Zagrożenia występujące na stanowisku pielęgniarki na Bloku Operacyjnym.
Czynniki niebezpieczne
Czynniki niebezpieczne to wszelkie przedmioty: narzędzia, maszyny, oprzyrządowanie, wyposażenie stanowisk pracy itp., które w obszarze swojego naturalnego oddziaływania stanowią potencjalne źródła niebezpiecznych czynników mechanicznych, i które mogą doprowadzić do wystąpienia zagrożenia – głównie urazami bądź w następstwie innego istotnego nagłego pogorszenia stanu zdrowia człowieka czy zejścia śmiertelnego.
Do niebezpiecznych zagrożeń zaliczyć można:
Ø wystąpienie urazów, takich jak stłuczenia, złamania, zwichnięcia, do których może dojść w następstwie poślizgnięcia się, potknięcie czy upadku zwłaszcza w sytuacjach udzielania pomocy w nagłych przypadkach,
Ø zakłucie ostrymi narzędziami, igłami, stłuczonym szkłem, kością, skaleczenie ostrą krawędzią,
Ø poparzenie – uszkodzenie części miękkich organizmu człowieka – na skutek zbyt wysokiej temperatury - gorące urządzenia sterylizacyjne, gazy, podgrzewarki do płynów,
Ø porażenia prądem elektrycznym w przypadku użytkowania wadliwie działającego lub uszkodzonego sprzętu,
Ø źle umocowany sprzęt lub aparatura medyczna może spowodować urazy głowy, nóg, stóp (spadające przedmioty),
Ø użytkowanie butli ze sprężonymi gazami np. tlen, podtlenek azotu, może doprowadzić do wystąpienia urazów na skutek wybuchu,
Ø stosowanie substancji chemicznych - płyny i środki do dezynfekcji, sterylizacji, odkażania- możliwość ostrego zatrucia,
Ø podnoszenie ciężarów: pacjenci, sprzęt medyczny, leki (płyny infuzyjne) może doprowadzić do wystąpienia nagłego zespołu bólowego pleców, wypadnięcie lub przemieszczenie krążka międzykręgowego.
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
Czynniki szkodliwe w środowisku pracy oznaczają czynniki, które poprzez oddziaływanie na pracownika prowadzą lub mogą doprowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą.
O czynnikach uciążliwych na stanowisku pracy mówimy wówczas, gdy ich wpływ na pracownika może przyczynić się do wystąpienia złego samopoczucia czy nadmiernego zmęczenia, które jednak nie prowadzi do trwałego pogorszenia stanu zdrowia. Czynniki
uciążliwe mogą doprowadzić do dłuższej absencji pracownika z powodu choroby, co w konsekwencji obniży wydajność pracy.
Zagrożenia czynnikami szkodliwymi i uciążliwymi dzielimy na cztery fundamentalne grupy:
I. Biologiczne,
II. Chemiczne,
III. Fizyczne,
IV. Psychofizyczne.
Szkodliwe czynniki biologiczne
Szkodliwe czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy, określane również jako „biologiczne czynniki zagrożenia zawodowego”, czy, „zagrożenia biologiczne w środowisku pracy”, a także „biologiczne szkodliwości zawodowe” są to takie mikro- i makroorganizmy oraz takie struktury i substancje wytwarzane przez te organizmy, które występując w środowisku pracy wywierają szkodliwy wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób pochodzenia zawodowego.
Klasyfikacja zagrożeń biologicznych w środowisku pracy, zamieszczona w załącznikach do dyrektywy Unii Europejskiej 90/679/EWG w sprawie ochrony pracowników przed tymi zagrożeniami wyróżnia ich cztery grupy:
· wirusy,
· bakterie,
· grzyby,
· pasożyty
Zawodowe zagrożenia biologiczne klasyfikuje się na podstawie różnych kryteriów, np. środowisko występowania, sposób przenoszenia i stopień ryzyka, jaki przedstawiają one dla narażonych pracowników. Według ostatniego kryterium podziału, do którego należą:
· zdolność do wywoływania choroby u człowieka oraz ciężkość jej przebiegu;
· możliwość rozprzestrzeniania się choroby w populacji;
· możliwość zastosowania skutecznej profilaktyki;
zagrożenia biologiczne najczęściej dzieli się na cztery grupy:
Grupa zagrożenia 1 – to czynniki biologiczne nie wywołujące chorób u ludzi. Podstawową zasadą w bezpiecznej pracy z tymi czynnikami jest przestrzeganie ogólnych zasad higieny.
Do tej grupy zagrożenia zalicza się:
- osłabione szczepy bakterii stosowane do produkcji szczepionek oraz osłabione szczepionki żywe,
- szczepy bakterii przeznaczone do celów laboratoryjnych np.: Escherichia coli oraz szczepy wykorzystywane w celach produkcyjnych,
- drożdże stosowane w celach produkcyjnych.
Grupa zagrożenia 2 – są to czynniki biologiczne, które mogą wywołać choroby, mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Do grupy tej należą np.:
ü bakterie, np.: laseczka tężca wywołująca tężec; gronkowiec złocisty wywołujący zakażenie układowe i skóry,
ü grzyby, np.: bielnik biały powodujący grzybicę skóry i błon śluzowych,
ü wirusy, np.: wirus choroby Heinego-Medina, WZW A - wirus zapalenia wątroby typu A.
Grupa zagrożenia 3 – obejmuje czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby; rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. W stosunku do tych czynników istnieją skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Do grupy zagrożenia 3 należą między innymi:
- bakterie np.: prątek gruźlicy wywołujący gruźlicę,
- grzyby np.: drożdżowiec skórny wywołujący grzybicę,
- wirusy np.: wirus żółtej gorączki powodujący żółtą febrę.
Grupa zagrożenia 3* - to czynniki stanowiące ograniczone zagrożenie dla pracowników, gdyż do zakażenia nimi nie dochodzi zazwyczaj drogą powietrzną.
Do grupy tej należą między innymi:
- bakterie, np.: pałeczka czerwonki wywołująca czerwonkę,
- wirusy, np.: HIV - ludzki wirus upośledzenia odporności wywołujący AIDS - zespół nabytego upośledzenia odporności immunologicznej,
- pasożyty, np.: tasiemiec bąblowcowy powodujący bąblowicę wątroby, płuc, mózgu.
Grupa zagrożenia 4 – to czynniki, które doprowadzają do ciężkich chorób, są one niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj nie istnieją w stosunku do tych czynników skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Do grupy zagrożenia 4 zakwalifikowano wyłącznie wirusy:
- wirus Ebola wywołujący gorączkę Ebola,
- wirus Lassa powodujący gorączkę Lassa, wirus ospy prawdziwej wywołujący ospę prawdziwą.
Czynniki biologiczne mogą przedostawać się do organizmu człowieka wykorzystując 3 główne drogi narażenia:
1) inhalacyjną (powietrzną) – przez wdychanie powietrza zawierającego czynniki biologiczne (np. gruźlica, grypa, legionelloza, mononukleoza zakaźna, odra),
2) skórną – przez kontakt skóry i błon śluzowych (nosa, oczu) z czynnikami
biologicznymi (np. WZW B i C, AIDS),
3) pokarmową – przez jedzenie i (lub) picie pro duktów za wie rających czynniki biologiczne (np. WZW A, zakażenie pałeczkami shigella i salmonelli).
Bioaerozole
Bardzo duże znaczenie mają czynniki biologiczne przenoszone drogą powietrzną, tzw. bioaerozole.
Są to drobne kropelki płynu lub drobne cząsteczki materii stałej, które zawierają zarodniki grzybów, bakterii, wirusów, czy też oddzielne mikroorganizmy, pyłki roślin i inne.
Aerozole biologiczne mogą odgrywać znaczącą rolę zarówno w powstawaniu chorób alergicznych, zakaźnych i epidemii, jak i przy ich zwalczaniu. Ze względu na skład jakościowy oraz znaczenie dla ludzi i zwierząt, wśród aerozoli
biologicznych wyróżnia się saprofityczne, zakaźne i mieszane, czyli składające się z dwóch pierwszych. Działanie aerozolu biologicznego na układ oddechowy może doprowadzić do zmian chorobotwórczych.
Szkodliwe czynniki chemiczne
Czynnikiem chemicznym jest każdy pierwiastek lub związek chemiczny,
w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go postaci odpadów, w trakcie każdej pracy.
Szkodliwe substancje chemiczne, wykorzystywane przez personel medyczny pracujący na bloku operacyjnym stanowią bardzo dużą grupę charakteryzującą się szerokim spektrum właściwości fizycznych, chemicznych i toksycznych.
Są to przede wszystkim:
1. środki gazowe stosowane do znieczulenia, np.:
· podtlenek azotu – N2O – (w wysokich stężeniach powoduje senność, śpiączkę, zaburzenia oddychania, wpływa na czynność rozrodczą),
· tlen – O2 – (parogodzinne narażenie może powodować kaszel, suchość błon śluzowych górnych dróg oddechowych, zaś w przypadku zatrucia – zwłóknienie tkanki płucnej połączone z niewydolnością oddechową ),
· sewofluran (może wywoływać depresję OUN, wpływać na układ sercowo-naczyniowy, obniżać aktywność nerwowo-mięśniową).
2. środki wykorzystywane do dezynfekcji sprzętu, jak i urządzeń medycznych,
3. inne czynniki chemiczne stosowane w trakcie operacji, np.:
· w trakcie kilkugodzinnego zabiegu metodą laparoskopową występuje możliwość szkodliwego wpływu CO2 na personel, który wywołać może duszność, przyspieszenie oddechu i czynności serca, bóle głowy, niepokój ruchowy, poty, omamy wzrokowe, utratę przytomności, zaburzenia rytmu serca, drgawki...
lucy07