl noszenia się, ubierania, makijaże itd.). Wszystko to zostało wzmożone poprzez ruchy emancypacyjne po wojnie.
„Kleopatra” (1917) – oszołamiający sukces; jeden z najlepszych filmów w jej dorobku.
Po roku 1919 zaczęła się już powoli wypalać, w kolejnych filmach zaczynała stosować autoparodię, jej gwiazda zgasła u początku lat ’30.
„Krwawa róża” (1917) – według scenariusza Polaka – Ryszarda Ordyńskiego
Wszystkie jej poczynania na ekranie stale wywoływały sprzeciwy cenzury.
Zakochała się i przestała kręcić filmy; potem próbowała powrócić – nie udało się; zmarła w 1955 w wieku 65 lat
„Myśmy stworzyli gwiazdy, a gwiazdy pomogły nam stworzyć filmowy business.” – Adolph Zukor
STAR SYSTEM
- Gwiazda nie musi być utalentowanym aktorem, musi tylko roztaczać „glamour” (urok, czar)
- Gwiazdę można sfabrykować za pomocą zabiegów organizacyjnych i technicznych; (charakteryzacja, dobór ról, metody zdjęciowe, reklamę)
- Gwiazda stanowi część kapitału wytwórni – musi być zawsze do jej dyspozycji
- Gwiazda zawsze musi spełniać oczekiwania widza, za które płaci
- Mitologia gwiazdy ma wpływ na jej popularność (ideał: mit i rzeczywiste życie jako jedno)
¨ Dookoła mitu Rudolpha Valentino
Włoski emigrant, przybył do USA w 1917 roku, w wieku 23 lat. Swoją karierę rozpoczynał jako tancerz estradowy. Od lat ’20 w filmie. Nowy typ amanta „latin lover” szybko zdystansował dotychczasowego idola – Douglasa Fairbanksa ß wszystko oczywiście za sprawą kobiet. Nie wystarczało jedynie trafiać w gusty, trzeba je było jeszcze wyprzedzać.
„Czterech jeźdźców apokalipsy”, „Dama Kameliowa”, „Krew na piasku” – bez „happy endu”
à Rozpoczyna się jego zawrotna kariera; jednocześnie zaczynają się badania nad ekonomiczną stroną mitu (kto ogląda ?, kiedy?, dlaczego ?, ile razy ?, co może jeszcze kupić w związku z idolem ?)
Natasha Rambova ...
Otruty_Chomik