J. Ossowski - Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej a Stopa Bezrobocia w Polsce.pdf

(298 KB) Pobierz

A.07.3

Jerzy Czesław Ossowski

Katedra Ekonomii i Zarz dzania Przedsi biorstwem

Wydział Zarz dzania i Ekonomii

Politechnika Gda ska

XII Seminarium Naukowe Katedry Ekonomii i Zarz dzania Przedsi biorstwem Politechniki Gda skiej

nt.: „GOSPODARKA POLSKI W OKRESIE TRANSFORMACJI”,

Gołu , 17-18 wrzesie 2007 r.

WST PIENIE POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ A STOPA

BEZROBOCIA W POLSCE

1. Wprowadzenie

Przyst pienie Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku zapewniło obywatelom polskim

natychmiastowe prawo do podejmowania legalnej pracy w cz ci krajów członkowskich. Prawa te z

upływem czasu poszerzały si na kolejne pa stwa unijne. Zauwa my, e obywatele polscy mogli bez

ogranicze podejmowa legaln prac w nast puj cych terminach i pa stwach:

· od 1 maja 2004 roku w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwecji oraz w nowo przyj tych pa stwach

członkowskich (za wyj tkiem Malty),

· od maja 2006 roku w Hiszpani, Portugalii, Grecji, Finlandii i Islandii (członek EOG),

· od 31 lipca 2006 roku we Włoszech,

· od 1 stycznia 2007 roku w Bułgarii i Rumunii - nowo przyj tych pa stwach Unii

· od 1 maja 2007 w Holandii.

W pozostałych krajach obowi zuj ograniczenia w dost pie do rynku pracy. Ograniczenia te

maj zosta zniesione z dniem 1 maja 2009 roku. W przypadku wyst pienia perturbacji lub gro by

wyst pienia zakłóce na lokalnych rynkach pracy, ograniczenia w swobodnym przepływie siły

roboczej mog zosta utrzymane do 30 kwietnia 2011 roku. Mo liwo stosowania tego typu

przepisów przej ciowych zawarta jest w Traktacie o Przyst pieniu do UE. Nale y podkre li , e

wynikajace z tych przepisów ograniczenia:

· dotycz osób zatrudnionych na podstawie umowy o prac (pracowników),

· nie dotycz osób, które w dniu 1 maja 2004 roku byli dopuszczeni do pracy w danym pa stwie

przez nieprzerwany okres 12 miesi cy,

· nie dotycz osób prowadz cych działalno gospodarcz (osób pracuj cych na własny

rachunek).

Zarysowana powy ej sytuacja wskazuje na mo liwo zmian na rynku pracy w Polsce. Warto

zauwa y , e w dwu ostatnich latach poprzedzaj cych przyst pienie Polski do Unii Europejskiej stopa

bezrobocia według informacji GUS oraz EUROSTAT oscylowała w granicach przekraczaj cych 20%.

Z analizy danych statystycznych dotycz cych tego wska nika wynika, e po bezpo rednim

przyst pieniu Polski do Unii nast pował spadek stopy bezrobocia w kraju (patrz wykres 1):

· z poziomu 18,9% (II kw. 2004) do poziomu 9,9% (II kw. 2007), według EUROSTAT,

· z poziomu 19,4%(II kw. 2004) do poziomu 12,4% (II kw. 2007), według GUS.

Pozwala to postawi nast puj c tez badawcz :

H.B.:

W wyniku wst pienia Polski do Unii Europejskiej i cz ciowego otwarcia europejskiego

rynku pracy nast pił spadek stopy bezrobocia w Polsce.

Na tym tle postawi mo na nast puj ce pytanie badawcze:

P.B.:

W jakim stopniu na spadek stopy bezrobocia w Polsce wpływ miało cz ciowe otwarcie

rynku pracy w Unii Europejskiej?

Udzielaj c odpowiedzi na to pytanie nale y uwzgl dni dodatkowo nast puj ce fakty:

1

·

przeci tna roczna stopa wzrostu PKB zmieniła si z poziomu 3,0 % w latach 2000-2004 do

poziomu 5,0% w latach 2005-2007 (II kwartał),

·

przeci tna roczna stopa wzrostu zatrudnienia w Polsce zmieniła si z poziomu ujemnego

wynosz cego -1,93% w latach 2000-2004 do poziomu dodatniego wynosz cego 3,07% w

latach 2005-2007 (II kwartał), według danych EUROSTAT,

·

przeci tna roczna stopa wzrostu zatrudnienia w Polsce zmieniła si z poziomu ujemnego

wynosz cego -1,96% w latach 2000-2004 do poziomu dodatniego wynosz cego 1,55% w

latach 2005-2007 (II kwartał), według danych GUS.

