Konspekt do zajęć świetlicowych - "Pamiętamy o zmarłych"

Cele:
Uczeń
wie kiedy i dlaczego obchodzimy Święto Zmarłych,
zna tradycyjne,
rozumie że trzeba dbać o groby,
potrafi swobodnie wypowiadać się na różne tematy,
umie zachować spokój i powagę.
Formy pracy: indywidualna, grupowa.
Metody pracy:
pogadanka, czytanie wiersza, praktyczne- wykonanie zniczy, zapalenie zniczy
na cmentarzu.
Pomoce do zajęć:
słoiczki, papiery kolorowe, mazaki, klej, świeczki, wiersz "W Zaduszki".

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów, przedstawienie tematu zajęć. Nauczyciel pyta-Co
wiecie o zbliżającym się święcie?

2. Zapoznanie uczniów z tradycjami Święta Zmarłych.
Zbliża się Dzień Wszystkich Świętych, a następnie Zaduszki. Dni
pamięci o tych co już odeszli, których już nie ma wśród nas. Polska tradycja
nakazuje odwiedzanie w te dni grobów swoich bliskich, zapalenie zniczy,
złożenie wieńców i kwiatów. Odwiedzając miejsca wiecznego spoczynku,
zachowajmy należytą powagę, zastanówmy się nad przemijaniem, przywołajmy
ulotne wspomnienia. Cmentarz jest miejscem gdzie spoczywają nasi najbliżsi.
Ich też należy uszanować. Dzień Zmarłych jest zachętą do zadumy, do
przemyśleń o przemijającej historii, którą warto utrwalić dla potomnych.
Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim.
ŚWIĘTO ZMARŁYCH W POLSCE Do początku XX w. w Polsce (na terenach
wiejskich) istniał zwyczaj przygotowywania w dniu 31 października różnych
potraw. Pieczono chleby, gotowano bób i kaszę, a na wschodzie kutię z miodem
i wraz z wódką pozostawiano je na noc dla dusz zmarłych (prawosławni na
grobach, katolicy na domowych stołach). Wieczorem zostawiano uchylone drzwi
wejściowe, aby dusze zmarłych mogły w swoje święto odwiedzić dawne
mieszkania. Był to znak gościnności, pamięci i życzliwości, w zwyczaju
było również nawoływanie zmarłych po imieniu. Wierzono, że dusze
doświadczają głodu i pragnienia, potrzebują wypoczynku i bliskości krewnych.
Obowiązkiem żywych było zaspokojenie tych pragnień, gdyż obrażone czy
rozgniewane mogły straszyć, wyrządzić szkody, sprowadzić nieszczęście czy
przedwczesną śmierć. Po zapadnięciu zmroku, przez dwa kolejne dni: 1 i 2
listopada, zabronione było klepanie masła, deptanie kapusty, maglowanie,
przędzenie i tkanie, cięcie sieczki, wylewanie pomyj i spluwanie, aby nie
rozgnieść, nie skaleczyć i nie znieważyć odwiedzającej dom duszy. W całej
Polsce ugaszczano obficie żebraków i przykościelnych dziadów, ponieważ
wierzono, że ich postać mogła przybrać zmarła przed laty osoba. W zamian
za jadło zobowiązani byli do modlitwy za dusze zmarłych. Tradycja palenia
zniczy. W noc zaduszną, aż do świtu, na cmentarzach, rozstajach i w
obejściach, rozniecano ogniska, których zadaniem było wskazywanie drogi
błąkającym się duszom. Popularne było również palenie ognisk na mogiłach
samobójców i ludzi zmarłych tragicznie, którzy zwykle byli grzebani za murem
cmentarnym. Chrust na te ogniska składano w ciągu całego roku (ten, kto
przechodził obok, kładł obok grobu gałązkę i w ten sposób tworzył się
stos do spalenia w noc zaduszną). Wierzono, że ogień palony na grobach
samobójców ma moc oczyszczającą umarłych, daje również ochronę żywym
przed złymi mocami, które mogły być obecne w takich miejscach.

3. Przeczytanie wiersza.

Tu jest pamięć i tutaj świeczka.
Tutaj napis i kwiat pozostanie.
Ale zmarły gdzie indziej mieszka
na wieczne odpoczywanie.
Smutek to jest mrok po zmarłych tu
ale dla nich są wysokie jasne światy.
Zapal świeczkę.
Westchnij.
Pacierz zmów.
Odejdź pełen jasności skrzydlatej.
(J. Kulmowa, "W Zaduszki")

4. Wykonanie zniczy ze słoiczków i papieru kolorowego.