SYNDROM POABORCYJNY-W.Simon.pdf

Nauka w służbie rodzinie

Katecheta mając to na uwadze powinien się zapoznać z cela-

mi i treściami realizowanymi w zakresie „Wychowania do życia

w rodzinie". On powinien być świadomy przeciwstawnych dą-

żeń wynikających z celów i treści „Wychowania do życia w ro-

dzinie". Pamiętając o tym będzie miał możliwość znalezienia wła-

ściwych argumentów, które przekonają młodzież do religijnej wi-

zji wychowania do miłości. Ponadto może on uświadomić rodzi-

com niebezpieczeństwa, które tkwią w treściach nauczania i skło-

nić ich do troski o takie wychowanie, które jest zgodne z ich

oczekiwaniami. Dobro wychowanków powinno skłaniać kateche-

tę także do dialogu z nauczycielem „wychowania do życia w ro-

dzinie" oraz wychowawcą klasy. To ułatwi mu rozeznanie w za-

kresie stawianych przez obu nauczycieli celów dydaktycznych

i wychowawczych. Przez takie działanie może mieć wpływ na

przebieg procesu wychowania. Dzięki temu może zostać wyeli-

minowanych wiele zagrożeń i łatwiej będzie ochronić wycho-

wanka przed złem.

Witold Simon

Syndrom poaborcyjny

Skutki aborcji, kloryrh doswiadi zają nic lylko kohiely .ile

również mężczyźni; zależnosi i między aborcją <i przemocą w ni

d/.inie or.i/. l/w. „syndrom po.ihon yjny" i „zespól ocaleni .1" lo

niektóre lematy rozmowy z Witoldem Simonem, psychialrą i

psychoterapeulą z Kliniki Nerwic Instytutu Psychiatrii i Neuro-

logii w Warszawie, przeorów.ulzonej przez Annę Wojtas (KAI),

23 lutego 2004. Olo pclnn Iresc rozmowy:

KAI: Czy łatwiej zmagać się z trudnościami po urodzeniu

dziecka czi/ z trudnościami po aborcji?

— Nie lubię lakich generalnych stwierdzeii, bo może się okazać,

że dla kogoś, kto z rożnych powodów nie jest gotowy ilo rodzi-

cielslwa, urodzenie i wychowywanie d/iecka będzie olbrzymim

ciężarem, bywają przecież osoby niedojrzałe enuu jonalnie czy

osobowościowi) lub schorowane somatyeznie. Urodzenie dziec-

ka może okazać się trudem przekraczającym siły np. samotnej

matki, gdy nie ma ona wsparcia ze strony ojca dziecka czy dziad-

ków albo gdy dziecko zostało poczęli- w wyniku gwałtu. Nie-

mniej badania wykazują, że psychiatryczne następstwa aborcji są

statystycznie rzecz biorąc silniejsze, poważniejsze i powodują

większe zaburzenia, niż w przypadku urodzenia dziecka.

Tekst przedstawiony przez Autora podczas Rejonowego Spotkania Duszpasterzy

Rodzin w Licheniu, 10.02.2004

— KAI: Jakiego rodzaju mogą to być zaburzenia?

— Częstą konsekwencją aborcji może hyc depresja. Poważnym

problemem są również zaburzenia lękowe, bezsenność i koszma

ry senne, nasilone poczucie winy, odrętwienie emocjonalne c/y

zaburzenia sfery seksualnej.

Depresja - według niektórych badań oln-cn.i jrsl u .1/-I kobiet

po aborcji. Kobiety, które usunęły pierwszą ciążę m.i)ą o I W

proc. większe prawdopodobieństwo zapadnięcia na depie:.|ę w

porównaniu z tymi, które urodziły. Po aborcji c/.ęsciej tez wyślę

puje depresja poporodowa oraz trudności w emocjonalnym 1 li

110

I I I

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Nauka w służbie rodzinie

W. Simon - Syndrom poaborcyjny

zycznym wiązaniu się z dziećmi w kolejnych ciążach. Ponadto u

44 do 98 proc. kobiet po aborcji występują różnego rodzaju reak-

cje nerwicowe. Kobiety, które usunęły ciążę, przeżywają strach

przed kolejną, obawiając się nowych trudności i niepowodzeń.

