Kubicka , Kołodziejczyk R.3 Społeczno- poznawcza teoria komunikacji masowej A.Bandury
§ Bandura: społeczno-poznawcza teoria uczenia się à triada wzajemnych uwarunkowań:
zdarzenia zewnętrzne
dyspozycje wewnętrzne predykatory ludzkich zachowań
czynniki podmiotowe
1. Modelowanie jako mechanizm uczenia się
§ poznanie pośrednie = zastępcze – za pomocą mediów à ma ogromny zasięg i wpływ psychospołeczny
§ obejmuje 4 kategorie zjawisk:
uczenie się obserwacyjne
wzmacnianie lub osłabianie rozmaitych sankcji (hamulców)
pobudzanie do zachowań znanych, ale nie podejmowanych
wywoływanie pobudzenia emocjonalnego
2. Uczenie się obserwacyjne
§ obserwacja doprowadzi do przyswojenia nowych zachowań pod warunkiem, że zostaną zaktywizowane:
procesy uwagi – decydują o tym co jest zauważone w zachowaniu modela
(zależy od: potrzeb, oczekiwań, atrakcyjności zachowań modela, spostrzeganego
podobieństwa między modelem a obserwatorem oraz wyrazistości, powszechności,
dostępności i funkcjonalności zach. i powiązań obserwatora z innymi = sieci społecznej)
procesy symbolicznego kodowania oraz przechowywania – tym skuteczniejsze im lepiej nowe
czynności wiążą się z już znanymi;
s wspomagany przez werbalizację działania à zachodzi tym łatwiej im częściej się o
nim myśli lub rozmawia
s Reprezentacja struktury może powstawać na podstawie treści obrazowych, słownych
lub działaniowych
procesy przekładu reprezentacji na działanie = dopasowanie zachowania do jego umysł.reprezentacji
procesy motywacyjne – motywacja bezpośrednia (bodźce sytuacyjne i spodziewane efekty działania)
I zapośredniczona (obserwacja skutków zachowań modela)
+ standardy osobiste i samooceny (gł. przekonania o własnej skuteczności)
§ przez modelowanie można uczyć się wszystkiego, nie tylko zachowań ale też idei, postaw itd.
3. Wzmacnianie lub osłabianie sankcji w procesie autoregulacji zachowań
§ nawet osoby o wysokich standardach moralnych mogą ulegać negatywnym wpływom obserwowanych modeli
à poznawcze oddzielenie tych standardów od własnego niewłaściwego zachowania
§ modelowanie zastępcze uruchamia 3 drogi wpływów ograniczających działanie sankcji osobistych (standardów moralnych) à odhamowujący efekt mediów:
moralne samousprawiedliwienie się à restrukturyzacja motywów działania („robię to w dobrej wierze”)
à najskuteczniejszeà media jako pośrednik samousprawiedliwiania przemocy
oddzielenie zachowania od jego konsekwencji à rozproszenie odpowiedzialności lub zrzucenie jej na
medialne autorytety
deprecjonowanie ofiary własnego złego zachowania à „to ich wina”
4. Wyzwalanie zachowań
§ wzmaganie motywacji do robienia czegoś, do podejmowania pewnych decyzji i wyborów
à pobudzanie do robienia pewnych pożytecznych rzeczyà wpływ reklam (wybór ubrania, jedzenia)
5. Wywoływanie pobudzenia emocjonalnego u osób obserwujących reakcje modela
§ widok reakcji emocjonalnych modeli wzbudza u odbiorców podobne emocje (gł. emocjonalne poruszenie)
§ odbiorcy zaczynają lubić to, co lubią modele
§ może prowadzić do zmian przekonań, utrwalania stereotypów à kolektywne złudzenie co do rzeczywistości
§ to wszystko sprowadza się do uczenia się społecznego
6. Ścieżki wpływu modeli medialnych na zachowanie użytkowników mediów
§ media kształtują nowe cechy osobowe + zmieniają istniejące
§ Bandura: model dwustopniowy: wpływ bezpośredni mediów oraz pośredni (przez sieci społeczne złożone z odbiorców mediów)
7. Rozprzestrzenianie się innowacji za pośrednictwem mediów
§ media + uczenie się przez obserwację à zmiany trans kulturowe w stylu życia jednostek
§ 1) dostarczenie wiedzy o nowym zachowaniu
2) wprowadzenie zachowania w życiu poszczególnych jednostek
3) zadbanie o rozprzestrzenienie się zmiany w społeczeństwie
§ media odgrywają dużą rolę w początkowych stadiach wprowadzania zmian
§ samo nauczenie się nowych zachowań nie wystarczy à niezbędne jest poczucie własnej skuteczności
§ ludzie są bardziej skłonni wprowadzać zmiany, które nie wymagają dużych nakładów i ryzyka
dareness