Sufizm - Sufi, Fakir, Derwisz Sufizm (arab. ta?awwuf ???? ) to zbiorcze okre�lenia dla r�norakich nurt�w filozoficznych i mistycznych w islamie. Pochodzi wedle badaczy naukowych od s�owa suf ??? (we�na), co jednak nie jest w �aden spos�b potwierdzone, bowiem czerpi�c wz�r z chrze�cija�skich mnich�w sufi ubierali si� we w�osiennice. Wedle sufich, s�owo sufi oznacza m�dro�� i czysto�� od arabskiego "safa". Sami Arabowie zwali sufich cz�sto fakirami (faqir ????), co znaczy ubogi (duchem), albo derwiszami (darwi� ?????), co z kolei pochodzi od perskiego s�owa ubogi (duchem). W powszechnym uj�ciu sufizm jako szko�a duchowa jest zwi�zana z islamem 'liberalnym', 'ekumenicznym' i 'post�powym', kt�ry jest przeciwstawiany islamowi 'sekciarskiemu', 'integrystycznemu' i 'wstecznemu' fundamentalizmowi. Sufi zawsze byli or�downikami post�pu i wsp�pracy oraz przyja�ni z innymi religiami i kulturami. SUFIZM - DROGA SUFI - ZAKON SUFI Sufizm jest pr�b� osi�gni�cia jedno�ci z boskim Absolutem, Allah. W najpowszechniejszej formie polega na regularnych modlitwach, recytacji formu� religijnych i boskich imion, (wasifat) grupowych �piewach, studiowaniu �wi�tych pism islamu, a przede wszystkim na rozpuszczeniu w�asnego ego w Bogu, w Allah. Jednymi z najznaczniejszych sufi byli Rabia Al-Basri, D�unajd, Al-Hallad�, Al-Ghazali i Ibn ?Arabi. Pierwsi sufi pojawili si� ju� w VII wieku w Basrze, jako spontaniczna pr�ba szukania przez wiernych nowej religii kontaktu z Bogiem i poznania go, cho� czasami usi�uje si� te� wyt�umaczy� powstanie sufizmu wzgl�dami czysto socjologicznymi - reakcj� na przepych i dekadencj� dworu kalif�w z dynastii Umajjad�w. W nast�pnych stuleciach g��wnym o�rodkiem sufizmu sta� si� Bagdad. Sufizm, b�d�c mistyczno-ascetyczn� �cie�k� do poznania Boga, nie posiada �adnej doktryny dogmatycznej. Nie znaczy to, �e sufi lekcewa�yli teologi�, jednak to nie teologia by�a przedmiotem ich studi�w, a mistyka. Dlatego sufizm rozwin�� si� w jednakowym stopniu w�r�d sunnit�w i szyit�w, czerpi�c wiele inspiracji z monastycyzmu chrze�cija�skiego i buddyjskiego. Cz�ci� �wiatopogl�du sufickiego jest te� wiara w wahdat al-wud�ud (jedno�� rzeczywisto�ci), uto�samiana nieraz z panteizmem. Z czasem w obr�bie sufizmu wykszta�ci�o si� wiele r�nych szk� tradycji (tarika) inicjacji i drogi mistycznej. Najstarsz� i najpopularniejsz� czy raczej najszerzej znan� szko�� sufick� by�a i jest linia �i�ti (Chishty, Cziszti) z siedzib� w Ajmer. Do XV wieku popularn� by�a tak�e rifa'iyya, kt�rej tw�rca, Ibn ar-Rif (1106-1182) mieszka� na b�otach w po�udniowej Mezopotamii. W okresie p�niejszym jej miejsce w Mezopotamii zaj�a droga zwana kadirijja. W muzu�ma�skich Indiach szczeg�lne znaczenie zdoby�a tak�e suhrawardijja, kt�ra czerpa�a r�wnie� od hinduskich jogin�w. W�r�d plemion berberyjskich w Afryce P�nocnej rozwin�a si� sadilijja, natomiast w Imperium Osma�skim - bektaszijja. Wiele bractw sufickich osi�gn�o du�e znaczenie polityczne, niekt�re z nich tworzy�y w�asne struktury pa�stwowe (np. w Sudanie i Azji �rodkowej). Cztery g��wne zakony sufickie to: Chishtiyya, Naqshbandiyya, Qadiriyya (Quaddiri) i Mujaddiyya. Inne zakony to np. Mevlevi, Bektashi, Halveti, Jerrahi, Nimatalahi, Rufi i Noori. Najbardziej rozpoznawani na Zachodzie s� Mawlawi, czyli wiruj�cy derwisze, znani ze swojego ta�ca rytualnego, muzyki i poezji. Trzy zakony maj� znacz�c� pozycj�: Naqshbandiya (Bokhara), Qadiriya (Bagdad) i Chishtiya (Herat). Wielu sunnit�w w Iraku przynale�y do zakon�w sufickich, np. Qadiri i Naqshbandi, zreszt� oba te zakony s� popularne na Bliskim Wschodzie oraz w centralnej i po�udniowej Azji. Suficka �wi�tynia Qadiri w Bagdadzie ka�dego roku przyci�ga wielu pielgrzym�w. Chocia� sufi maj� akceptacj� w spo�ecze�stwie irackim, to cz�sto sufizm by� traktowany z podejrzliwo�ci� przez muzu�ma�skich ortdodoks�w ze wzgl�du na jego mistyczne i wolno�ciowe aspekty. Szyici zawsze byli wrogo nastawieni do sufi i upierali si�, �e jest to ruch heretycki, chocia� pierwsze zakony sufi wywodz� si� z szia. Sufizm w Polsce W Polsce najliczniejsze s� grupy sufich tradycji Chishty (�i�ti'). Zakon Sufi Chishty w Polsce posiada tak�e najliczniejsz� kadr� nauczycieli i mistrz�w wykszta�conych przez o�rodek Khwaja Moinuddin w Ajmer (www.sufizm.pun.pl). S�OWNICZEK SUFIZMU BARAKA Baraka (arab. ??????) - z arabskiego b�ogos�awie�stwo. Dar jakim obdarzy� Proroka Muhammada (Mahometa) Allah. Muzu�manie wierz�, �e ka�dy prorok od Adama do Muhammada obdarzony jest podobn� opiek�, a ponadto nieomylno�ci� w sprawach wiary. Dlatego te� Muhammada nazywa si� cz�sto al-insan al-kamil (arab. ??????? ??????) (cz�owiek doskona�y). Baraka to starodawne s�owo sufich. Oznacza b�ogos�awie�stwo, esencje �ycia, od kt�rej rozpoczyna si� ewolucja. BAYAT - Inicjacja Sufi stosuj� bayat, rodzaj inicjacji, kt�ry jest opisany w Koranie 48:10 "Zaprawd�, ci, kt�rzy sk�adaj� tobie przysi�g� wierno�ci, przysi�gaj� Bogu! R�ka Boga jest po�o�ona na ich r�kach. A ten, kto z�amie przysi�g�, z�amie j� przeciw sobie samemu. A ten, kto wype�ni� zobowi�zanie wobec Boga, ten otrzyma od Niego nagrod� ogromn�". Prorok Muhammad stworzy� t� ceremoni� kiedy pozwala� swoim kompanom bra� swoj� r�k� i przysi�ga� wierno�� i mi�o�� wobec Allah i jego Pos�a�ca. Sk�adanie przysi�gi jest wi�c inicjacj� w wi�kszo�ci zakon�w sufi. Nowi derwisze otrzymuj� b�ogos�awie�stwa i obietnice duchowej ochrony na ca�ej �cie�ce �ycia. Bayat jest tak�e akceptacj� danego szejka jako swojego przewodnika. Porzucenie mistrza przewodnika jest r�wnoznaczne z duchowym i moralnym upadkiem, z porzuceniem Boga i Proroka. DERWISZ Derwisz (pers. ????? darwisz) - cz�onek sufickiego bractwa religijnego o charakterze mistycznym; tak�e �ebrz�cy, ascetyczny, w�drowny mnich muzu�ma�ski (fakir). Bractwa derwisz�w zacz�y powstawa� w XI wieku i opiera�y si� na doktrynie sufizmu. Derwisze s�u�yli Mahdiemu w powstaniu suda�skim, co zosta�o opisane w ksi��ce Henryka Sienkiewicza pt. "W pustyni i w puszczy". Charakterystyczn� cech� rytua�u zakonnego derwisz�w jest wsp�lna modlitwa, podczas kt�rej wymienia si� ch�ralnie i recytuje rytmicznie "najpi�kniejsze imiona Allah". Jest to rodzaj litanii. R�aniec, zwany tu subha lub tasbih, sk�ada si� ze stu ziarn (paciork�w) i przypomina r�a�ce katolickie. Po wypowiedzeniu ka�dego imienia Allah Boga trzeba przesun�� jeden z paciork�w r�a�ca. Bractwem zakonnym kieruje jak gdyby wielki mistrz, kt�ry kultywuje tradycj� i cze�� �ywion� dla za�o�yciela danego zakonu derwisz�w. Za�o�yciel ten to �wi�ty. W�a�nie kult �wi�tych jest sprzeczny z doktryn� rygorystycznego jedynob�stwa (monoteizmu) wy�o�on� w Koranie. By�o