Pytania do egzaminu z PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ
TRYB ZAOCZNY
1. Nauka w ujęciu dydaktycznym, instytucjonalnym, treściowym i historyczno – socjologicznym
2. Cechy i zasady poznania naukowego
3. Dyspozycje psychiczne badacza
4. Przedmiot badań pedagogiki społecznej w ujęciu E. Trempały
5. Metody badań w pedagogice społecznej i ich charakterystyka
5.1. metoda indywidualnego przypadku
5.2. metoda grupowa
5.3. metoda organizowania środowiska
6. Definicje pojęć i przykłady działań: ratownictwo, opieka, pomoc, interwencja, kompensacja społeczna, profilaktyka społeczna’ wsparcie społeczne
7. Nurty działań w profilaktyce społecznej
8. Cechy skutecznej profilaktyki
9. Poziomy profilaktyki społecznej i ich charakterystyka
10. Cele oddziaływań profilaktycznych
11. Funkcje szkoły
12. Modele szkoły w ujęciu I. K. Daviesa
13. Cechy rodziny zdrowej funkcjonalnej
14. Zasady funkcjonowania rodzin dysfunkcjonalnych
15. Zasady, na których opierają się relacje między członkami rodziny dysfunkcjonalnej
16. Role przyjmowane przez dziecko w rodzinie dysfunkcjonalnej
17. Pojęcie edukacji ustawicznej w świetle Strategie Rozwoju Edukacji na lata 2007- 2013
18. Formy edukacji ustawicznej dorosłych
19. Główne zamierzenia i cele edukacji ustawicznej
20. Czas wolny jako kategoria pedagogiki społecznej
Obowiązuje znajomość treści wykładów oraz wskazana jest znajomość podanej na pierwszych zajęciach literatury pod kątem podanych wyżej zagadnień.
1.Nauka w ujęciu dydaktycznym , instytucjonalnym, treściowym, historyczno-socjologicznym?
a)W sensie dydaktycznym -czynności nauczania i uczenia się
b)w sensie instytucjonalnym - dyscyplina naukowa uprawniona na poziomie szkoły wyższej lub przez instytucje naukowo-badawcze, rozumienie potoczne
c)w znaczeniu treściowym kompletny system uzasadnionych twierdzeń, hipotez oddających wiernie obraz badanego obszaru rzeczywistości przyrodniczej, społecznej, technicznej. Sposoby jego poznawania i użytecznego przekształcania np. pedagogika, psychologia, chemia ,fizyka.
d)w znaczeniu historyczno-socjologicznym - przez naukę, dziedzinę kultury obejmującą: całokształt historii, rozwijającej się działalności w postaci systemu wiedzy, narzędzia i środki tej działalności oraz wyniki tej działalności .
2.Cechy i zasady poznania naukowego ?
a) Postępowanie badan powinno być zgodne z metodami naukowymi zapewniającymi metodologiczną poprawność czynności i zabiegów gromadzenia wiedzy .
b)Język nauki powinien pozwalać na ścisłe i jednoznaczne formułowanie wyników poznania.
c) twierdzenia mogą być uznane za naukowe jeśli maja dostateczne uzasadnienie.
d) twierdzenia dotyczące przedmiotu danej nauki powinny być wewnętrznie niesprzeczne i uporządkowane w logicznie powiązany system twierdzeń naukowych.
e)Poznanie naukowe powinien kształtować krytycyzm wobec wszelkich wypowiadanych tez i postaw ustawicznej weryfikacji .
f)rezultaty poznania naukowego powinny mieć twórczy charakter i musi istnieć możliwość ich praktycznych wyrażania.
3.Dyspozycjepsychiczne badacza?
a) intelektualna dociekliwość
b) śmiałość i inwencyjność myślenia
c) krytycyzm i ostrożność
d) systematyczność ,ścisłość i precyzja
e) przestronność i bezstronność
f) rozległa wiedza o przedmiocie badań
4.Przedmiot badań pedagogiki społecznej w ujęciu E. Trempały?
Pedagogika społ. zajmuje się zależnością rozwoju człowieka od warunków środowiskowych, wytworami niematerialnymi środowiska ,wytworami materialnymi środowiska i sztuczną biocenozą. Celową działalnością jednostek, grup lub instytucji oraz ich wpływem na poszczególne osoby lub grupy ludzkie po to aby zapobiec niepożądanym dla niej zjawiskom lub procesom oraz ułatwić samokształcenie i samorozwój z pożądanego punktu widzenia, czyli celów edukacyjnych.
5.Metody badań w pedagogice społecznej i ich charakterystyka
a)metoda indywidualnego przypadku - istotą tej metody jest zebranie wiedzy na temat jednostki i analiza jej sytuacji życiowej oraz prowadzenie przypadku i praca z nim. Etapy postępowania w tej metodzie to: opracowanie społecznej diagnozy, opracowanie planu postępowania oraz właściwe prowadzenie przypadku.
b)Metoda grupowa - zasady pracy grupowej to:
-Uruchomienie wzajemnej pomocy - uświadomienie członkom gr., że źródłem pomocy są inni
-Rozumienie i wykorzystanie procesu grupowego - wspólne rozwiązywanie problemów, wyrażanie stosunków emocjonalnych do i wobec innych
-Dążenie do wzmocnienia zdolności uczestników do funkcjonowania samodzielnego i autonomicznego jako jednostka grupowa
-Nauczenie uczestników grupy wykorzystania doświadczenia grupowego do funkcjonowania w różnych sytuacjach życia
Etapy procesu grupowego:
-Tworzenie grupy
-Stabilizacja jej struktur i norm
-Realizacja celu grupowego
-Ocena efektów działania i decyzja o jej dalszym istnieniu lub rozwiązaniu
c)Metoda organizowania środowiska - celem tej metody jest wspomaganie rozwoju, otoczenie powinno stwarzać możliwości i warunki aby każdy człowiek mógł w nim realizować własne aspiracje.
Etapy postępowania w tej metodzie:
-Rozpoznanie, diagnoza potrzeb,
-Organizowanie zespołu i pracy
-Planowanie i koordynacja działań opiekuńczo -wspomagająco-rozwojowych
-Inspiracja i pobudzanie zespołu
-Poprawa warunków życia
6. Definicje pojęć i przykłady działań:
Ratownictwo – pomoc doraźna, wymaga rozpoznania warunków natychmiastowego działania, stwierdza, istnienie potrzeby i możliwość ratunku, który niesie zagrożonemu niebezpieczeństwem bez względu na jego uprawnienia i przynależność do gr, społecznej. Np. pomoc dla powodzian w uzyskaniu mieszkania, noclegownia dla bezdomnych, dożywianie dzieci w szkołach
Opieka - ludzie dotknięci nieszczęśliwym wydarzeniem nie umieją samodzielnie przezwyciężyć trudności. Opieka to działalność zindywidualizowana. Opiekun bierze całą odpowiedzialność za życie i zdrowie podopiecznego. Np. opieka nad osobą niepełnosprawną
Pomoc - osoba pomagająca uczy się ze świadomym udziałem osoby, której pomaga. Celem jest usamodzielnienie jednostki. Np. pomoc osobie uzależnionej
Interwencja - działanie osoby lub zespołu mające na celu poprawę sytuacji życiowej jednostki lub grupy.
Kompensacja społeczna - wyrównanie braków środowiskowych utrudniających pomyślny bieg życia jednostki lub gr. Np. dom dziecka, rodzina zastępcza, kurator sądowy.
Profilaktyka społeczna - działanie mające na celu zapobieganie tym sytuacjom, które powodują potrzebę pomocy opieki społecznej. Polega na zapobieganiu zjawiskom niepożądanym dla rozwoju jednostki oraz wzmacnianiu czynników pozytywnych.
Wsparcie społeczne - rodzaj interakcji społecznej, która jest podjęta w sytuacji problemowej i w której dochodzi do wymiany informacji(poradnictwo), wymiany instrumentalnej (materialne, pieniężne), wymiany emocjonalnej (zrozumienie i wsparcie w problemie).
7.Nurty działań w profilaktyce społecznej
a) Eliminacja lub redukcja tzw. Czynników ryzyka, do których zalicza się takie cechy, sytuacje, warunki, które sprzyjają powstaniu zachowań ryzykownych. Do najważniejszych zaliczamy: uzależnienie, zachowanie agresywne, przestępcze, wczesna aktywność seksualna
b)Wzmocnienie tzw. czynników chroniących, do których zaliczamy takie cechy, sytuacje, które zwiększają odporność na działanie czynników ryzyka. Np. silna przynależność do grupy pozytywnej.
8.Cechy skutecznej profilaktyki
a) Aktywna
b) Powinna zaspokajać podstawowe potrzeby człowieka
c) Powinna być procesem ciągłym (nie ma to być jednorazowa akcja profilaktyczna)
d)Powinna odwoływać się do osobistej odpowiedzialności człowieka za własne życie i zdrowie
e) Dotyczy jednostki, grupy
9.Poziomy profilaktyki społecznej i ich charakterystyka:
a) I rządowa - skierowana do osób wolnych odczynników ryzyka i jej celem jest zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z określonym czynnikiem ryzyka
b)II rządowa -skierowana do osób w stosunku do których istnieje duże prawdopodobieństwo, że mogą sięgnąć po jakiś czynnik ryzyka np. organizowanie szkoleń i kursów dla bezrobotnych
c)III rządowa -skierowana do osób, które już dotknięte są czynnikiem ryzyka. Jej celem jest uświadomienie problemów osobom, otoczeniu, przełamania tzw. Syndromu zaprzeczenia i milczenia i doprowadzenie do pierwszego kontaktu ze specjalistą
10.Cele oddziaływań profilaktycznych:
a)Rozpowszechnianie prawdziwych i rzetelnych informacji zjawiska, którego dotyczy profilaktyka
b)Kształtowa nieświadomych wzorów konsumpcyjnych
c)Kształtowanie umiejętności interpersonalnych, a głównie samoświadomości, samooceny i samodyscypliny
d)interpersonalnych (empatii, współpracy, komunikowania się)
e) Rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji oraz rozwiązywanie problemów
f) Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za grupę do której jednostka należy (rodzina)
a) Adaptacyjna - istotą edukacji jest przejmowanie przez pokolenie dorastające od starszej generacji jej norm, wartości, wzorców zachowań, dorobku naukowego w celu przygotowania do dojrzałości w świecie zastanym - tu i teraz oraz w bliskiej przyszłości
b)Emancypacyjna -przygotowanie do dorosłości polegające nie tylko na nabywaniu kompetencji naukowych, społecznych, ale i ujawnianiu i rozwijaniu potencjału dziecka w celu tworzenia tendencji do zmian we własnym organizmie i w otaczającym go świecie, do wolności, polega na sytuowaniu ucznia i jego potrzeb w centrum oddziaływań edukacyjnych
12. Modele szkoły w ujęciu Daviesa
a) Tradycyjna
-Przekaz w gotowej, osadzonej na naukowych podstawach wiedzy
-System klasowo-lekcyjny
-Materiał nauczania ujęty w obrębie wydzielonych przedmiotów
- Opanowanie materiału jest głównym kryterium oceny ucznia
-Nauczanie ma charakter formalny
-Socjalizacja ucznia zgodnie z obowiązującym programem
...
mna15