Pojawić się mogą wtedy m.in. nadmierna nieśmiałość, potrzeba

ciągłego upewniania się, czy jest się kochaną i akceptowaną,

znaczne napięcie i niezdolność do relaksu, co w efekcie przyczy-

nia się do powstania lękowych więzi z partnerem i dziećmi. Na-

tomiast zaburzenia snu dotyczą 36 do 58 proc. kobiet po aborcji.

Najczęściej przejawiają się one w postaci bezsenności, w trudno-

ściach z zasypianiem i płytkim śnie. W koszmarach sennych ko-

biety słyszą krzyk dziecka lub widzą je, budzą się lub boją się za-

snąć, śpią płytko i w efekcie cierpią na bezsenność. Często pro-

szą lekarzy o coraz większe dawki leków nasennych lub sięgają

po alkohol.

Po aborcji może też wystąpić nasilenie myśli samobójczych.

Badania wykazują, że dotyczą one 56-65 proc. kobiet, a faktycz-

nych prób samobójczych dokonuje 28-31 proc. kobiet po aborcji.

Ma to miejsce średnio 5,8 razy częściej niż po porodzie. Samobój-

stwo można więc rozumieć jako próbę abortowania siebie. Jako

próbę ukarania siebie w sytuacji nierozwiązanej patologicznej

winy, czasem jest to przejaw bardzo silnego pragnienia podąże-

nia za dzieckiem.

Spośród wielu następstw somatycznych należy wspomnieć o

większym prawdopodobieństwie zachorowania na nowotwór

piersi u kobiet po aborcji. Tego rodzaju zjawiska obserwuję rów-

nież w swej pracy klinicznej. Na ogół nie mają one miejsca po po-

rodzie.

chiatrycznego szczególnie narażone są nastolatki, kobiety po

rozwodach i wdowy oraz te, które dokonały więcej niż jednej

aborcji. Ilość przyjęć do szpitala psychiatrycznego wzrasta wraz

z liczbą aborcji. Nie obserwuje się podobnego zjawiska w przy-

padku wzrostu liczby urodzonych dzieci. Z pięcioletniego, retro-

spektywnego badania wynika, że 25 proc. kobiet po aborcji leczy

się psychiatrycznie ambulatoryjnie, podczas gdy z ogólnej popu-

lacji kobiet w zakładach psychiatrycznych leczy się 3 proc. To jest

liczba, która moim zdaniem, robi wrażenie i wskazuje na różni-

cę pomiędzy tym, jakie są konsekwencje porodu a jakie aborcji.

Generalnie, oba doświadczenia mogą być trudne, ale wydaje się

jednak, że dokonanie aborcji jest decyzją o wiele bardziej obcią-

żającą.

— KAI: Jakiego rodzaju konsekwencje aborcji określa się mia

nem „syndromu poaborcyjnego"?

— Kwestia zespołu czy syndromu poaborcyjnego jest tematem

kontrowersyjnym. Wielu ludzi reaguje na to hasło alergicznie.

Trzeba sobie jednak wyraźnie powiedzieć, że ten zespól nie ist

nieje w żadnych oficjalnych spisach chorób, co nie znaczy, że nie

ma żadnych następstw aborcji. Aborcja jest wydarzeniem, które

ma swoje konkretne konsekwencje. Można im nadać taką czy

inną nazwę, ale szkoda czasu na kruszenie kopii o istnienie sa

mego terminu. Prościej jest mówić: aborcja jest wydarzeniem,

które ma następstwa. Można je nazwać zespołem poaborcyjnym,

ale ja nie będę upierał się przy tej nazwie. Są następstwa, którym

nie można zaprzeczyć, chociaż są osoby, które mówią „przecież

to nie dotyczy wszystkich kobiet". Trzeba jednak zastanowić się,

jakich kobiet i w jakim stopniu one nie dotyczą. Na pewno tych,

które mają silne mechanizmy obronne, takie jak racjonalizowanie,

projekcja czy zaprzeczanie. Nie dotyczy również tych, które po

siadają mechanizm obronny polegający na rzucaniu się w wir ja

kiejś działalności. Osoby takie potrzebują silnych doznań, żeby

„nie myśleć". I w takich sytuacjach ludzie różne rzeczy robią.

