Społeczne podstawy osobowości

Związki między osobowością i różnymi poziomami struktur społecznych

Plan wykładu

•     Wpływy rodziny na kształtowanie się osobowości

–  Problemy z badaniami nad rozwojem osobowości

–  Nowe modele badań podłużnych

–   Znaczenie genetyki zachowania

•     Osobowość i struktura społeczna

–  Osobowość kształtuje społeczeństwo

–   Społeczeństwo kształtuje osobowość

Wpływy rodziny na rozwój osobowości

•     Zależności rodzic-dziecko - około 80 lat badań.

–   Rodzice demokratyczni - dzieci asertywne, pełne wigoru i aktywne

–   Rodzice kontrolujący - dzieci posłuszne, lękliwe i wycofane (Baldwin, 1949).

•     Kryzys badań nad rozwojem osobowości

–   Wpływy dzieci na rodziców (Bell, 1968)

–   Model transakcyjny rozwoju  (Sameroff i Chandler, 1975)

Wpływy rodziny na rozwój osobowości

•     Kryzys badań nad rozwojem osobowości

–   Efekt wewnątrz rodziny - znaczenie podobieństwa między rodzeństwem i rodzicami - model genetyki zachowania

–   Eksperyment Freedmana (1958) nad socjalizacją - w zależności od tego, kogo badasz, otrzymujesz odmienne rezultaty.

Wpływy rodziny na rozwój osobowości

•     Model: Georgia Longitudinal Study (Halverson i Wampler, 1993)

–   Wskaźnik wrodzony – niewielkie anomalie fizyczne

•     Model poprawiony

–   natura przystosowań rodziny i dziecka powinna być analizowana łącznie

–   należy uwzględnić reprezentatywną próbę różnorodnych kontekstów kulturowych, w których dzieci i rodziny żyją

–   nacisk należy położyć na różnorodny proces socjalizacji w obrębie rodziny

Teoria socjalizacji grupowej Judith Harris

•     Czy zachowania rodziców mają trwały wpływ na ich dzieci?

•     Które doświadczenia mają trwały wpływ na dzieci i jaką rolę w tych doświadczeniach odgrywają rówieśnicy?

•     Czy wyuczone zachowania społeczne są specyficzne dla kontekstu, w jakim zostały wyuczone?

  Założenia teorii socjalizacji grupowej

•     Socjalizacja jest specyficzna dla kontekstu

–   dzieci uczą się oddzielnie jak zachowywać się w domu i poza domem

–   osobowość to wrodzony rdzeń i nabyty, specyficzny dla kontekstu system zachowań

–   im dzieci starsze tym bardziej system poza domowy staje się ważniejszy

•     Źródła socjalizacji poza domem

–   podstawy ewolucyjne do życia w grupach

–   grupa, z którą dzieci się identyfikują poza domem to grupa rówieśnicza

•     Transmisja kultury poprzez procesy grupowe

Model transmisji kulturowej Harris

Model Thomasa Pettigrew

Ścieżki przyczynowe dół-góra

•     Bezpośrednie efekty - Max Weber

•     Efekty zapośredniczone

–  Ścieżka od Micro do Meso - osobowość jako indywidualne skłonności do reagowania w różny sposób na te same sytuacje

–  Ścieżka od Meso do Macro - wpływ nieformalnej komunikacji na strukturę społeczną

Ścieżki przyczynowe góra-dół

•     Bezpośrednie wpływy - badania „kultur politycznych”

•     Efekty zapośredniczone

–  Rola społeczna (oczekiwania rodziny)

–  Wpływ statusu społeczno-ekonomicznego na aspiracje związane z wykształceniem

–  Wpływ statusu na autonomię Ja

Ścieżki przyczynowe góra-dół

•     Efekty zapośredniczone c.d.

–  Zależności między przynależnością do klasy społecznej i samooceną zostały wykryte wyłącznie u osób dorosłych. Dlaczego?

•  Porównanie społeczne

•  Wpływ innych na naszą samoocenę

•  Spostrzeganie siebie

•  Centralne znaczenie przynależności do klasy

Osobowość i kultura

•     Psychologia kulturowa:

–  Osobowość zależna od kultury – „pojęcie osobowości jest wyrazem zachodniego ideału indywidualizmu” (Hsu, 1985)

–  Osobowość bazuje na biologicznych możliwościach a następnie jest dopasowana do systemu znaczeń danej kultury (Markus i Kitayama, 1998) 

Implikacje psychologii kulturowej dla osobowości

•     Różnice w obrazie siebie i opisie osobowości innych

•     Atrybucje dotyczące przyczyn zachowania

•     Spójność zachowania

•     Możliwość predykcji zachowania na podstawie wewnętrznych dyspozycji