Wykres 1 Stopy bezrobocia SU (wg. EUROSTAT) i SB (wg. GUS)

oraz wzrostu PKB (SPKB) w Polsce

25

SU

SB

SPKB

20

15

10

5

0

2. Koncepcja przyczynowo-skutkowego modelu bezrobocia – przypadek zamkni tego rynku

pracy

Punktem wyj cia przy formułowaniu koncepcji przyczynowo-skutkowego modelu bezrobocia

w warunkach zamkni tego rynku pracy jest nast puj ca definicja stopy bezrobocia ( u t ):

Ä

Ô

LF

-

N

Ä

N

Ô

t

t

t

Å

Æ

Õ

Ö

Å

Æ

Õ

Ö

u

=

=

1

-

=

u

N

,

LF

(1)

t

t

t

LF

LF

(

-

)

(

+

)

t

t

gdzie:

LF t - wielko zasobów siły roboczej na koniec okresu t ,

N t - wielko zasobu osób zatrudnionych na koniec okresu t .

Z przedstawionej formuły zdefiniowania stopy bezrobocia wynika, e stopa ta jest:

· ujemn funkcj liczby osób zatrudnionych w gospodarce narodowej ( N t ),

· dodatni funkcj zasobów siły roboczej ( LF t – aktywnych zawodowo)

Zauwa my, e wielko zasobów siły roboczej ( LF ) na koniec okresu t zale y od:

· wielko ci zasobów siły roboczej z ko ca okresu t-1 ,

· strumienia przypływu siły roboczej w okresie t ( SpLF ) (absolwenci szkół wkraczaj cy na rynek

pracy, osoby w wieku produkcyjnym uaktywniaj ce si zawodowo, obcokrajowcy oficjalnie

zatrudniani,...)

· strumienia odpływu siły roboczej w okresie t ( SoLF )(osoby przechodz ce na emerytur , osoby

okresowo opuszczaj ce rynek pracy, emigracja zarobkowa,...).

Z powy szego wynika, e:

