ROZPOZNAWANIE ZAGROE.doc

ROZPOZNAWANIE ZAGROŻEŃ

Komenda Powiatowa (Miejska): I instancja w postępowaniu pokontrolnym:

-nadzór nad przestrzeganiem przepisów ppoż. I dotyczących innych miejscowych zagrożeń.

-dane z czynności kontrolno- rozpoznawczych za każde półrocze przesyłane do:

Komenda Wojewódzka: II instancja w postępowaniu pokontrolnym:

-kontrola i uzgadnianie projektów budowlanych.

-analiza zagrożeń i stanu bezpieczeństwa

Komenda Główna: -nadzór nad rzeczoznawcami.

OCENA ZAGROŻENIA POŻAROWEGO I WYBUCHOWEGO

PODZIAŁ BUDYNKÓW

Par.209 p.1 – Budynki oraz części budynków stanowiące odrębne strefy pożarowe w rozumieniu par.226 z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowanie dzielimy na:

1.       mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, określane dalej jako ZL.

2.       produkcyjne i magazynowe określane jako PM.

3.       inwentarskie i służące do hodowli inwentarza, określane jako IN.

Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe określone jako ZL zalicza się do jednej lub więcej niż jedna spośród następujących kategorii zagrożenia ludzi:

TECHNICZNE ŚRODKI ZABEZPIECZEŃ AKTYWNE (CZYNNE) – działają w momencie wybuchu pożaru.

TECHNICZNE ŚRODKI ZABEZPIECZEŃ PASYWNE (BIERNE) – są to wymagania techniczno- budowlane dla obiektów (te środki działają cały czas np. spełnione warunki ewakuacyjne).

PARAMETRY ZAGROŻENIA DLA ZL:

1.       kategorie zagrożenia ludzi
- ZL I – zaliczamy pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie będących ich stałymi użytkownikami a nie przeznaczone przede wszystkim do użytku dla ludzi o ograniczonej zdolności do poruszania.
- ZL II – przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności do poruszania tj. szpitale, żłobki, przedszkola, domy starców itp.
- ZL III – użyteczności publicznej niezakwalifikowane do ZL 1 i ZL 2 (szkoły, obiektu kultu religijnego, biura itp...)
- ZL IV – obiekty mieszkalne
- ZL V – obiekty zamieszkania zbiorowego z pobytem czasowym (hotele, internaty itp.) niezakwalifikowane do ZL 1 i ZL 2.

2.       wysokość obiektu

3.       liczba kondygnacji

4.       liczba osób przebywająca w obiekcie lub w pomieszczeniu

5.       powierzchnia

Nie można zakwalifikować jednocześnie do ZL III, ZL I, ZL II.

Jedna strefa pożarowa może być teoretycznie zakwalifikowane nawet do 4 kategorii.

STREFA POŻAROWA – wyodrębniona przestrzeń budynku wydzielona za pomocą ścian, stropów oddzielenia przeciwpożarowego, do wnętrza której lub na zewnątrz której przez określony czas nie powinien przedostać się pożar. Ściany i stropy muszą mieć odpowiednią wytrzymałość ogniową ( liczymy ją w minutach).

Strefy pożarowe zaliczona, z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania do więcej niż jednej kategorii ludzi musi spełniać wymagania dla każdej z tych kategorii.

Jeżeli pomieszczenie należy do dwóch kategorii, to decyduje użytkownik na podstawie głównego przeznaczenia.

OBIEKT UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ – rozumie się przez to budynek przeznaczony dla administracji publicznej , wymiaru sprawiedliwości, kultury kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie...oraz inny ogólnodostępny obiekt również biurowy i socjalny przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji.

BUDYNEK ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO – budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza stałym miejscem zamieszkania np. hotele, motel, schronisko socjalne, internat, a także budynek do stałego pobytu ludzi, taki jak dom rencistów, dom zakonny, dom dziecka.

PARAMETRY ZAGROŻENIA DLA PM I IN :

·         gęstość obciążenia ogniowego

·         wysokość

·         powierzchnia

·         liczba kondygnacji

·         liczba osób przebywająca w obiekcie

GĘSTOŚĆ OBCIĄŻENIA OGNIOWEGO

PN-B-02852                  Ochrona przeciwpożarowa. Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru.

GĘSTOŚĆ OBCIĄŻENIA OGNIOWEGO to energia cieplna, wyrażona w megajulach która może

Powstać przy spaleniu materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie

Pożarowej lub składowisku materiałów stałych przypadająca na jednostkę powierzchni tego

obiektu (wyrażona w metrach kwadratowych).

Qd= ∑ ( Qc1xG1) / F

                                                                                (Qc1 x G1)+(Qc2 x G2)+......+(Dcn x Gn)

                                                                      Qd = -------------------------------------------------------

                                                                                                                        F

n – liczba rodzajów materiałów palnych znajdująca się w pomieszczeniu strefy zagrożenia lub składowiska

G1 – masa poszczególnych materiałów w kg

Qc – ciepło spalania poszczególnych materiałów w [MJ/ kg] –odczytywana wartość z normy.

F – powierzchnia składowania rzutu poziomego pomieszczenia, strefy pożarowej lub składowiska w m2.

Do 500 MJ/m2 – obiekty o niskiej gęstości obciążenia ogniowego.

Średnia gęstość obciążenia ogniowego gdy strefa pożarowa składa się z wielu pomieszczeń lub jest kilka stref pożarowych to:

Σ Qd1 x F1              Qd – gęstość obc.ogn.poszcze..pom.

Qd = ------------------------                                                        F1 – powierzchnia posz.pom.

                 Σ  F1

Przy obliczaniu gęstości obciążenia ogniowego nie należy uwzględniać następujących materiałów:

              - zanurzonych w wodzie lub roztworze wodnym.

              - o zawartości wody ponad 60 %

Jeśli materiały palne są przechowywane w zbiornikach ognioodpornych klasy co najmniej EI 60 (60 min.) nie są brane do obliczeń.

Wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków oraz części budynków stanowiących odrębne strefy pożarowe określonych jako PM, odnoszą się również do garaży, hydroforni, kotłowni, węzłów ciepłowniczych, rozdzielni elektrycznych i telefonicznych oraz innych podobnych.

Wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków oraz części budynków stanowiących odrębne strefy pożarowe określone jako IN odnoszą się do takich budynków w zabudowie zagrodowej o kubaturze brutto.

Od np. budynku i liczby kondygnacji też zależy stopień zagrożenia ludności.

OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM

TEMPERATURA ZAPALENIA (samozapalenie) – najniższa temperatura do jakiej trzeba ogrzać ciało dane ciało, aby zapaliło się samoistnie, bez udziału bodźca energetycznego. Dotyczy ona wszystkich ciał bez względu na stan skupienia.

TEMPERATURA ZAPŁONU –dotyczy spalania cieczy palnych;  najniższa temperatura do jakiej trzeba ogrzać ciecz, aby jej palne pary zapaliły się pod wpływem bodźca energetycznego. Są to temperatury niższe a nawet ujemne np. aceton – 19C

GRANICE WYBUCHOWOŚCI(ZAPALNOŚCI)

-         GÓRNA GRANICA WYBUCHOWOŚCI – takie stężenie mieszaniny wybuchowej przy której zapłon jest jeszcze możliwy. (brak tej granicy dla pyłów)

-         DOLNA GRANICA WYBUCHOWOŚCI – jest to takie najniższe stężenie w mieszaninie wybuchowej przy którym zapłon jest już możliwy.

Granica wybuchowości podaje się w % objętościowych dla par i cieczy, a dla pyłów g/m3.

PARAMETR TEN ZALEŻY OD : ciśnienia, temperatury, zawartości utleniacza, miejsce przyłożenia bodźca energetycznego.

Parametr ten nie  jest wartością stałą i podlega zmianom w zależności j.w.

Im więcej tlenu i większa temperatura, tym zakres granicy wybuchowości jest większa. Im wyższe ciśnienie tym zakres granicy wybuchowości się zawęża. Często dla gazów wartość dolnej i górnej granicy jest taka sama przy niektórych wartościach ciśnienia (np. wodór 2,5 atmosfery)

WZGLĘDNA GĘSTOŚĆ PAR CIECZY I GAZÓW W STOSUNKU DO POWIETRZU:

Dp = Mcz/29                           

Mcz- masa cząsteczkowa

29- masa cz. Powietrza

Dp określa sposób rozprzestrzeniania się gazów i palnych par w powietrzu

W przestrzeni otwartej bierze się pod uwagę wartości Dp, ale nie mają one takiego wpływu, wpływ mają również czynniki atmosferyczne.

SPALANIE I WYBUCHOWOŚCI PYŁÓW

PYŁY- ciała stałe silnie rozdrobnione

Zagrożenie wybuchem będzie stwarzał pył w chmurze. W przypadku pyłu nie podaje się granicy górnej.

-          poniżej 65g/m3 pyły niepalne

-          powyżej 65g/m3 pyły palne

Im większa wilgotność pyłu tym dolna granica wybuchowości będzie wyższa. Im większe rozdrobnienie tym dolna granica wybuchowości niższa.

CIAŁA STAŁE – także stwarzają zagrożenie wybuchem w postaci silnie rozdrobnionej (np. pył aluminium) i wymieszanej z powietrzem (chmura) a także w postaci pyłów osiadłych.

- dolna granica wybuchowości < 65 g/m3

WYBUCH – silna reakcja egzotermiczna przebiegająca ze znaczną szybkością (przejście z jednego stanu w drugi z wydzieleniem znacznej ilości energii).

-         fizyczny – nie związane z procesem spalania. (rozerwanie butli z gazem) spowodowane zazwyczaj wzrostem ciśnienia

-         chemiczny – związany z procesem spalania.

PODZIAŁ WYBUCHÓW ZE WZGLĘDU NA SZYBKOŚĆ SPALANIA:

Możliwe przejście deflagracji w detonację (np. przez kształt przekrojów kołowych).

Stosowanie przegród ogniowych;

Wpływ na to czy będzie to wybuch detonacyjny czy deflagracja mają:

-         ciśnienie początkowe

-         temperatura

-         zawartość tlenu

W przemyśle częściej występuje deflagracja.

  L

---- > 6

  S

OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM – za wykonanie takiej oceny odpowiada właściciel lub użytkownik pomieszczenia lub np. danej linii produkcyjnej.

Oceniamy całe pomieszczenie jako zagrożone wybuchem jeśli:

-         objętość mieszaniny wybuchowej przekracza 1/100 m3 w zwartej przestrzeni (10 l.)

-         jeżeli przy ewentualnym wybuchu mieszaniny palnych par, gazów i pyłów w pomieszczeniu przyrost ciśnienia przekroczy 5 kPa.

Obowiązują wtedy inne zabezpieczenia i inne warunki konstrukcyjno-budowlane dla całego budynku.

Jeżeli właściciel chce może całe pomieszczenie uznać za zagrożone wybuchem i nie trzeba wtedy wyznaczać stref.

Ocenę określa się dla niezakłóconych stanów pracy (normalne warunki pracy).

EKSPLOZYMETR – urządzenie do pomiaru dolnej granicy wybuchowości (określa ok.50% tej wartości).

STREFA ZAGROŻENIA WYBUCHEM- przestrzeń, w której może pojawić się mieszanina wybuchowa.

Jeżeli inwestor, użytkownik uzna pomieszczenie  za zagrożone wybuchem, nie musi już liczyć przyrostu ciśnienia przy wybuchu.

NA WIELKOŚĆ STREF ZAGROŻONYCH WYBUCHEM MAJA WPŁYW PARAMETRY:

-         względna gęstość Dp- punktem odniesienia jest środek strefy, będzie to miejsce gdzie wydziela się para lub gaz. Od Dp zależy w jakich kierunkach będziemy wymiarować strefę.

-         wielkość źródeł palnych (ilość substancji możliwej do wydzielenia)Im więcej może się wydzielić mieszaniny wybuchowej tym zasięg strefy większy

-         czas wydzielania i utrzymywanie się mieszaniny wybuchowej w powietrzu - im dłuższy czas wydzielania mieszaniny wybuchowej i utrzymywania się w powietrzu tym zasięg strefy większy

-         temperatura zapłonu cieczy palnej – dotyczy tylko cieczy palnej; im niższa temperatura tym zasięg strefy większy.

-         dolna granica wybuchowości – im niższa dolna granica wybuchowości tym większy zasięg strefy. Czasami trzeba wziąć pod uwagę górną granicę wybuchowości (np. dolna jest niska a górna tylko trochę wyższa np. ksylen, dalej od punktu będzie większe zagrożenie)

-         obecność zastosowanych zabezpieczeń technicznych np. wentylacja, ma wpływ na wielkość źródeł wydzielania

                                          Dp = 0,8 – 1,1

Ocena wymiarów stref zagrożenia wybuchem

(H, h, R1, R2)

H  -zasięg strefy w górę od punktu wydzielania palnych par i gazów

h- zasięg strefy w dół od punktu wydzielania

R1, R2 – zasięg strefy w poziomie odd punktu wydzielania przy powierzchni ziemi (dla Dp >1,1)

Dp > 1,1 dla substancji lżejszej od powietrze                                                                                                                                                                        Dp < 0,8 dla cięższej od powietrza

Jeżeli substancja jest nieco lżejsza od powietrze (zbliżona), to substancja będzie się rozprzestrzeniała równomiernie we wszystkich kierunkach.

KATEGORIE ZAGROŻENIA WYBUCHEM (OCHRONA PRZED ZAPŁONEM – STOSOWANIE ZABEZPIECZEŃ TECHNICZNYCH).

DLA GAZÓW/PAR:

strefa 0 – strefa w której mieszanina wybuchowa występuje stale  długotrwale lub często w normalnych warunkach pracy. np wewnątrz urządzeń technologicznych

strefa 1- strefa w której mieszanina wybuchowa może występować czasami (bezpośrednie otoczenie Z0 – miejsca załadunku, napełniania itp.)

strefa  2- występuje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia mieszaniny wybuchowej, nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa tylko przez krótki czas.

DLA PYŁÓW:

Strefa 20 - obszar, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale w długi...