Brannon_zaj__cia_3.doc

Brannon

Kształtowanie się rodzaju – podejście psychoanalityczne

1. Freudowska teoria osobowości

• męska osobowość rozwija się i funkcjonuje inaczej niż kobieca
• w latach 30, 40 i 50 XX w wielu psychologów pozostawało pod silnym wpływem psychoanalizy
• później jej popularność zaczęła maleć
• klasyczna teoria osobowości- freudowska teoria psychoanalizy wyjaśnia rozwój i funkcjonowanie osobowości posługując się pojęciami sił nieświadomości oraz biologicznie zdeterminowanych popędów.

- nieświadomość to obszar umysłu funkcjonujący bez wiedzy człowieka

- popędy to instynkty czy impulsy stanowiące podłoże działań, myśli i innych aspektów funkcjonowania osobowości; należą do nich popędy seksualne, czyli życia, oraz agresji, czyli śmierci.

• masochizm- nieunikniony, biologicznie zdeterminowany element  rozwoju kobiecej osobowosci, jest to normalna cecha kobiety

2. FAZY PSYCHOSEKSUALNE- kolejne etapy rozwoju osobowości, od momentu narodzin do   osiągnięcia dojrzałości. Wg Freuda o osobowości decyduje okres wczesnodziecięcy

I.Faza oralna- dziecko doświadcza seksualnego zaspokojenia wkładając przedmioty do ust

II. Faza analna-  dziecko doświadcza przyjemności wypróżniając się; główne źródło frustracji tego okresu to trening czystości; problemy powstałe w tej fazie przejawiają się u osoby dorosłej troską o schludność, uporem i niechęcią do oddawania posiadanych przedmiotów

III. Faza falliczna- 3/ 4 r.ż, na tym etapie rozwój chłopców i dziewczynek przebiega inaczej; sfersa zaspokojenia to narządy płciowe. Wg Freuda zainteresowanie narządami płciowymi skutkuje pociągniem seksualnym do rodzica odmiennej płci i pragnienia współżycia z nim.

Chłopcy: 

Kompleks Edypa- sytuacja w której chłopiec zaczyna odczuwać nieświadomą wrogość wobec ojca i nieświadome pragnienia seksualne skierowane do matki

Kompleks Kastracji- nieświadomy lęk chłopca, że ojciec pozbawi go penisa, karząc go za pociąg seksualny do matki

Identyfikacja z ojcem- stanowi mechanizm pozwalający chłopcu rozwiązać kompleks Edypa i ukształtować męską tożsamość. Funkcje procesu identyfikacji: brak lęku przed kastracją, zaprzestanie wrogości wobec ojca, brak pożądania matki.

Dziewczynki (dla nich faza falliczna jest mniej dramatyczna, ich identyfikacja z matką jest słabsza, poczucie moralności gorzej wykształcone)

Zazdrość o penis

Kompleks Elektry- dziewczynka odczuwa wrogość do matki i pociąg do ojca

IV. Faza latencji-  czynności seksualne zostają utajone

V. Faza genitalna- najważniejsza staje się przyjemność genitalna czerpana ze stosunku płciowego

Kobiety: muszą przenieść ośrodek seksualności z łechtaczki na pochwę i dlatego trudniej im osiągnąć dojrzałość seksualną

Mężczyźni: ośrodkiem seksualności pozostaje penis i dlatego łatwiej im osiągnąć dojrzałą seksualność

3. ROZWÓJ MORALNOŚCI

·         dopóki dziecko nie rozwiąże kompleksu Edypa/Elektry znajduje się pod wpływem Id

·         dziecko w miarę rozwoju Ego- dziecko uczy się czerpać przyjemność w sposób, który nie jest irracjonalny i nie przynosi mu szkody; jednak dzieci są nadal pozbawione moralności i sumienia

·         dziecko wykształca sumienie, gdy formuje się Superego- reprezentujące prawa rządzące społeczeństwem i służące do kontrolowania popędów seksualnych i agresywnych

Chłopcy:

-        identyfikacja z ojcem sprzyja rozwojowi superego, a tym samym moralności

-        przezwyciężenie kompleksu Edypa jest szybsze i bardziej ostateczne

-        superego chłopców jest silniejsze

Dziewczynki:

-        mają trudnośći z rozwiązaniem kompleksu Elektry

-        superego jeet wątłe więc zmysł moralny jest słabszy

Freud: upośledzenie kobiety nie dotyczy sfery intelektualnej

4. TEORIA OSOBOWOŚCI HORNEY

·         krytyka różnic rodzajowych w rozwoju osobowości

·         zakwestionowała koncepcje zazdrości o penis, kobiecego poczucia niższości i kompleksu męskości

·         dokonała rewizji teorii psychoanalizy nie kwestionując jednak podstaw myślenia psychoanalitycznego (nieświadomość jako źródło energii, rola seksualności i doświadczeń wczesnodziecięcych w kształtowaniu osobowości)

·         w rozowju osobowości największy udział mają czynniki społeczne, a nie uwarunkowania biologiczne

·         zazdrość o penisa wyraża symboliczną tęsknotę za prestiżem i pozycją społeczną, a nie wynika z pragnienia fizycznego posiadania penisa

·         zazdrość o macicę-  mężczyźni zazdroszczą kobietom zdolności do rodzenia dzieci, zazdrosć ta jest przytłaczająca więc mężczyźni ją wypierają