2

793422502.188.png

793422502.199.png

793422502.210.png

793422502.221.png

793422502.001.png

793422502.012.png

793422502.023.png

793422502.034.png

793422502.045.png

793422502.056.png

793422502.067.png

793422502.078.png

793422502.089.png

793422502.100.png

793422502.111.png

793422502.122.png

793422502.133.png

793422502.143.png

793422502.152.png

793422502.153.png

793422502.154.png

793422502.155.png

793422502.156.png

793422502.157.png

793422502.158.png

793422502.159.png

793422502.160.png

793422502.161.png

793422502.162.png

793422502.163.png

793422502.164.png

793422502.165.png

793422502.166.png

793422502.167.png

793422502.168.png

793422502.169.png

793422502.170.png

793422502.171.png

793422502.172.png

793422502.173.png

793422502.174.png

793422502.175.png

793422502.176.png

793422502.177.png

793422502.178.png

793422502.179.png

793422502.180.png

793422502.181.png

793422502.182.png

793422502.183.png

793422502.184.png

793422502.185.png

793422502.186.png

793422502.187.png

793422502.189.png

793422502.190.png

793422502.191.png

793422502.192.png

793422502.193.png

793422502.194.png

793422502.195.png

793422502.196.png

793422502.197.png

793422502.198.png

793422502.200.png

793422502.201.png

793422502.202.png

793422502.203.png

793422502.204.png

793422502.205.png

793422502.206.png

793422502.207.png

793422502.208.png

793422502.209.png

793422502.211.png

793422502.212.png

793422502.213.png

793422502.214.png

793422502.215.png

793422502.216.png

793422502.217.png

793422502.218.png

793422502.219.png

793422502.220.png

793422502.222.png

793422502.223.png

793422502.224.png

793422502.225.png

793422502.226.png

793422502.227.png

793422502.228.png

793422502.229.png

793422502.230.png

793422502.231.png

793422502.002.png

793422502.003.png

793422502.004.png

793422502.005.png

793422502.006.png

793422502.007.png

793422502.008.png

793422502.009.png

793422502.010.png

793422502.011.png

793422502.013.png

793422502.014.png

793422502.015.png

793422502.016.png

793422502.017.png

793422502.018.png

793422502.019.png

793422502.020.png

793422502.021.png

793422502.022.png

793422502.024.png

793422502.025.png

793422502.026.png

793422502.027.png

793422502.028.png

793422502.029.png

793422502.030.png

793422502.031.png

793422502.032.png

793422502.033.png

793422502.035.png

793422502.036.png

793422502.037.png

793422502.038.png

793422502.039.png

793422502.040.png

793422502.041.png

793422502.042.png

793422502.043.png

793422502.044.png

793422502.046.png

793422502.047.png

793422502.048.png

793422502.049.png

793422502.050.png

793422502.051.png

793422502.052.png

793422502.053.png

793422502.054.png

793422502.055.png

793422502.057.png

793422502.058.png

793422502.059.png

793422502.060.png

793422502.061.png

793422502.062.png

793422502.063.png

793422502.064.png

793422502.065.png

793422502.066.png

793422502.068.png

793422502.069.png

793422502.070.png

793422502.071.png

793422502.072.png

793422502.073.png

793422502.074.png

793422502.075.png

793422502.076.png

793422502.077.png

793422502.079.png

793422502.080.png

793422502.081.png

793422502.082.png

793422502.083.png

793422502.084.png

793422502.085.png

793422502.086.png

793422502.087.png

793422502.088.png

793422502.090.png

793422502.091.png

793422502.092.png

793422502.093.png

793422502.094.png

793422502.095.png

793422502.096.png

793422502.097.png

793422502.098.png

793422502.099.png

793422502.101.png

793422502.102.png

793422502.103.png

793422502.104.png

793422502.105.png

793422502.106.png

793422502.107.png

793422502.108.png

793422502.109.png

793422502.110.png

793422502.112.png

793422502.113.png

793422502.114.png

793422502.115.png

793422502.116.png

793422502.117.png

793422502.118.png

793422502.119.png

793422502.120.png

793422502.121.png

793422502.123.png

793422502.124.png

793422502.125.png

793422502.126.png

793422502.127.png

793422502.128.png

793422502.129.png

793422502.130.png

793422502.131.png

793422502.132.png

793422502.134.png

793422502.135.png

793422502.136.png

793422502.137.png

793422502.138.png

793422502.139.png

(2)

LF

=

LF

+

SpLF

-

SoLF

t

t

-1

t

t

Oznacza to, ze przyrost zasobów siły roboczej jest ró nic pomi dzy strumieniem przypływu siły

roboczej a strumieniem odpływu z rynku pracy, co mo emy zapisa w nast puj cy sposób:

(3)

D

LF

=

LF

-

LF

=

SpLF

-

SoLF

t

t

t

-1

t

t

Uznajmy, e czynnikami decyduj cymi o zmianie zasobów siły roboczej s czynniki demograficzne.

Je li w rozpatrywanym horyzoncie czasu obserwujemy ustabilizowany poziom liczby ludno ci kraju,

to mo emy przyj zało enie upraszczaj ce w my l którego, zasoby siły roboczej z dokładno ci do

czynnika losowego s wielko ci stał 1 . W tej sytuacji wyra enie (3) zapisa mo emy nast puj co:

(4)

D

LF

=

0

Û

LF

=

F

=

const

.

t

t

Przy przyj tym powy ej zało eniu, zdefiniowan w (1), stop bezrobocia dla kolejnych okresów

zapiszemy nast puj co:

F

-

N

1

t

u

=

=

1

-

N

¼

N

=

F

(

-

u

)

(5.1)

t

t

t

t

F

F

F

-

N

1

-

1

t

¼

(5.2)

u

=

=

1

-

N

N

=

F

(

-

u

)

t

-

1

t

-

1

t

-

1

t

-

1

F

F

Odejmuj c stronami od wyra enia (5.1) wyra enie (5.2), otrzymujemy:

1

D

u

=

-

D

N

(6)

t

t

F

gdzie:

D

u

=

u

-

u

t

t

t

-

D

N

=

N

-

N

t

t

t

-

Dziel c obustronnie (6) przez N t-1 otrzymujemy:

D

u

D

N

1

t

t

=

-

(7)

N

F

N

t

-

1

t

-

1

Wykorzystuj c (5.2), wyra enie (7) zapisa mo emy nast puj co:

D

u

1

D

N

t

t

(8)

=

-

F

(

-

u

)

F

N

t

-

1

t

-

1

Przekształcaj c (8) otrzymujemy:

D

u

=

-

SN

(

-

u

)

(9)

t

t

t

-

gdzie:

D

N

t

SN

=

t

N

t

-

jest stop wzrostu zatrudnienia w uj ciu ułamkowym.

Wykorzystuj c zdefiniowanie przyrostu stopy bezrobocia, wyra enie (9) przekształci

mo emy do nast puj cej postaci:

(10)

u

=

-

SN

(

-

u

1 )

+

u

t

t

t

-

t

-

1

1 Warto zauwa y , e w Polsce w latach 1997 2006 - w warunkach ustabilizowanego poziomu liczby ludno ci

kraju - stosunek liczby osób w wieku produkcyjnym skorygowanej o liczb osób studiuj cych do liczby ludno ci

kraju była ustabilizowana. mieszcz c si w granicach 56,5%- 58,6%.

3

793422502.140.png

793422502.141.png

793422502.142.png

793422502.144.png

793422502.145.png

Koncentruj c swoj uwag na nakładach pracy, mo emy uzna , e zapotrzebowanie na prac ( N ) jest:

· dodatnio uzale nione od poziomu produktu krajowego ( Y t = PKB t ),

· ujemnie uzale nione od upostaciowionego i nieupostaciowionego post pu technicznego.

W rezultacie funkcj zapotrzebowania na prac , w postaci multiplikatywnej, zapiszemy nast puj co:

b

-

a

×

t

N

=

B

Y

e

,

(

0

<

a

<

1

b

>

0

)

(11)

t

0

t

Oznacza to, e dla okresu ( t-1 ) funkcj (11) zapiszemy nast puj co:

b

-

a

(

t

-

1

)

N

=

B

Y

e

,

(12)

t

-

1

0

t

-

1

Dziel c stronami wyra enie (11) przez wyra enie (12) otrzymujemy:

b

Ä

Ô

N

Y

-

a

t

Å

Æ

t

Õ

Ö

=

e

(13)

N

Y

t

-

1

t

-

1

Logarytmuj c obustronnie (13) otrzymujemy:

ln

N

-

ln

N

=

b

(ln

Y

-

ln

Y

)

-

a

,

(14)

t

t

-

1

t

t

-

1

Zauwa my, e:

D

N

t

(15)

D

ln

N

=

ln

N

-

ln

N

@

=

SN

t

t

t

-

1

t

N

t

-

1

D

Y

t

D

ln

Y

=

ln

Y

-

ln

Y

@

=

SY

(16)

t

t

t

-

1

t

Y

t

-

1

gdzie wyra enia SN t oraz SY t s odpowiednio stop wzrostu nakładów pracy ( N ) oraz stop wzrostu

produktu krajowego ( Y ) w uj ciu ułamkowym.

Wykorzystuj c oznaczenia z (15) i (16) posta (14) zapiszemy w nast puj cy sposób:

SN

=

-

a

+

b

×

SY

(17)

t

t

Obecnie wprowadzaj c (17) do (10) otrzymujemy:

u

=

(

a

-

b

×

SY

)(

1

-

u

)

+

u

(18)

t

t

t

-

1

t

-

1

Przekształcaj c (18) dochodzimy do nast puj cej postaci:

u

=

a

-

a

×

u

-

b

×

SY

+

b

(

SY

×

u

)

+

u

(19)

t

t

-

1

t

t

t

-

1

t

-

1

Zauwa my, i w przypadku uj cia stopy wzrostu PKB i stopy bezrobocia w postaci ułamkowej, ich

iloczyn w przybli eniu jest równy zero, tzn.: SY t · u t-1 0 . Wykorzystuj c ten fakt, wyra enie (19)

ostatecznie zapisa mo emy nast puj co:

u

@

a

+

(

1

-

a

)

×

u

-

b

×

SY

(20)

t

t

-

1

t

Uwzgl dniaj c zało enia dotycz ce parametrów i , które sformułowano dla równania (11),

stwierdzamy, i :

u

=

u

(

u

,

SY

)

(21)

t

t

-

1

t

(

+

)

(

-

)

Na podstawie (20) i (21) powiemy, e stopa bezrobocia na koniec okresu t:

4

793422502.146.png

793422502.147.png

·

zmniejsza si wraz ze wzrostem stopy wzrostu PKB w danym okresie,

·

inercyjnie dostosowuje si do poziomu stóp bezrobocia z okresów wcze niejszych, tym samym

inercyjnie dostosowuje si do zmieniaj cych si poziomów stóp wzrostu PKB.

3. Dynamiczny model stopy bezrobocia

Utrzymuj c zało enie o zamkni tym charakterze rynku pracy oraz wykorzystuj c powy ej

sformułowane prawidłowo ci przyczynowo-skutkowe, a ponadto pomijaj c zakłócenia losowe w

rozpatrywanych zwi zkach, mamy podstaw do sformułowania nast puj cego dynamicznego modelu

charakteryzuj cego poziom stopy bezrobocia:

(22)

u

=

b

+

a

×

u

+

b

×

SPKB

,

(

0

<

a

<

1

b

<

0

)

t

0

t

-

1

1

t

1

gdzie:

Y

-

Y

t

t

-

4

SPKB

=

×

100

%

(23)

t

Y

t

-

4

jest roczn stopa wzrostu PKB w uj ciu procentowym w sytuacji posługiwania si danymi

kwartalnymi. Umówmy si ponadto, e zmienna u t reprezentuje procentowo okre lon stop

bezrobocia SU t , mierzon według metodologii EUROSTAT lub procentowo okre lon stop

bezrobocia SB t , mierzon według metodologii GUS.

Model (22) sprowadzi mo emy do przeł cznikowego modelu trendu, którego ogóln posta

zapiszemy nast puj co:

u

=

u

(

t

,

SPKB

)

(24)

t

t

Na podstawie modelu (22) i (24) okre li mo emy graniczne poziomy stopy bezrobocia oraz

krótkookresowe oraz długookresowe efekty oddziaływania zmiennej SPKB na stop bezrobocia u .

Graficzn charakterystyk tych parametrów przedstawiono na rysunkach 1, 2, 3 oraz 4.

A. Graniczny warunkowy poziom stopy bezrobocia:

Graniczny warunkowy poziom stopy bezrobocia ( u et ) wskazuje na granic funkcji trendu

przeł cznikowego (24) do której zmierza stopa bezrobocia przy ustalonym poziomie stopy wzrostu

PKB, co zapiszemy nast puj co:

b

+

b

SPKB

0

1

t

u

=

(25)

et

1

-

a

B.

Efekt krótkookresowy oddziaływania stopy PKB na stop bezrobocia ( u ).

Na podstawie (22) okre lamy efekt krótkookresowy oddziaływania SPKB na stop bezrobocia ( u ):

D

u

k

k

t

Ef

(

D

SPKB

)

:

D

u

=

b

D

SPKB

¼

Ef

=

=

b

<

0

(26)

t

t

1

t

t

1

D

SPKB

t

Wykorzystuj c (26) powiemy, e wzrost stopy PKB o 1 punkt procentowy w okresie t prowadzi do

spadku stopy bezrobocia w tym samym okresie o b 1 punktu procentowego.

C. Efekt długookresowy oddziaływania stopy PKB na stop bezrobocia ( u ) oraz

graniczna wielko stopy bezrobocia ( u et )

Je li zało ymy, e stopa wzrostu PKB ulega zmianie w czasie, wówczas musimy uzna , e

graniczny warunkowy poziom stopy bezrobocia, zdefiniowany w (25), podlega zmianie. Tym

samym wykorzystuj c (25) okre lamy długookresowy efekt oddziaływania stopy PKB na stop

bezrobocia ( u ) w nast puj cy sposób:

b

D

u

b

d

1

d

t

1

(27)

Ef

(

D

SPKB

)

:

D

u

=

D

SPKB

¼

Ef

=

=

<

0

t

et

t

t

1

-

a

D

SPKB

1

-

a

t

5

793422502.148.png

793422502.149.png

793422502.150.png

793422502.151.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin