Warunki określające, kiedy wybór jest decyzją

1)      decyzja dotyczy przyszłego działania decydenta lub innych osób.

2)     decyzją może być tylko wybór świadomy poprzedzony analizą wariantów przy­szłego działania dokonaną z punktów widzenia, do których się dąży.

3)     o decyzji mówimy jedynie wówczas, gdy wybór dotyczy takich warian­tów przyszłego działania, których prawdopodobieństwo realizacji jest znaczące.

Decyzja jest wolnym, nielosowym i świadomym wyborem popartym analizą decyzyjną jednego z przygotowanych wariantów

Decyzja to wszelki świadomy (nielosowy) wybór jedne­go z rozpoznanych i uznanych za możliwe wariantów przyszłego działania.

Decyzja następuje wtedy, kiedy wybór dotyczy takich wariantów, które two­rzą prawdopodobieństwo uzyskania zamierzonych celów.

O podjęciu decyzji możemy mówić tylko w przypadku, gdy w grę wchodzi wybór pomiędzy dwiema lub większą liczbą możliwości, zmierzający do osiągnięcia jakiegoś celu.

Świadomość wyboru przy podejmowaniu decyzji wymaga znajomości:

·         wariantów rozwiązania i wyboru najlepszego z nich,

·         konsekwencji tych wariantów w zależności od wpływów otoczenia,

·         celów i kryteriów będących miarą oceny konsekwencji, a tym samym i wa­riantów

METODOLOGICZNA I RZECZOWA RACJONALNOŚĆ DECYZJI.

·         decyzja racjonalna metodologicznie to wybór działania na podstawie dostęp­nych dla decydenta informacji.

·         decyzja racjonalna rzeczowo to taka, która przetworzona w działanie odpowiada rzeczywistości i rzeczywistość tę prze­kształca zgodnie z jej istotą i prawami nią rządzącymi.

PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI  WG R.A. WEBBERA

·         postrzeganie problemu,

·         diagnoza,

·         określenie problemu,

·         generowanie rozwiązań,

·         selekcja,

·         wdrożenie.

PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI  WG R.W. GRIFFINA

·         rozpoznanie i zdefiniowanie sytuacji decyzyjnej,

·         zidentyfikowanie właściwych wariantów,

·         ocena każdego z wariantów z punktu wi­dzenia wykonalności i konsekwencji,

·         wybór wariantu najlepszego,

·         wdrożenie wybranego wariantu,

·         obserwacja i ocena rezultatów wybranego wariantu.

FAZY PODSTAWOWE W CYKLU PODEJMOWANIA DECYZJI

·               faza preparacji,

·               faza właściwa (wyboru)

·               faza kontroli.

FAZY PROCESU DECYZYJNEGO

Za najbardziej ogólny można uznać podział decyzji na kierownicze i niekierownicze.

Decyzje kierownicze są związane z realizacją funkcji kierowniczych i skierowane na działanie innych ludzi.

W danej strukturze organizacyjnej są one podejmowane w ramach formalnie przyznanych uprawnień decyzyjnych, któ­rych zasięg jest uzależniony od szczebla kierowania i stopnia decentralizacji za­rządzania.

DECYZJE KIEROWNICZE MAJĄ ZWIĄZEK

·         z wyznaczaniem celów i kierunków działania organizacji (planowanie),

·         z wyborem sposobów osiągania celów i kierunków działania oraz tworzenia struktur organizacyjnych (organizowanie),

·         z wyborem sposobów skłaniania uczestników organizacji do działania w ce­lu realizacji założonych zamierzeń (motywowa­nie),

·         z wyborem sposobów kontroli (kontrola).

Decyzje w przekroju hierarchicznym - podstawą hory­zont czasowy realizacji: strategiczne, taktyczne, operacyjne oraz operacyjno-bieżące.

·         DECYZJE STRATEGICZNE podejmowane przez kierownictwo są związane z okre­śleniem celów i misji organizacji oraz ogólnych kierunków działania.

·         DECYZJE TAKTYCZNE różnią się od strategicznych przede wszystkim horyzon­tem czasowym. Przedmiotem decyzji taktycznych są problemy wynikające ze strategicznych decyzji przedsiębiorstwa. Są one związane z funkcjonowaniem firmy od strony technicznej, organizacyjnej, prawnej i finansowej w średnim i krótkim okresie.

·         DECYZJE OPERACYJNE dotyczą rozwiązywania problemów powstałych przy re­alizacji wytyczonych już zadań lub wywołanych zakłóceniami bądź trudnościa­mi w działalności przedsiębiorstwa.

·         DECYZJE OPERACYJNO-BIEŻĄCE, które występują z reguły na niższym poziomie zarządzania i mają zasięg krótkookresowy, wiążą się z okreś­leniem: rodzaju i struktury czynności pracy, organizacji dnia pracy, wskaźników wykonania zadań, kanałów komunikacji itp.

·         Teoria decyzji jest pewnym systemem uzasadnionych twierdzeń o zachowaniach ludzi podczas rozwiązywania zadań w organizacji.

·         Twierdzenia te odnoszą się do rodzajów za­dań, warunków ich wykonywania oraz sposobów decydowania.

·         Teoria decyzji dąży do opisywania, rozumienia i przepowiadania zachowa­nia się złożonych systemów składających się z ludzi, środków i przedmiotów pracy.

·         Głównym celem teorii decyzji jest wypracowanie modeli i reguł potrzeb­nych w technice podejmowania decyzji.

·         Pomocne w tym są nauka o organizacji i zarządzaniu, psychologia oraz socjologia.

NATURALNE REGUŁY DECYZYJNE WYKORZYSTYWANE PRZEZ TEORIĘ DECYZJI

·         reguła poszukiwania dominacji

·         reguła logicznej koniunkcji

·         reguła dysjunkcji

·         reguła leksykograficzna .

METODY PODEJMOWANIA DECYZJI

1.       Metody receptywne.

2.       Metody asocjacyjne. Klasycznymi przykładami są tu różne odmiany metody „burzy mózgów", refleksje, wyobrażenia, fikcje, eksperymenty myślowe itp.;

3.       Metody zbierania i porządkowania np. drzewo decyzji, poszukiwanie synoni­mów, klasyfikacja, trening grupowy itp.;

4.       Metody kombinowane. Zawierają elementy metod z grup poprzed­nich. Jednak przez fakt połączeń uzyskują inne jakościowo cechy, co umożliwia stosowanie ich w przypadku bardzo złożonych problemów decyzyjnych.

5.       Metody dedukcyjne. Cechą charakterystyczną tych cech jest dążenie do logicznie uporządkowanych struktur lub pojęć. Podstawowe zna­czenie mają tutaj: ścisła definicja, analiza, abstrakcja lub formuła.

6.       Metody indukcyjne. Nawiązują silnie do rzeczywistości i przez ba­danie dostarczają w formie hipotez informacji ojej stanie lub zacho­dzących zmianach.

7.       Metody zintegrowane. Łączą w sobie elementy lub pełne metody wcześniej omówione. Są to między innymi: analiza wartości, zintegrowany system informacji kierownictwa.

Wzorce podejmowania decyzji wypracowane przez teorię dezycji:

·         racjonalny

·         proceduralny (biurokratyczny)

·         fundamentalistyczny

·         pragmatyczny (kompromisowy)

·         tradycyjny

·         wizjonerski

·         polityczny

CZTERY PODSTAWOWE MODELE DECYZYJNE

·         Model jednoosobowego aktora (zwany modelem monoracjonalnym) polega na tym, że decyzja jest wynikiem wyboru tylko jednej osoby, która dąży do osiągnięcia pewnych postawionych celów.

·         Model organizacyjny polega na łączeniu części przedsiębiorstwa w jedną całość — organizację, dla której cele wyznacza naczelne kierownictwo.

·         Model polityczny polega na postrzeganiu organizacji jako zbioru uczestni­ków zajmujących różne stanowiska. Organizacja nie ma ściśle określonych ce­lów. W zależności od stanowiska, każdy stosuje własne strategie. Toczy się wal­ka o władzę.

·         Model „kosza na śmieci" opisuje decyzję jako „produkt przypadkowy". Wyboru dokonuje się przy okazji znalezienia problemów, a udział w nim biorą osoby będące „pod ręką". Model ten prowadzi do ograniczenia pojęcia decyzji, ponieważ nie biorą w nim udziału ludzie odpowiedzialni za odpowiednie proce­sy.

System wspomagania decyzji to system informatyczny, który dostarcza in­formacje z danej dziedziny przy wykorzystaniu analitycznych modeli decyzyj­nych z dostępem do baz danych w celu wspomagania decydentów. W komplek­sowym lub źle ustrukturyzowanym środowisku ten interaktywny system oparty na komputerach pomaga decydentom wykorzystać dane i modele w celu rozwią­zania niezrutynizowanych problemów.

JAKOŚĆ INFORMACJI

·         zrozumiałość,

·         akuratność,

·         zwięzłość informacji,

·         właściwy czas nadejścia informacji,

·         właściwa prezentacja informacji,

·         kompletność informacji,

·         aktualność informacji.

SYSTEMY WSPOMAGANIA DECYZJI (SWD, DSS)

BAZy DANYCH

Rodzaje zbiorów:

·         Zbiory podstawowe

·         Czynniki krytyczne

·         Parametry i polityka regulacyjna

·         Zbiory rozwiązań

MODELOWANIE

·         Optymalizacja

·         Metody heurystyczne

·         Symulacja

DIALOG SYSTEMU Z UŻYTKOWNIKIEM (systemy eksperckie)

Cechy systemów wspomagania decyzji

Struktura systemu eksperckiego

OBSZARY ZASTOSOWAŃ SYSTEMÓW EKSPERCKICH

·         podział zasobów — SE znajdują zastosowanie do takich zadań, jak zarzą­dzanie portfelem akcji oraz sporządzanie planów kapitałowych,

·         diagnozowanie problemów — za pomocą tych systemów można sprawdzać sprawozdania finansowe, wykazy należności i inne rodzaje sprawozdań w ce­lu wykrycia ewentualnych problemów, rozbieżności i niezgodności,

·         programowanie i przydzielanie zadań — SE można wykorzystywać do pro­gramowania pracy biurowej, a także do przydzielania zadań pracownikom,

·         zarządzanie informacjami — SE służą do zarządzania źródłami informacji zawartymi w zbiorach danych i wytwarzanymi przez modelowanie decyzji.

Model sprzężeń pomiędzy podsystemem zarządzania i wykonawczym

...