BADANIE ZEWNĘTRZNE.pdf

Mgr Jolanta Sadek

BADANIE POŁOŻNICZE ZEWNĘTRZNE

A. Oglądanie:

1. wzrost, kończyny, klatka piersiowa, ogólną budowa kośćca, oznaki krzywicy,

skrzywienia kręgosłupa itp. - wszystkie te nieprawidłowości będą wskazywały

także na wady w budowie miednicy np.:

 wzrost <155cm, krótkie kończyny górne i dolne, drobna budowa ciała – mogą

wskazywać na miednicę ogólnie ścieśnioną

 kurza klatka piersiowa, kolana szpotawe lub koślawe – podejrzenie miednicy

płasko-krzywiczej

2. kształt brzucha

 w pozycji stojącej: spiczasty ryc1 (częściej u pierwiastek) lub obwisły 2 (częściej

u wieloródek) wskazują na miednicę zwężoną

1 2 3 przed i po obniżeniu dna macicy

 objawy obniżenia dna macicy 3

 w pozycji leżącej kształt uwypuklenia brzucha (podłużnie owalny – położenie

podłużne, poprzecznie owalny – położenia poprzeczne, skośnie owalny –

położenie skośne)

3. skóra (rozstępy, przebarwienia, żylaki, obrzęki)

B. Badanie zewnętrzne

I. Pobieranie wymiarów zewnętrznych miednicy kostnej

II. Pomiar obwodu brzucha. Pomiar odległości pomiędzy dnem macicy a górnym

brzegiem spojenia łonowego

III. Badanie za pomocą chwytów Leopolda

IV. Wysłuchiwanie czynności serca płodu

 Przygotowanie psychiczne i fizyczne rodzącej do badania:

Przed rozpoczęciem badania należy poinformować rodzącą o jego celu.

W czasie badania nie obnażać niepotrzebnie rodzącej!!!.

Odpowiednie ułożenie.

Opróżnienie pęcherza moczowego.

 Przygotowanie narzędzi: miednicomierz, centymetr krawiecki, słuchawka położnicza

(stetoskop Pinarda) / aparat KTG,

 Przygotowanie położnej.

I. Wymiary zewnętrzne miednicy

(Przypomnienie wiad. z tematu 2.)

Wszystkie wymiary zewnętrzne miednicy są wymiarami miednicy większej.

Odchylenia od normy wymiarów miednicy większej wskazują na podobne odchylenia

miednicy mniejszej.

Pomiary zewnętrzne miednicy wykonuje się u pacjentki w pozycji leżącej, stojąc

twarzą do niej, po jej prawej stronie. Należy pamiętać o tym, aby niepotrzebnie nie

obnażać pacjentki. Przed pomiarami miednicomierzem należy odszukać punkty kostne

ręką. Końce miednicomierza chwyta się w pozycji, jak do pisania piórem i stawia razem

z palcem środkowym na zewnętrzny brzeg pobieranego punktu, wymiar odczytuje się

na skali miednicomierza, który trzyma się tak, aby

skala była na wysokości oczu badającego.

Wszystkie pomiary wykonujemy w przerwach

międzyskurczowych.

1. Wymiar międzykolcowy distantia interspinalis –

odległość między dwoma kolcami biodrowymi

przednimi górnymi. Wymiar ten w prawidłowej

miednicy wynosi 25-26 cm.

2. Wymiar międzygrzebieniowy distantia

intercristalis – odległość międzygrzebieniowa, między najbardziej wysuniętymi na

zewnątrz punktami kostnymi grzebienia talerzy kości biodrowych.

Stawiamy końce miednicomierza oburącz na grzebieniach biodrowych i mierzymy

w miejscu najbardziej od siebie odległym. Prawidłowy wymiar wynosi 28-29 cm

3. Wymiar międzykrętarzowy distantia intertrochanterica – odległość międzykrętarzowa.

Stawiamy końce miednicomierza na krętarzach większych kości udowych, w miejscach

najbardziej odległych od siebie. Prawidłowy wymiar wynosi 31-32 cm.

W celu łatwiejszego znalezienia krętarzy można polecić rodzącej wykonanie kończyną

dolną ruchu rotacyjnego zewnętrznego.

4. Sprzężna zewnętrzna coniugata externa – (dawniej zwana sprzężną Baudeloque’a).

Układamy rodzącą na lewym boku, z lewą nogą zgiętą w stawie kolanowym

i biodrowym, prawą nogą wyprostowaną, odwiedzioną ku tyłowi.

Dołek poniżej wyrostka kolczystego V kręgu lędźwiowego można wyszukać,

ustawiając palec środkowy i kciuk lewej ręki na kolcach biodrowych tylnych górnych,

palec wskazujący przesuwamy od środka linii łączącej kolce 2-3 cm ku górze.

Miednicomierz trzymamy tak, aby skala była przed oczami w górze, koniec ramienia

miednicomierza ustawiamy z palcem środkowym w dołku poniżej wyrostka

kolczystego V kręgu lędźwiowego, a drugi z osłoną palca na górnym brzegu spojenia

łonowego, lekko dociskając. Wymiar prawidłowy wynosi powyżej 20 cm.

Przy ocenie wymiarów poprzecznych miednicy nie tyle chodzi o wartości liczbowe

absolutne, ile o różnicę między nimi, szczególnie między wymiarem międzykolcowym

i międzygrzebieniowym. Jeżeli różnica między nimi wynosi 3 cm – miednica większa jest

prawidłowa, a tym samym z dużym prawdopodobieństwem również i miednica mniejsza.

Jeżeli różnica ta wynosi 1,5 cm lub mniej, bądź wymiar międzygrzebieniowy jest równy

lub mniejszy od wymiaru międzykolcowego, jest to oznaką zwężenia wymiaru prostego

płaszczyzny wchodu, co przemawia za miednicą płaskokrzywiczą,

Przy zmniejszeniu wszystkich wymiarów zewnętrznych miednicy mamy do czynienia

z miednicą ogólnie ścieśnioną.

Jeżeli sprzężna zewnętrzna jest większa niż 20 cm = sprzężna prawdziwa jest

prawidłowa. Przy długości 19-20 cm, jest prawidłowa lub nieco skrócona, 18 cm i mniej

jest na pewno skrócona.

5. Czworobok Michaelisa quadrangulum Michaelis . Znajduje się w okolicy

lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa w kształcie równoramiennego czworoboku,

którego granicę określają następujące punkty: od góry wgłębienie poniżej wyrostka

kolczystego V kręgu lędźwiowego, z boków kolce biodrowe tylne górne, u dołu

szczyt bruzdy międzypośladkowej.

Wysokość i szerokość czworoboku powinna być równa 10 x 10 cm.

Kształt czworoboku Michaelisa zależy od budowy miednicy:

a. przy prawidłowej miednicy - boki i kąty czworoboku są równe, kształt rombu,

b. miednica płaska krzywicza - czworobok kształtem przypomina latawiec

zbliżony do trójkąta, dwa górne ramiona są skrócone; zagłębienie pod

wyrostkiem kolczystym V kręgu lędźwiowego jest prawie na wysokości

kolców biodrowych tylnych górnych,

c. miednica ogólnie zwężona - czworobok o kształcie wydłużonym wąskim,

kąty górny i dolny są ostre,

d. miednica asymetryczna - kształt czworoboku asymetryczny,

e. miednica długa - czworobok kształtem przypomina latawiec o wydłużonych

dolnych ramionach,

a b c d e

Należy pamiętać, że wymiary zewnętrzne miednicy dają nam w przybliżeniu zarys wielkości

miednicy mniejszej.

6. Dodatkowe pomiary patrz temat 2.

II. Pomiar obwodu brzucha za pomocą centymetra krawieckiego: na wysokości pępka

oraz w największym obwodzie. W terminie porodu, przy prawidłowej objętości płynu

owodniowego i prawidłowej grubości powłok obwód wynosi 100 -105 cm.

Pomiar odległości pomiędzy dnem macicy a górnym brzegiem spojenia łonowego

pomiędzy 22-35 tyg., za pomocą centymetra krawieckiego;

tydzień = centymetr np. 30 tyg. = 30 cm

Technika pomiaru:

prawidłowo

nieprawidłowo

III. Badanie położnicze zewnętrzne = chwyty położnicze Leopolda manipulationes

obstetriciae Leopold

Cel badania:

 cena wysokości dna macicy

 określenie położenia, ustawienia i ułożenia płodu,

 ustalenie co jest częścią przodującą,

 w jakim stosunku jest część przodująca do płaszczyzn kanału rodnego.

 stwierdzenie czy nie ma dysproporcji między wielkością główki, a wielkością

wchodu miednicy

Badanie to wykonuje się po raz pierwszy przy rozpoczęciu prowadzenia porodu,

a następnie tyle razy ile trzeba dla potwierdzenia rozpoznania.

Badający staje twarzą do rodzącej z jej prawej strony. Rodząca leży na plecach z lekko

podkurczonymi nogami – znosi to nadmierne napięcie mięśni brzucha i przez co jest mniej

przykre. Przed badaniem rodząca powinna wydalić mocz.

I. CHWYT LEOPOLDA - ma na celu ocenę wysokości dna macicy i określenie, jaka

część płodu w nim się znajduje.

Technika wykonania: palce obu rąk(= dłonie krawędziami łokciowymi) zagłębia się w

powłoki brzuszne na wysokości dna macicy.

1. Układając palce ręki lewej na granicy dna macicy, oceniamy jego wysokość w

stosunku do wyrostka mieczykowatego.

W ciążach mniej zaawansowanych wysokość dna oceniamy w stosunku do spojenia

łonowego, pępka.

w 12 tyg. dno macicy sięga do wysokości spojenia łonowego,

w 16 tyg. jest 2-3 palce nad spojeniem łonowym,

w 20 tyg. w połowie odległości między spojeniem a pępkiem

(ok. 3 palce poniżej pępka)

w 24 tyg. na wysokości pępka,

w 28 tyg. 2-3 palce powyżej pępka,

w 32 tyg. w połowie odległości między pępkiem a wyrostkiem

mieczykowatym,

w 36 tyg. przylega do łuków żebrowych,

w 40 tyg. ok. 2-3 palce poniżej wyrostka mieczykowatego

2. Następnie za pomocą obu rąk ułożonych na dnie macicy, (tak aby w pełni obejmowały

dno), obmacujemy dno po prawej i lewej stronie w celu stwierdzenia, jaka część płodu

tam się znajduje. W 96% przypadków są to pośladki, w 3% - główka.

Główkę bada się jako dużą,

kulistą, twardą część;

występuje balotowanie,

pośladki - jako dość dużą

część, mniej twardą niż

główka, nieregularną, nie

balotującą.

W ok.1% bada się tułów

płodu.

II. CHWYT LEOPOPLDA – ma na celu określenie, jakie części płodu znajdują się po obu

stronach macicy czyli jakie jest ustawienie płodu,

Technika badania: stojąc jak przy I chwycie obie ręce należy ułożyć równolegle do siebie,

w połowie długości trzonu macicy. Jedna ręka przytrzymuje, wykonując lekki nacisk w

przeciwnym kierunku, a druga ruchami okrężnymi obmacuje bok macicy, najpierw jeden,

potem drugi,

Po stronie odpowiadającej grzbietowi płodu wyczuwa się płaski, dość twardy, równy

opór, po stronie części drobnych - powierzchnia jest nierówna, można wyczuć

przesuwające się pod palcami badającej ręki drobne części - nóżki, rączki.

W przypadku położenia poprzecznego płodu tym chwytem stwierdza się po jednej stronie

główkę, po drugiej pośladki płodu.

Drugim chwytem można również określić odmiany ustawienia płodu. Jeżeli grzbiet płodu

znajduje się bardziej od strony przedniej brzucha, wówczas mamy odmianę A.

Jeżeli grzbiet jest mało dostępny w badaniu, a po drugiej stronie znajdują się części

drobne i wyczuwa się je aż do środkowej linii ciała - mamy do czynienia z odmianą B.

III. CHWYT LEOPOLDA

Technika badania: badający stoi twarzą do rodzącej. Badanie jednoręczne. Ręką nad

spojeniem łonowym chwyta się część przodującą między kciukiem, a pozostałymi

palcami. Ocenia się:

 czy w ogóle badamy część przodującą?

Jeśli nie wyczuwamy cz. przodującej, to płód może być w położeniu poprzecznym

lub skośnym, albo główka jest głęboko w miednicy

 co jest częścią przodującą:

główka – duża, twarda, okrągła, balotująca,

pośladki – mniejsze, mniej twarde, nieregularne; brak typowego odczucia chwytania

główki; brak objawu

balotowania

 czy jest ruchoma czy nie,

 w jakim stosunku do

wchodu miednicy znajduje

się główka: czy się wstawia,

czy jest ustalona, jaka część

główki jest wyczuwalna nad

wchodem

 jaka jest jej wielkość?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: