ETYKA SPOŁECZNA-ZAGADNIENIA
W1
1. Co jest przedmiotem etyki społecznej i jakie zajmuje miejsce w klasyfikacji nauk?
Ustalanie norma dla stos społ. działań, których podmiotem lub jednym z elementów jest grupa lub zbiorowość.metaetyka-etyka-e.ogólna-e.szczegółowa-rzeczywistość.Etyka obok antorpologii i człowieczeństwa. Sąsiaduje z antropologią i filozofią prawa.
2. Jakie jest pochodzenie norm moralnych? Jak dochodzi do sformułowania norm moralnych?
Akty moralne mówią o ludziach i społeczeństwie a nie o zasadach i samej etyce. Mamy tu opis a nie aksjonormatywność. Moralność tworzy człowiek. Praktyka przed teorią, ale musimy mieć zasady by sądzić o poszcz. czynach. Nasze sumienie uzasadnia dobro i zło. Mamy naturę rozum, który jest zdolny do poznawania prawdy. Jest energią i władzą natury l. Człowiek staje się człowiekiem, określa zasady, poznaje rzeczywistość i hierarchię dobra(przez rozum). By dobrze działać musi poznać rzeczywistość(dzięki postawieniu sobie celów). Dzięki dobru moralnemu staje się lepszy, jako człowiek(w ramach całego porządku świata-rozpoznaje go rozum). Doskonałość moralna jest naszym centralnym celem, i wszystkie nasze udoskonalenia do niego dążą.
W2
1. Jakie trzy podstawowe koncepcje filozofii społecznej wyjaśniają relację jednostka-społeczeństwo? Proszę je scharakteryzować.
-indywidualizm
-kolektywizm
-personalizm
Pierwsze dwie koncepcje są sobie przeciwstawne, ostatnia dystansuje się od obu odwołując-
-indywidualistyczne- przypisują człowiekowi, jako jednostce pierwotny status istoty aspołecznej;
Jednostka wyjaśnia zasadę bytu społecznego.
-kolektywistyczne- człowiek jest tworem grupowym, jest uzależniony od grupy;
Grupa wyjaśnia zasadę bytu społecznego.
-personalistyczne- skierowanie osoby ludzkiej do życia społecznego mocą jej natury rozumnej;
2. Jakie etyczne implikacje pojęcia osoby ludzkiej są istotne dla etyki społecznej?
-osoba ludzka jest podstawową wartością moralną, która konstytuuje opart na niej świat gatunkowo określonych wartości oraz odpowiadających im norm moralnych.
-szczególnym przejawem treści osoby ludzkiej jest to, że stanowi ona źródło podstawowych uprawnień, praw człowieka oraz towarzyszących im powinności;
-transcendencja, godność
3. Jakie wspólnoty warunkują uspołecznienie człowieka?
-wspólnota potrzeb- wypływająca z ograniczoności, bezbronności i niezdolności do zapewnienia sobie niezbędnych środków egzystencjalnych;
- wspólnota działania- uwarunkowana twórczą dynamiką, dzięki czemu możliwe jest zbiorowe zaspokajanie potrzeb;
-wspólnota dóbr i wartości- za pomocą, których dokonywać się może wzajemne uzupełnianie się ludzi;
4. W jaki sposób człowiek uczestniczy w tworzeniu dobra wspólnego?
- doskonalenie jednostek wchodzących w skład społeczności
-dążenie do celu, do dobra
- wzajemne uzupełnianie się ludzi w ich dążeniach
- tworzenie dóbr użytecznych także dla innych (dobra kultury duchowej, materialnej)
W ten sposób inni mogą uczestniczyć w naszym życiu
5. Proszę scharakteryzować społeczną naturę człowieka.
-potrzeba życia społecznego
-zdolność do życia społecznego
<Socialitas- skłonność do życia zbiorowego, wynikająca z potrzeby takiego życia, a więc cechę, która jest nam wspólna z niektórymi zwierzętami.
<Socabilitas- zdolność do harmonijnego współżycia i osiągania celów wspólnie z innymi, do tworzenia duchowego ładu społecznego, ta zdolność jest właściwością ludzkiej natury i może dotyczyć tylko relacji osobowych.
*potrzebujemy życia społecznego, bo jesteśmy indywiduami tej samej natury, ale żyjemy społecznie, jako osoby; bezpośredni nakaz życia społecznego jest nakazem osobowym.
- człowiek jest podporządkowany społeczności,
-człowiek, jako osoba jest całkowicie ponad społecznością
W3 1. Proszę scharakteryzować podstawowe sposoby działania społecznego.
Sposoby działania społecznego przez swe częste powtarzanie utrwalają się, stając się stałym sposobem działania społeczeństwa w podwójnym znaczeniu:
1przez to, że wykonują je w imieniu społeczeństwa i dla dobra wspólnego ci sami ludzie- jest to działanie przez urzędy (organy)
2przez to, że stale są wykorzystywane w określony sposób- to działanie przez instytucje społeczne.
1- działanie przez urzędy (organy) umożliwia podział funkcji w społeczeństwie. Dokonuje się przy jakimś współudziale całego organizmu społecznego i wymaga od działającego świadomości, że działa w imię całego organizmu, jest, więc świadomy udziału w działaniu całego społeczeństwa
2-działanie przez instytucje społ.- jest to pewien przyjęty w społeczeństwie ściśle określony sposób działania, zmierzającego do realizacji dobra wspólnego
- instytucje nadają społeczności pewne cech trwałości i czynią ją bardziej widzialną
- są one pewnymi schematami działania, czynią działanie zbiorowe łatwiejszym i zrozumialszym dla wszystkich
3-urzędy i instytucje stanowią zewnętrzną, widzialną i trwałą strukturę społeczeństwa, ale nie jego istotę
Można mówić o potrójnej dynamice społ.(działania, ustrojowa, kulturowa)
2. Jakie wyróżniamy przyczyny bytu społecznego? Proszę omówić każdą z nich.
byt społ-forma kontaktu m co najmniej 2 osobami.
1Arystoteles:4przyvczyny ontologiczne
-przyczyny wewnętrzne, niejako komponenty bytu:
>materialna- co?
>formalna-jak?
- zewnętrzne, tj. takie, którym byt zawdzięcza swoje powstanie, bądź też, do których z natury swej zmierza to:
>sprawcza- kto?
> celowa- dlaczego?
1.MATERIALNA
- nie można mówić o przyczynie materialnej społeczeństwa w ścisłym tego słowa znaczeniu, ponieważ jest ono w swojej istocie bytem intencjonalnym, duchowym i dlatego nie można tu mówić o złożeniu materii i formy
-z punktu widzenia ontologicznego jest ono ponadto bytem przypadłościowym, a więc definiowanym przy pomocy określonych właściwości, (jakość, ilość, relacja, czas, przestrzeń, działanie, posiadanie)
-kiedy mówimy o przyczynie materialnej bytu społecznego, to określamy jedynie pewne podłoże, substancje, w której istnieje określona cecha
- w przypadku relacji mamy na myśli przede wszystkim podstawowe relacje, którą jest człowiek
-spotykamy się z tyloma rodzajami społeczności ile jest zespołów osób zmierzających przez wspólne wysiłki, przez współdziałanie do jakiegoś wspólnego celu
-miejscem istnienia bytu społecznego są osoby ludzkie i dlatego nie istnieje on poza osobami
-społeczeństwo składa się z ludzi, choć sama wielość ludzi nie jest jeszcze społeczeństwem
-społeczeństwo jest bytem niematerialnym, choć staje się widzialne w osobach i wytworach: instytucjach, wytworach kultury
-jest ono rzeczywistością duchową, interpersonalnym bytem intencjonalnym
2.FORMALNA
-czynnik lub zespół czynników, nadający bytowi jego wewnętrzny kształt, specyfikujący go, jako taki, a nie inny rodzaj bytu
-przyczyną formalną działania jest m.in. to, do czego działanie zmierza, czyli wewnętrzny cel działania
- tym, co bytowi społecznemu nadaje jego specyfikacje jest dobro wspólne
-treść i zakres dobra wspólnego są dla różnych społeczności różnych szczebli różne i ulegają zmianie w zależności od warunków
3.SPRAWCZA
-to przyczyna w najściślejszym tego słowa znaczeniu
-prawdziwym najgłębszym źródłem potrzeb społecznych jest istniejąca w człowieku ogromna dysproporcja między jego możliwościami fizycznymi, cielesnymi, a jego faktycznym otwarciem na najwyższe wartości i dążeniem do ich realizacji
-jest to źródło wielkiego egzystencjalnego dążenia i egzystencjalnego braku, który popycha do współdzielenia z innymi
- współdzielenie stwarza szanse przekroczenia barier i hamulców rozwoju ludzkiego i rzeczywiście je przekracza
- można, więc mówić o moralnej konieczności życia w społeczeństwie gdyż człowiek jest niesamowystarczalny, zarówno, jeżeli chodzi o utrzymanie i rozwój życia, jak i o osiągnięcie celu ostatecznego
4.CELOWA
- bezpośrednim celem społeczności jest zawsze realizacja dobra wspólnego,
-celem pośrednim jest doskonałość osoby i, osiągana dzięki współdziałaniu z innymi
- w tym sensie społeczność zawsze musi służyć człowiekowi, ściślej: poszczególnym osobom ludzkim
wykład 4
1. Proszę wymienić pięć sposobów podziału społeczności wg ich rodzaju.
Społeczność:
1.- powszechna
>obejmuje całą ludzkość, a podstawę swą znajduje we wspólnej wszystkim ludziom naturze moralnej;
- szczegółowa
>formuje się w ramach społeczności powszechnej na gruncie pewnych warunków, np. umowy, krystalizacji zespołu wartości itp.
2.-naturalne i konieczne
>ich wewnętrzna konstytucja jest określana przez prawo natury
-umowne i dowolne
>zasady organizacji, cele i środki działania oparte na pozytywnym stanowieniu ludzkim
3-doskonałe
>stwarzają człowiekowi pełnię warunków rozwoju
-niedoskonała
>wymagają pod tym względem uzupełnienia z zewnątrz
4-niezłożone
>składają się wyłącznie z jednostek ludzkich
-złożone
>składają się z różnych mniejszych społeczności
5-podporządkowane
>wchodzą w skład społecznej całości
-samodzielne
>całości społeczne mogą funkcjonować niezależnie
2. Jak można opisać ogólny charakter społeczności?
- społeczność jest obiektywnym, rzeczywistym bytem społecznym o własnej wewnętrznej zasadzie życiowej, własnym celu, własnych środkach, własnych prawach rozwojowych, któremu przysługuje odrębna jedność.
- podstawą tej jedności jest więź społeczna oparta na systemie norm, która zespala wszystkie składowe elementy całości i skierowuje je do jednego, wspólnego im wszystkim celu.
-społeczność, jako całość jest nadrzędna w stosunku do swych elementów składowych i na tej podstawie podporządkowuje i zużytkowuje dla swojego dobra życiowe zasoby i energie swych członów.
Społeczność nadrzędna z natury swej ma uzupełniać i wspomagać elementy społeczne w wykonywaniu ich życiowych funkcji w ich ostatecznym odniesieniu do dobra i doskonałości
-jednostka służy celom społeczności
3. Proszę wymienić i opisać podstawowe zasady strukturalne porządkujące relacje w ramach społeczności.
Struktura-powiazania-całośc z jej elemantami, elementy z całością i elementy między sobą.
Wynik tych powiązań-zasady strukturalne:
-Zasada supremacji- nadrzędność całości nad elementem w ramach życia całości
- zasada autonomii- nadrzędność elementu w stosunku do całości w ramach autonomicznej aktywności życiowej członu
-Zasada równości i funkcjonalnej zależności- nadrzędność jednostek między sobą
4. Proszę wymienić i opisać podstawowe zasady moralne odnoszące się do społeczności.
(Wiążą się z s strukturalnymi)
- Zasada solidarności(do z.supremacji)
>całość ma prawo rządzić członami, a tym samym ma prawo do współpracy i ofiar na swą rzecz ze strony swych elementów
>wszystkie elementy całości społecznej w tym zakresie, w jakim są jej członami, są zobowiązane do podporządkowania się całości i do współdziałania na rzecz dobra całości
> nie wolno im podejmować żadnych działań przynoszących szkodę całości
-Z. pomocniczości(do z.autonomii)
>człony społeczne mają prawo do ochrony i pomocy ze strony całości
>całość ma obowiązek zachowania i pomnażania autonomicznej niezawisłości swych członów
>Całość nie może pozbawić członów funkcji i atrybutów, jeśli do ich wykonywania wystarczą ich życiowe zasoby.
-Z. społecznej koordynacji(do z.równosci o zależności)
>wyraża moralny nakaz wzajemnej współpracy członów w ramach ich funkcjonalnego powiązania w obrębie społecznej całości
>elementy są zobowiązane do tego rodzaju wzajemnych działań i świadczeń, koniecznych do zachowania wewnętrznej równowagi żywotności ich współdziałania na rzecz dobra całości.
>nie wolno im sobie szkodzić nawzajem i wykorzystywać swej przewagi społecznej.
wykład 5
1. Jakie znaczenie ma doświadczenie samotności w kontekście kształtowania życia społecznego?
- samotność jest potrzebna zarówno społeczeństwu jak i jednostce
-jeśli człowiek nie pojmuje wagi własnej samotności, to nie potrafi też uszanować samotności drugiego człowieka.
-nieuzależnienie się od systemu samotności prawdziwej...
sweetychomik