Jedni słuchają ostrej muzyki, inni rzucają się np. w wir zakupów.

Z moich obserwacji wynika też, że jest grupa osób, która zajmu-

— KAI: Nawet jeśli kobieta decyduje się na urodzenie dziecka,

pozostając w trudnej sytuacji?

— Tak. Częstszej opieki psychiatrycznej wymagają kobiety po

aborcji niż te, które jej nie doświadczyły. Jak wynika z badań,

kobiety samotne po aborcji - a takie kobiety właśnie, najczęściej

ją wybierają - niemal 4 razy częściej niż po porodzie trafiają na

oddziały psychiatryczne. Na częstsze przyjęcie do szpitala psy-

112

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Nauka w służbie rodzinie

W. Simon - Syndrom poaborcyjny

je się działalnością religijną czy nawet pro-life właśnie z tych po-

wodów, by np. odkupić swe winy poprzez taką aktywność. Jeśli

jednak osoby te pomagają innym, bez wcześniejszego przepraco-

wania i rozwiązania własnych problemów, ich pomoc często nie

jest skuteczna.

Inne częste mechanizmy to np. projekcja czyli takie mówienie

„ja nie mam żadnych problemów psychicznych, ponieważ to on

mnie do tego zmusił" i tu najczęściej jest wskazanie na męża albo

na lekarza jako winnego aborcji. Typowe jest również racjonali-

zowanie, że „wtedy było takie prawo, państwo na to zezwalało

i wcale to nie była patologia, a teraz to Kościół tak to wszystko

rozdmuchał i może nie przesadzajmy".

Część osób po aborcji odczuwa ulgę i na ten argument powo-

łują się m.in. niektóre feministki. Nie biorą jednak pod uwagę, że

przed podjęciem decyzji o aborcji kobieta, ale i mężczyzna - prze-

żywają olbrzymi stres. Rodzić - nie rodzić? Skąd wziąć pieniądze?

Do którego lekarza pójść, żeby nikt się nie dowiedział? Będą

komplikacje, czy nie? To jest sile napięcie, dlatego po dokonanej

aborcji następuje jakby „spuszczenie powietrza". Zachodzi mecha-

nizm gratyfikacji podobny do tego, który odczuwa student po eg-

zaminie. Wprawdzie stresuje się przed egzaminem, ale nawet gdy

go nie zda, doświadcza ulgi, że „już jest po wszystkim".

Choć będzie musiał do niego jeszcze raz podejść w sesji po-

prawkowej - ale to nastąpi kiedyś, a „dzisiaj już się nie będzie

musiał uczyć". I druga ważna sprawa - ta ulga trwa krótko. Nie

utrzymuje się latami, ale raczej trwa godziny, dni czy tygodnie.

czyn organicznych - bóle piersi, miednicy i brzucha oraz nasile-

nie całej gamy objawów wymienionych wcześniej.

Warto też wiedzieć, że niektóre kobiety uważają, że aborcja

jest wydarzeniem korzystnym, bo dzięki niej mają poczucie od-

zyskania kontroli nad własnym życiem. Częste są historie kobiet,

w dzieciństwie zaniedbywanych emocjonalnie, którym rodzice

nie pozwalali decydować o samych sobie, krzykiem lub biciem

wymuszali ich posłuszeństwo. Nierzadko później, w dorosłym

życiu, trafiają na partnerów, którzy źle je traktują i nawet jeśli

nie gwałcą, to na ogół nie biorą pod uwagę ich zdania. Gdy w ta-

kiej sytuacji kobieta zachodzi w ciążę - aborcja wydaje jej się pró-

bą odzyskania kontroli nad swoim życiem, kontroli, której do-

tąd albo nie miała wcale albo była iluzoryczna. Jeśli jeszcze to-

warzyszą temu przekonania w rodzaju „to jest moje ciało", „nic

ci do tego", „to jest mój brzuch - ja decyduję", to kobiety twier-

dzą wówczas, że aborcja jest dobrym wydarzeniem w ich życiu.

