Wykłady.doc

Finanse międzynarodowe               dr B. Puszer

Wykład 1              25.09.2011 r.

Literatura:

- Bukowski, Misala „Biznes i finanse międzynarodowe” 2011

- Kosztowniak, Misztal, Pszczółka, Szelągowska „Finanse i rozliczenia międzynarodowe”

- Bogacka – Kisiel; „Międzynarodowe stosunki finansowe”

10 testowych, 10 do uzupełnienia; 2 opisowe

Podstawowe zagadnienia dotyczące finansów międzynarodowych:

Finanse międzynarodowe – dziedzina nauki, która zajmuje się transakcjami finansowymi o charakterze trans granicznym; przepływ pieniądza o charakterze międzynarodowym;

Transakcje międzynarodowe mogą być klasyfikowane:

A)     Z punku widzenia podmiotu (tego kto zawiera transakcję)- transakcja zawarta pomiędzy rezydentem (osoba fizyczna która ma miejsce zamieszkania w danym kraju; nieważne jakie ma obywatelstwo; podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą, mającą siedzibę w danym kraju; korpus dyplomatyczny danego kraju) i nie rezydentem (osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą itp.)

B)      Z punktu widzenia waluty w której jest zawierane

Można je podzielić na trzy podstawowe kategorie:

1.       Transakcje zawierane w walucie zagranicznej – transakcja zawarta między rezydentem i nie rezydentem, w walucie jednego z partnerów; dla tej transakcji obowiązuje prawo waluty kraju w której dokonuje się płatności; najbardziej popularne transakcje

2.       Transakcje zawierane w eurowalucie –pojawiły się w latach 50 (1956); przeprowadzana jest w eurowalucie; eurowaluta jest to waluta wykorzystywana w krajach trzecich (waluta która jest wykorzystywana poza krajem jej emisji); charakteryzują się tym, że nie obowiązuje do nich jurysdykcja kraju w którym jest przeprowadzana;

3.       Transakcje globalne – najmłodszy typ transakcji międzynarodowych; są równocześnie przeprowadzane na kilku rynkach; najczęściej te transakcje dotyczą papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i kredytów;

Podmioty finansów międzynarodowych

Transakcje międzynarodowe do skutku mogą dochodzić wykorzystując różne formy komunikacji.

Biorąc pod uwagę typ powiązań, jak też organizacyjne formy komunikowania się, dostęp do rynków, sposoby zawierania transakcji finansowych, możemy wskazać na:

·         Stosunki bilateralne (umowy zwłaszcza międzypaństwowe, bez pośrednictwa wyspecjalizowanych organizacji czy instytucji)

·         Stosunki mieszane ( w byłych państwach socjalistycznych pośrednictwo wyspecjalizowanych central handlu zagranicznego lub banków)

·         Pośrednictwo wyspecjalizowanych organizacji międzynarodowych (MFW, BŚ, giełdy itp.)

·         Korzystanie ze zorganizowanych form kontraktów takich jak giełdy, wystawy, konkursy, targi

·         Kontakty bezpośrednie między zainteresowanymi stronami

·         Tworzenie przedstawicielstw, filii , centrów handlowych poza granicami macierzystego kraju itp.

Rozwój transakcji międzynarodowych zależy od wielu czynników wewnętrznych państwa oraz od otoczenia międzynarodowego. Do głównych czynników wpływających na stan i tendencje zmian międzynarodowej sytuacji finansowej oraz sytuacji poszczególnych segmentów międzynarodowego rynku finansowego możemy zaliczyć:

ü       Tendencje zmian globalnych i regionalnych gospodarki w skali światowej, nierównomierność wzrostu gospodarczego

ü       Pojawienie się obszarów przyspieszonego rozwoju (wschodzące rynki światowe) lub wygaszenie dynamiki rozwoju takich obszarów

ü       Zachwiania popytu, podaży, stabilności cen określonych, znaczących w wymianie światowej, produktów, znaczący wpływ tych zmian na bilans handlowy, bilans obrotów bieżących lub cały bilans płatniczy państw

ü       Wewnętrzne perturbacje finansowe, niezrównoważenie budżetu, przekroczenie rozsądnego poziomu zadłużenia publicznego i / lub międzynarodowego

ü       Zachwianie równowagi płatniczej różnych państw pod wpływem ewolucji rynku międzynarodowego, zwłaszcza w zakresie inwestycji bezpośrednich i portfelowych

ü       Międzynarodowe konflikty militarne, polityczne, gospodarcze, akcje terrorystyczne, zagrożeni sanitarne itp.

Możliwe efekty i ryzyko związane z obecnością na rynkach międzynarodowych i obecnością zagranicznej konkurencji na rynku krajowym to przede wszystkim:

ü       Ekonomia skali – wzrost produkcji i zysków związanych z rozszerzeniem rynków zbytu

ü       Efekty dźwigni finansowej związane z możliwością wykorzystania zagranicznych źródeł finansowania przez przedsiębiorstwa

ü       Możliwość finansowania deficytu finansów publicznych poprzez wykorzystanie kredytów zagranicznych i emisję zagraniczną papierów dłużnych (obligacji); przy długotrwałym wykorzystaniu tej możliwości pojawia się kwestia zadłużenia publicznego zagranicznego, którego obsługa może mieć znaczący wpływ na bilans płatniczy

ü       Likwidacja lub zmniejszenie terytorialnych dysproporcji rozwojowych, zwiększenie szans rynkowych sektorów gospodarczych w związku z finansowaniem „pomocowym”

ü       Możliwość osiągania ponadprzeciętnych efektów na rynkach zagranicznych, gdzie takie szanse istnieją (najczęściej okupywanie zwiększeniem ryzyka transakcji)

ü       Możliwość prowadzenia transakcji na różnych rynkach w czasie ciągłym, wykorzystania szans chwilowych (strefy czasowe)

ü       Wsparcie finansowe, przede wszystkim organizacji międzynarodowych, w przypadku czasowego zachwiania równowagi bilansu płatniczego państwa

System wielowalutowy (wielo - dewizowy) jest oparty na zasadach:

- wielość walut – transakcje finansowe mogą być zawierane w dowolnej walucie

- charakteryzuje się tym, że występują w nim waluty o różnych zakresach wymienialności

typy wymienialności – wewnętrzna; - zewnętrzna; - standardową; - pełną (całkowitą, absolutną)

- każda waluta musi mieć z góry określony reżim kursowy przez władze monetarne

- koniec wymienialności walut na złoto; złoto może być pieniądzem rezerwowym;

Z punktu widzenia prawnego „wymienialność pieniądza oznacza zagwarantowaną przez władze pieniężne i faktycznie istniejącą możliwość wymiany jakiegoś rodzaju lub formy pieniądza występującego w ramach danego państwowego systemu pieniężnego na inne rodzaje lub formy pieniądza funkcjonujące jako pieniądz lub uznawane za pieniądz w innych państwowych systemach pieniężnych oraz możliwość wykorzystania wymienionych środków pieniężnych zgodnie z celem wymiany”. Oznacza to, że posiadacz własnej waluty może ją na żądanie wymienić na waluty obce. Ma on do tego prawo i władze państwowe zapewniają mu w swoim ustawodawstwie taką możliwość.

Zasady dotyczące typów wymienialności :

1.       Wymienialność wewnętrzna

ü       Występuje swoboda zawierania transakcji bieżących przez nie rezydentów ; rezydenci chcąc dokonać wymienialność muszą mieć zgodę; Dotyczą transakcji z tytułów dochodów z pracy i kapitału; Dokonywanie transferów jednostronnych (darowizny, stypendia, renty itp.);

ü       Występuje obowiązek odsprzedaży dewiz państwu;

ü       Importerom zapewnia się swobodny dostęp do dewiz w celu regulowania zobowiązań

ü       Waluta nie może być jako waluta fakturowań i jako waluta płatności – nie może być wykorzystana w transakcjach międzynarodowych

2.       Wymienialność zewnętrzna

ü       Swoboda w zawieraniu transakcji bieżący przez nie rezydentów;

ü       Waluta może być używana jako waluta fakturowań i płatności

ü       Władze monetarne zobowiązują się wymienić własną walutę na walutę o wyższym standardzie wymienialności

3.       Wymienialność standardowa

Najbardziej rozpowszechnionym standardem wymienialności jest publiczne zobowiązanie się rządu kraju członkowskiego do przestrzegania warunków art. VIII Statusu Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W ramach tego zobowiązania rząd gwarantuje, że:

ü       Nie będzie stosował ograniczeń dewizowych, w zakresie transakcji bieżących z zagranicą bez względu na to, czy jej strony są rezydentami, czy nie rezydentami

ü       Nie będzie uczestniczył w dyskryminujących inne kraje porozumieniach walutowych

ü       Będzie stosował politykę jednolitego kursu walutowego

ü       Wykupi własną walutę przedstawioną mu przez władze monetarne innego kraju członkowskiego MFW, jeśli pochodzi ona z transakcji bieżących

Wymienialność standardowa występuje w trzech odmianach:

- restrykcyjna – występuje obowiązek sprowadzenia dewiz z zagranicy; występuje obowiązek odsprzedaży dewiz państwu; waluta nie powinna być walutą fakturowań i płatności

- mniej liberalna – obowiązek sprowadzenia dewiz z zagranicy; władze monetarne powinny wprowadzać walutę do transakcji międzynarodowych; jakie transakcje kapitałowe, finansowe będą objęte reklamentacją;

- wymienialność liberalna – jest oparta na 4 podstawowych zasadach; jeżeli waluta ma szansę zostać walutą międzynarodową;

4.       Wymienialność pełna (całkowita, zupełna)

ü       Oznacza nieograniczoną możliwość przeprowadzania transakcji międzynarodowych (jest to wymienialność która polega na pełnej swobodzie w zakresie przeprowadzania wszystkich transakcji międzynarodowych);

Wykład 2                             16.10.2011

Funkcje walut międzynarodowych

Warunki do spełnienia, aby waluta była walutą międzynarodową:

1.       Wysoka pozycja kraju emitującego walutę w gospodarce światowej, a przede wszystkim światowym eksporcie;

2.       Powszechne zaufanie co do przyszłej wartości waluty – może być osiągnięte na wiele sposobów np. dobrze prowadzona polityka gospodarcza, stosunkowo niska inflacja, właściwie prowadzona polityka budżetowa;

3.       Dobrze rozwinięty rynek finansowy – posiada instrumenty o różnym stopniu ryzyka, rynek otwarty – występuje swoboda w zakresie zawierania transakcji,

Kurs walutowy – j...