to jedn� z g��wnych przyczyn konflikt�w derwisz�w z teologami ortodoksyjnymi. DHIKR Dhikr (arab. l. poj. ???, l. mn. ?????; pers. zikr; tur. i malaj. zikir; urdu zakr; beng. jikir), dos�ownie wspominanie - w islamie oznacza rozmy�lanie o Allah, Bogu, Absolucie. Mo�e te� oznacza� inne czynno�ci maj�ce na celu utrzymanie �wiadomo�ci jego istnienia. W sufizmie jest to specyficzna, podstawowa forma modlitwy. Do�� cz�sto stosowan� pomoc� w dhikr jest subha - odpowiednik katolickiego r�a�ca. Dhikr mo�e by� ukryty w sercu (per zikr-e chaffi), lub odbywa� si� jawnie, za pomoc� g�o�nej mowy (per zikr-e d�alli). W sufizmie , podobnie jak w innych kierunkach w islamie ma ona dwie podstawowe formy: * g�o�n� (zikr d�ali) - b�d�c� rytmiczn� inwokacj� do Boga, opieraj�ca si� g��wnie na recytacji boskich imion; * cich� (zikr chafi) - odmawian� w my�li, w g��bi serca. Modlitwa dhikr mo�e mie� charakter indywidulany, lub rytualny, zbiorowy. Modlitwom sufich cz�sto towarzyszy ekstatyczny taniec (bractwo maulawiat�w, tzw. taniec derwisz�w ), swoisty trans, w kt�ry wprowadzaj� si� modl�cy. Poza tym w sk�ad ceremonii sama wchodz� �piewy i medytacje, �wiczenia w oddychaniu, a tak�e wykrzykiwanie werset�w z Koranu, a czasem po prostu wyraz�w "Allah!" lub "On!" - HU. Najistotniejszym elementem zikru jest osi�gni�cie poczucia jedno�ci z istot� bosko�ci. Rytua�y sufi pojawi�y si� ju� w VIII w INAYAT KHAN Hazrat Inayat Khan - ur. 5 lipca 1882 w Baroda w Indiach, zm. 5 lutego 1927 - mistyk, muzyk, za�o�yciel Mi�dzynarodowego Zakonu Sufi znanego wcze�niej jako Zachodni Zakon Sufi. KUTUB (Qutub) Kutub (arab. o�, biegun, tak�e qutb, kutb) - w sufizmie termin odnosz�cy si� do najwy�szego w hierarchii mistrza duchowego. Wed�ug niekt�rych doktryn sufickich (np. Ibn Arabiego) w mistycznej hierarchii Kutub jest g�ow� zar�wno prorok�w jak i �wi�tych (aulija). Jest on uciele�niony w "Cz�owieku doskona�ym", kt�ry jest indywidualn� ekspresj� boskiego "S�owa". Jako "biegun", "o� �wiata", Kutb jest dla niego �r�d�em �ycia i energii, tak jak S�o�ce jest nim dla uk�adu s�onecznego. To w�a�nie poprzez ka�dorazowego Kutba B�g jest obecny w �wiecie, pozostawiaj�c w nim kogo� kto b�dzie prowadzi� do niego i po�redniczy� pomi�dzy nim a lud�mi. Obecno�� Kutba jest konieczna dla istnienia �wiata. W pewnym sensie ka�dy mistrz suficki, a nawet ka�dy muzu�manin post�puj�cy na duchowej �cie�ce jest swoistym regionalnym kutbem, kt�ry jest centrum �ycia danego regionu. Wed�ug niekt�rych autor�w szyickich, np. Hajdara al-Amuliego, przez kutba nale�y rozumie� imama. Stan bycia kutbem nazywa si� Kutubijjat. Meher Baba wykorzystywa� termin kutub w odniesieniu do pi�ciu hinduistycznych i sufickich �wi�tych: Shirdi Sai Baba, Upasni Maharad�a, Hazrat Babad�an, Tad�uddin Baby i Ganad�an Maharad�a. Ostatnim Qutub zyj�cym w Ajmer by� Czishty Pir Sadique Baba. QALBI Qalb, Qalbi - serce, o�rodek sercowy. W relacji pomi�dzy cia�em i umys�em serce to element, kt�ry jest tradycyjnie uwa�any za wy��czny o�rodek naszego rozumienia i intelektu. Zgodnie z naukami sufickimi w relacji cia�o-umys� istnieje g��bszy o�rodek �wiadomo�ci, kt�ry nazywa si� kalb (qalb), lub po prostu serce. Jest to miejsce naszego rozumienia wewn�trznych wymiar�w ludzkiej egzystencji i tw�rczo�ci Boskiej (Boskiego stworzenia). I...
jtrk