— KAI: Podobno skutków aborcji doświadczają także mężczyźni?

— Aborcja dotyka wszystkie osoby, które w jakiś sposób są z nią

związane. Nie dotyczy tylko i wyłącznie kobiety, ale także np. ojca

dziecka czy innych dzieci - urodzonych przed lub po aborcji, w ja

kimś sensie również dziadków i personelu medycznego. To jesl

poważne wydarzenie traumatyczne, które zaburza cały system re

lacji rodzinnych. Dotyka ono zarówno kobietę, która podjęła taką

decyzję jak i mężczyznę, który sfinansował aborcję. Trudno też,

żeby to pozostało bez wpływu na ich żyjące dzieci.

Mężczyzna przeżywa takie same następstwa aborcji jak ko-

bieta - z wyjątkiem oczywiście większości doznań somatycznych.

Natomiast poczucie winy, lęk, depresja, niechęć do seksu, gorsza

pamięć, odrętwienie emocjonalne - te konsekwencje aborcji mogą

również występować u mężczyzn.

— KAI: Kobiety poddające się aborcji nie mają jednak świado

mości, że ich ulga będzie krótkotrwała.

— Owszem, na ogół nie zdają sobie z tego sprawy. Zresztą nie

które badania naukowe nt. skutków aborcji przeprowadzane są

zaledwie kilka godzin czy kilka dni po zabiegu i dlatego zdawa

łyby się potwierdzać tezę, że aborcja przynosi ulgę. Jednak jed

nym z poważniejszych jej następstw są tzw. reakcje rocznicowe

polegające na tym, że w rocznicę poczęcia, aborcji lub niedo

szłych urodzin dziecka niektóre kobiety odczuwają - bez przy-

— KAI: - O tych zaburzeniach u mężczyzn wiedzą chyba tylko

lekarze?

— Niestety, nie wszyscy. Jeśli mężczyzna jest przeciwny, a kobie

ta mimo to decyduje się na ten krok, wtedy on traci swoje poczu-

I 14

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Nauka w służbie rodzinie

W. Simon - Syndrom poaborcyjny

cie sprawczości. Dosyć często u takich mężczyzn pojawia się wte-

dy impotencja, która jest psychologicznym skutkiem aborcji doko-

nanej przez matkę jego dziecka - ale o tym nie mówi się w gabi-

netach seksuologów. Łatwiej mówić o „viagrze" niż o tym, że seks

może kojarzyć się mężczyźnie ze śmiercią i utratą potomstwa.

Jest też druga grupa mężczyzn, którzy przymuszają kobiety,

żeby dokonały aborcji. Nawet jeśli one nie chcą tego zrobić, to na

ogół ulegają naciskom swoich mężów czy partnerów. Mężczyznom

w takim przypadku może później towarzyszyć poczucie, że nie

ochronili własnej rodziny, a ich działania były destrukcyjne.

Badania pokazują, że jeśli mężczyzna nie udzieli kobiecie

wsparcia w czasie ciąży, to ona łatwiej dokona aborcji. W następ-

nej ciąży, z tym samym bądź z innym mężczyzną, taka kobieta

już nie zaufa swemu partnerowi. Nie powie mu, że zaszła w cią-

żę albo że chce dokonać aborcji. Jeśli już - to powie mu o tym po

fakcie. I koło się zamyka.

ne zachowania polegające na „flirtowaniu ze śmiercią". Niejako

odtwarzają w swym życiu sytuację ryzyka: „przeżyję - nie prze-

żyję"? Szybko jeżdżą samochodem, używają narkotyków, stosują

agresję wobec własnego ciała czy angażują się w przemoc.