·         mężczyźni boją się kobiet i przypisują im negatywne cechy, ponieważ czują się w porównaniu z nimi niedoskonali, mężczyźni są ciągle narażeni na poczucie niższości przez nieudane erekcje

·         przyczyną poczucia niższości kobiet jest więc męska niepewność

·          kompleks męskości- Horney zgadza się z tym, że jest to przejaw pragnienia, by być mężczyzną; kobiety z tym kompleksem dążą do sukcesu, aktywności i niezależności; jest to ucieczka od kobiecości poprzez identyfikację z ojcem. Ten kompleks formuje się u dziewczynek na skutek tłumienia pragnień seksualnych skierowanych do ojca. Kobieta może wybierać męskie zachowanie również dlatego, że pozycja społeczna i zawodowa mężczyzn jest uprzywilejowana.

·        nie kwestionowała istnienia masochizmu, ale jego biologiczne podłoże i nieuchronność, wskazywała na społeczne podłoże masochizmu

5. Kobiety, mężczyźni i teoria psychoanalizy

·         Freud stworzył swoją teorię na podstawie obserwacji dokonanych na podstawie obserwacji kobiet z wyższych sfer, nieszczęśliwych, z zaburzeniami psychicznymi, które żyły w seksistowskim społeczeństwie.

·         Gdy Freud formułował swoją teorię  w Europie i Stanach aktywnie działały feministki- protestowały one przeciw tezom Freuda

·         teoria uwiedzenia- pogląd, że problemy psychiczne u osoby dorosłej mogą być skutkiem kontaktów seksualnych mających miejsce w dzieciństwie pomiędzy tą osobą a jej rodzicem

·          Freud nie podtrzymywał długo tego stanowiska i zastąpił je tezą, że uwiedzenie zachodzi tylko w wyobraźni dziecka -> skutkiem było to, że psychoterapeuci przez długi czas lekceważyli historie kobiet o molestowaniu seksualnym w dzieciństwie

6. Skutki wycofania się Freuda z teorii uwiedzenia

·         Freud nie przeczył, że niektóre dzieci są faktycznie wykorzystywane

·         Rush poddała analizie zmiany dokonane w teorii Freuda i ich konsekwencje => molestowanie seksualne dzieci jest zjawiskiem powszechnym i stanowi przyczynę poważnych zaburzeń.  Wg niej Freud wycofał się z pierwotnego stanowiska z powodów politycznych i  osobistych.

·         Mary Balmarry=> Freud błędnie zinterpretował mit o Edypie, stanowiący podstawę hipotezy o dziecięcej seksualności i rozwoju osobowości. Freud pominął to, że tragedię zapoczątkowały postępki ojca Edypa

·         Jeffrey Masson=> Freud niechętnie wyrzekł się pojęcia uwiedzenia przez rodzica i zrobił to z powodu reakcji kolegów, dla których ta teoria była nie do przyjęcia

·         Odrzucając pojęcie  uwiedzenia przez rodzica Freud przedstawiał swoje pacjentki w niekorzystnym świetle:

- sugerował, że nie są one zdolne do odróżnienia fantazji od rzeczywistości

- twierdzenie, że dzieci fantazjują o uwiedzeniu, implikuje dziecięce pragnienie aktu seksualnego

7. Współczesne teorie psychoanalityczne rozwoju osobowości

ROLA MATCZYNEJ OPIEKI U CHODOROW:

·         proces rozwoju  osobowości jest u kobiet łatwiejszy

·         między K i M nie ma równości, ta nierówność wynika z wczesnych doświadczeń dziecka w relacji z matką

·         koncentracja na okresie preesdypalnym i na procesie doświadczania matczynej opieki

·         wczesna więź matka- córka jest silniejsza niż związek matka- syn, gdyż matkę i córkę łączy ta sama płeć

·         proces rozwoju poczucia Ja i oddzielenia się od matki przebiega inaczej u obu płci

- dziewczynki: wcześniejsza identyfikacja z matką ułatwia wykrystalizowanie poczucia Ja; dziewczynka nigdy nie oddziela się od matki w takim stopniu jak chłopiec

- chłopcy: wcześniejsza identyfikacja z matką utrudnia uformowanie odrębnej tożsamości; konsekwencją wysiłku jaki chłopiec wkłada w zdobycie własnej tożsamości jet całkowite odrzucenie kobiecości oraz lęk i brak zaufania wobec kobiet

FAZA  ANTYGONY U KASCHAK:

·         opis rozwoju kobiecej osobowości na przykładzie losów Antygony (opieka nad ślepym ojcem, poświęca się mu)

·         mężczyźni rodzą się i dorastają w kulturze, która daje im władzę w społeczeństwie i rodzinie, a przyjmując ją uważają kobiety za swoją własność

·         relacje między płciami polegają na realizowaniu męskich potrzeb

·         u wielu ludzi omawiane kompleksy pozostają nierozwiązane, gdyż struktura spoleczna utrwala nierówności między rodzajami, skłaniając M i K do trzymania się odmiennych ról

Badania Johson=> niektórzy mężczyźni stosują przemoc domową systematycznie, gdyż są przeświadczeni, że mają do tego prawo. Jest to patriarchalny terroryzm.