Oczywiście nie wszyscy żyjący w ten sposób to ocaleńcy od

aborcji. Sytuacja jest o tyle skomplikowana, że więzi pomiędzy

matką a dzieckiem są naznaczone lękiem i bardzo często wystę-

puje w tej relacji tzw. mechanizm „dziecka zastępczego". Polega

on na tym, że kobieta podświadomie oczekuje, iż żyjące dzieci

spełnią jej oczekiwania i zastąpią dziecko abortowane. Przeważ-

nie są to oczekiwania nierealistyczne.

Często kobieta traktuje to dziecko w sposób nadopiekuńczy.

Gdy zaczyna ono chorować, matka odczuwa nieadekwatny,

przeważnie nadmierny lęk o jego zdrowie, wiedząc o tym, że w

przeszłości straciła już np. jednego potomka. Matka przesadnie

dba o zaspokojenie materialnych i fizjologicznych potrzeb dziec-

ka, ale z drugiej strony nie potrafi okazać mu swoich uczuć, jest

dla niego emocjonalnie niedostępna. Obie postawy, nadopiekuń-

czości i nierealistycznych oczekiwań mogą prowadzić do frustra-

cji, kiedy dziecko nie spełnia oczekiwań rodziców. Frustracja

może zaś wieść do przemocy słownej i fizycznej lub zaniedbania.

— KAI: Słyszałam też o tzw. „zespole ocaleńca", na czym on

polega?

— Nazwa „zespół osoby ocalonej" działa na niektórych jak

płachta na byka, analogicznie niczym „zespół poaborcyjny".

Niewątpliwie decyzja kobiety o dokonaniu aborcji ma wpływ

także na jej relację z żyjącymi dzieci. Jeżeli ciąża kończy się poro

dem, rodzicom łatwiej jest związać się z następnymi dziećmi i

przyjąć je takimi, jakimi one są. Jeżeli ma miejsce aborcja, to w

następnej ciąży, nawet jeśli wówczas będzie decyzja o urodzeniu

dziecka, więź matki z dzieckiem może być naznaczona lękiem,

co niewątpliwie może przenieść się na czas po porodzie. Kobieta

nie ma wówczas ochoty karmić dziecka piersią, trudniej jej przy

tulać czy bawić się z nim i w takim sensie zaniedbuje je. Stany

depresyjne występujące u matki po dokonaniu aborcji mogą po

wodować, że żyjące dzieci będą sobie przypisywać winę za złe

samopoczucie matki. W efekcie dziecko może wzrastać w poczu

ciu odrzucenia czy obciążenia jakimś fatum. Ocaleni od aborcji,

często mają też poczucie niejasnej tożsamości, uważają, że muszą

sobie „zapracować" na akceptację i miłość, podejmują dramatycz-

— KAI: Czy są jakieś zależności pomiędzy przemocą a aborcją?

— Zależności jest bardzo dużo. Osoby z doświadczeniem prze

mocy czy zaniedbania częściej wybierają aborcję niż te, które nie

doznały przemocy i zaniedbania w swoim życiu. I na odwrót -

osoby, które doświadczyły aborcji, częściej później stosują prze

moc wobec swoich żyjących dzieci. Z badań wynika, że niemal 65

proc. kobiet z doświadczeniem aborcji stosuje nasiloną przemoc

wobec swego dziecka, podczas gdy spośród kobiet bez tej trau-

my tylko ok. 35 proc. Przemoc tę można tłumaczyć zarówno

osłabioną więzią matki z dzieckiem, jak również zmniejszonym

mechanizmem kontroli agresji własnej rodzica, który może mieć

poczucie, że w przeszłości już przyczynił się do śmierci swego

dziecka.

116

117

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Nauka w służbie rodzinie

— KA1: O czym świadczą te wszystkie liczby?

— Głównie o tym, że aborcja nie rozwiązuje problemów spo

łecznych, z powodu których część osób ją wybiera. Przemoc w

rodzinie wyniesiono na sztandary jako główny powód, dla któ

rego aborcja miałaby hyc dostępna właściwie na żądanie. Doko

nanie aborcji może okazać się jednak tylko chwilowym rozwiąza

niem problemu uzewnętrzniającego się w tym, że „on ją bije,

zdradza czy nie interesuje się". Po aborcji - najczęściej - nadal

będzie ją bił itp., a ponadto ona będzie miała nasiloną depresję

czy lęk. Mało tego, konsekwencje dokonanej aborcji kobieta i

mężczyzna przeniosą także na później lub wcześniej urodzone

dzieci. Zależność pomiędzy aborcją a przemocą pokazuje, że

aborcja raczej pogłębia, a nie rozwiązuje takie problemy. Na po

czątku lat siedemdziesiątych w Stanach Zjednoczonych była gło

śna kampania legalizacji aborcji, której towarzyszyły hasła „jak

aborcja będzie dostępna to nie będzie przemocy". Myślano w ten

sposób: będą rodziły się tylko dzieci chciane, bo te niechciane

będą abortowane. Jeśli będą żyły tylko dzieci chciane, wybrane

i wyselekcjonowane to na świecie nie będzie żadnej przemocy.

Okazało się, że tak nie jest.

Badania, o których tutaj rozmawialiśmy, pokazują także, że

takim osobom należy się odpowiednia pomoc medyczna i psy-

choterapeutyczna. I pomoc taka jest dostępna również w Polsce.

W kilku miastach prowadzona jest psychoterapia grupowa dla

kobiet, mężczyzn i dorosłych dzieci z doświadczeniem przemo-

cy, zaniedbania oraz strat prokreacyjnych, w tym i aborcji.

Rozmawinla Anna Wojlas, KAI

Jan Pospieszalski

Szansę rodziny chrześcijańskiej

Odczyt wygłoszony podczas Sesji Duszpasterstwa Rodzin

w Częstochowie, 26.09.2003

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

Muszę wyznać, że jestem w niemałym kłopocie. Z jednej bo-

wiem strony jestem niezmiernie zaszczycony faktem występowa-

nia przed tak szanownym gronem. Z drugiej jednak, to ja powi-

nienem się od was uczyć. Dlatego na tak poważnej sesji mój głos

nie może być głosem kogoś, kto ma patent lub licencję, żeby pro-

wadzić wykład. Potraktujecie to raczej jako głos człowieka Ko-

ścioła, jako świadectwo kogoś, kto pyta, kto obserwuje ten świat

i ma wątpliwości i chce się nimi z wami podzielić. Stąd, jeśli szu-

kacie tutaj pewnych prawd, które natychmiast można wcielać w

życie, to być może je znajdziecie, ale jako refleksję i wniosek z

tego, co powiem.

Być może, że po cyklu programów publicystycznych - zrobi-

liśmy ich w grupie dziennikarzy około czterdzieści 1 - nagle moja

osoba zaczęła się kojarzyć z pewnym systemem wartości, albo z

takim obszarem zagadnień, o których możemy tutaj wspólnie

rozmawiać, i dlatego właśnie dzisiaj tutaj jestem. Niemniej od

razu zaznaczam, że jeśli Otwarte Studio i nasze programy telewi-

zyjne cieszyły się powodzeniem, to był w tym olbrzymi udział

Pawła Nowackiego, mojego przyjaciela serdecznego i szefa re-

dakcji, z którym wszystkie programy przygotowywałem. To on

inspirował, wskazywał, a później razem przekuwaliśmy tę całą

masę luźnych pomysłów w ostateczny kształt audycji.

Niemniej nie stałbym dzisiaj w tym miejscu, gdyby nie to, że uro-

dziłem się w rodzinie chrześcijańskiej około 50 metrów od tego miej-

sca w którym stoję. Tutaj, na plebani kościoła świętej Barbary, Tata

dostał mieszkanie służbowe jako architekt, który zajmował się w cza-

Cykliczny program w Telewizji Puls, zatytułowany: „Studio Otwarte"

119

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: