Wstęp do politologii
13.10.2011
-poli- mnogi mnogość, państwo miasto pojęcie rozumiane na wiele sposobów
Polityka – rodzaj sztuki rządzenia państwem dla dobra wspólnego
-śerdniowiecze i starożytność: idealizacja władzy, brak demokracji, brak praw w niektórych warstwach społecznych rządy uprzywilejowanych
-nowożytność+ przezwyciężanie odmienności interesów, urzycie m.in. perswazji, manipulacji, negocjacji , przymusu czy przemocy
Tansey
- obejmuje duży wachlarz działań
- kierowanie odmiennymi interesami
Max Weber
- polityka to dążenie do władzy
- wyznaczanie wpływu w obrębie państwa
Opałek
- Działalność wytycznoa przez ośrodek decyzyjny sformalizowanej grupy społecznej
-zmierza do wyznaczonych celów
- Za pomocą określonych środków
Ujęcie podmiotowe
- dziedzina działań zmierzających za pomocą działań politycznych do osiągnięcia celów
-sztuka bycia wybieranym
5 podejść do rozumienia polityki
- formalno prawna
-podejście behawioralne
- orientacja funkcjonalna
- podejście racjonalne podejmowanie decyzji
- -stanowisko postbehawioralne
Polityka i władza
-władza jest istotą polityki
- legalny przymus
- podejmowanie decyzji i rozdzielanie dóbr materialnych
Decyzje i działania w polityce
- -policy- stanowienie
- związek między zmianami a działaniami nierozerwalnie związane z obszarami konfliktu. Polityka proces rozwiązywania konfliktów.
4 Ujęcia polityki
- proces zwiażany ze sztuką rządzenia
- działalność publiczna dla dobra wspólnego
-kompromis
- produkcja i dystrybucja dóbr , zasobów społecznych
System polityczny a system prawny
- prawne ramy funkcjonowania ( Konstytucja)
- konstytucja- ustawa zasadnicza
- system sądowniczy( sąd najwyższe, sądy powszechne, sądy administracyjne)
- akty niższego szczebla muszą być zgodne z konstytucją
Legitymizacja
-władza pochodzi od ludu
-legitymizm władza legalna
-legitymizm władza tradycyjna
-władza charyzmatyczna
3 elementy
-reguły
- przekonania
-zachowania
27.10.2011
-Polityka początki za czasów Arystotelesa i Platona
-Zauważono że dobrze zarządzane panstwo jest rządzone przez elitę (mędrcy i filozofowie)
-Powinna decydować wiedza, a nie prawo wyboru przez lud
-sprawiedliwość to kwestia subiektywna
- egalitaryzm- równość
-Arystyteles-polityka to sztuka szukania kompromisu
-bierne i czynne prawo wyborcze
-do rządu powinni być wybierani ludzie mądrzy
-Z języka greckiego polityka to budowanie murów miasta
-polityka-sposób życia w ramach współnoty
-przewartościowanie wartości
-pojęcie zwierzęcia politycznego 0-osoba, która nie potrafi żyć bez polityki
-brak sporów
-krytyka absolutyzmu
- własność prywatna sprawia radość w społeczeństwie
Nicollo Machiaweli
-czołowy myśliciel humanistyczny
-„Cel uświęca środki”
-Zatroskany o losy Włoch
-Wprowadzenie polityki w znaczeniu praksologicznym
-polityk musi być skuteczny
-racja stanu-bezkompromisowe działanie na rzecz interesu publicznego
-geopolityka-jest determinowana przez położenie państwa
J.J Russeo
-porządek przedewoluczyjny powinien się zmieniać
-w polityce są pewne fundamenty, których nie powinno się przekraczać
-trójpodział władzy
- pluralizm światopoglądowy
-ochrona fundamentów demokracji
-może pojawić się obawa przed tyranią
-sposoby przyjmowania polityki jest procesem rzeczywistym
-zmienne działanie i czynienie dobra
-budowanie porządku rozumnego
-zachowanie podmiotowości obywateli
-czynności mające na celu kierowanie państwem i ludźmi.
3.11.2011
Ujęcia polityki
-ogólnie pojęcie
-regulowanie kierowanie sprawami publicznymi
-organy publiczne- społeczeństwo
-prawomocne stosowanie przymusu wobec swoich obywateli
-udział ludzi w sprawowaniu władzy
-1546 termin polityka pojawia się w Polsce
-państwo, sztuka rządzenia państwem , forma rządów
-Andrzej Frycz Modrzewski zauważą iż najlepszą politykę prowadzi się w Rzeczach pospolitych czyli republikach
-oświecenie- polit- społeczeństwo i pospulstwo
-kierunek pozytywistyczny i romantyczny
ROMANTYCY
-polityka ma być patryjotyczna i etyczna
-polityk to człowiek na zabój kochający ojczyznę
-Przekonanie że Polska wybije się spośród wszystkich narodów i będzie zarazem mesjaszem narodów
-gorliwa wiara w politykę Polski
POZYTYWIŚCI
-polityka półśrodków
-minimalizm polityczny
-naturalna praca i przekształcanie narodu
-praca u podstaw i praca z najuboższymi
-orientacja relaistyczna-polityka działanie w którym mamy jasny i niezmienny cel
-płaszczyzna konstruktywna, zmiany zachodzą poprzez rewolucje
-polityk osoba roztropna, kulturalna, mądra
-polityka postępowanie jednych ludzi wobec drugich
-XVII katedra polityki - Akademia Stefana Batorego w Wilnie
-Oświecenie-Katedra badań politycznych w Krakowie
-przedmiot 1820-pierwszy skrypt studencki dotyczący polityki
-Po II Wojnie Światowej odtwarzanie Uniwersytetów
-Do 1948 autonomia dotycząca badań politycznych
- po 1948 badania nad Marksizmem i Leninizmem
- zadaniem poliotologa jest odkrywanie świata polityki
- Funkcje polityki funkcja instrumentalna, umiejętność ponoszenia ryzyka, aksjologiczna (wartości)
eksplanacyjna (wyjaśniająca) Odpowiadanie na pytanie dlaczego coś było, miało miejsce
funkcja prognostyczna (projekcyjna i symulacyjna) zmiany w rzeczywistości jak polityka będzie się zmieniała
Kierunki definiowania
biopolityka -zakłada że ludzie w swerze politycznej są jak organizmy w świecie przyrody. Polityk jest genetycznie przystosowany do sprawowania władzy pojęcie tak zwanego zwierzęcia politycznego
ujęcie behawioralne na politykę przez pryzmat postaw i potrzeb ludzkich. Uwolnienie od wartości.
koncepcja współczesna
klasyczna-polityka sztuka rządzenia państwem. Roztropność i umiejętność rządzenia państwem czyli wspólnotą
koercyjna - koncepcja polityki państwa i prawa dbałość o dobrobyt obywateli środki regulacji (przymus) Owe regulacje muszą być zgodne z prawem stanowionym, egzekwowane przez pewne organy nawet za pomocą przemocy. Podleganie regulacji państwowej ,
konsensualna- zakłada że polityka ma być dobrem społecznym . Obecny jest konsensus i porozumienie między stronami. Polityka prowadzona w zgodzie z wartościami.
konfliktowa- walka rywalizacja, przemoc. Założenie że człowiek z natury jest egoistą, że liczą się tylko potrzeby jednostki. Decyzjonyzm Karla Schmidta- naturą polityki jest walka
polityka bez ideologii (pop polityka) - sztuka bycia wybieranym i bycia wybranym, za pomocą i przy życiu różnych środków, nie rzadko nie związnych z etyką.
10.11.2011
Polityk ideolog -Zwraca uwagę na wartości objaśnia otaczająco go rzeczywistość
Podziały polityków na manipulatorów i protagonistów
Manipulator-polityk zakulisowy
Protagonista- aktywny
Polityk transakcyjny-obiecuje to co da się zrobić, a co niekoniecznie jest potrzebne społeczeństwu
Cechy i osobowość
-potrzeba bycia sławnym i admirowanym
-poczucie obowiązku
-potrzeby altruistyczne i empatyczne
-zabieganie o dobre relacje z innymi ludźmi
-silna wiara we własne możliwości
-musi być inteligentny i posiadać wysoką samoocenę, a także samoakceptacje
-ufny wobec otoczenia
Zdolności: inteligencja, zdolności werbalne, oryginalny
Osiągnięcia: wiedza, dokonania, erudycja, odpowiedzialność, pewność siebie, wysokorozwinięte pragnienia, przewyższa innych
Uczestnictwo: umiejętności dostosowania się, współpraca, towarzyskość
Status: popularność, pozycja ekonomiczna i społeczna
Charyzmatyczny przywódca
-nadprzeciętne umiejętności, które są dostrzegalne
- koncepcja ducha czasu
-koncepcja wybitnej jednostki
- sytuacje kryzysowe i przemian
-wiara we własne poglądy i to że są one moralne
- przekonanie że tylko on ma możliwości w przypadku sytuacji kryzysowej
-dominacja haseł nad realnym programem
-zdolności erudycyjne
-wytwór percepcji ludzi
-musi pobudzać emocjonalnie
-przekonać że ma nieograniczoną siłę i możliwości
Elita
-osoby wyszczególnione ze społeczeństwa na podstawie pewnych kryteriów
-wąska grupa mająca wpływ na decyzje
- z francuskiego elite- wg. Vilfredo Paretto – Ludzie dzięki cechą przymiotą i aktywności mają największą szansę na osiągnięcia i uznanie społeczne
-H. Lesswiel – Grupa ludzi która charakteryzuje się prestiżem i dochodem. Są gwarancją bezpieczeństwa społecznego
-Charles Miles – ludzie którzy w sposób formalny lub nie formalny mają wpływ na władzę decyzje oraz wcielanie w życie
-Czesław i Ewa Maj- elita to wyodrębniona ze społeczeństwa grupa społeczna charakteryzująca się następującymi cechami
1. posiada odpowiedni status w strukturze społecznej
2.Podejmuje decyzje społeczne i polityczne
3. Kompetencje polityczne
4. osoby z dystansem wobec mas
5. osoby funkcjonujące wśród rytuałów
Metody wyodrębnienia elit
1. pozycyjna- zakłada że ze społeczeństwa zostaje wyodrębniona grupa ludzi, która wyodrębnia się ze względu na pistowane funkcje
2. metoda reputacja- wyodrębnianie grupy która w naszym odczuciu ma relany wpływ na prace
3. metoda decyzyjna- elitę tworzą grupy ludzi , które mają wpływ na podejmowane decyzje
eliotyzm i elitaryzm
Elitaryzm - pogląd zgodnie z którym niektóre jednostki są bardziej wartościowe od innych (ze względu na swoje urodzenie, umiejętności, wiedzę, posiadanie), i z tego powodu powinny zajmować uprzywilejowaną pozycję w społeczeństwie (należeć do elit). Elitaryzm jest przeciwieństwem egalitaryzmu i stoi w opozycji do myśli demokratycznej.
Elitaryzm,
1) pogląd społeczno-ekonomiczny uznający istnienie naturalnej nierówności obywateli spowodowanej względami rasowymi, religijnymi, etnicznymi, przynależnością klasową, stanową i inną i głoszący konieczność podziału społeczeństwa na elity rządzące i masy rządzone. Przeciwieństwo demokratyzmu i egalitaryzmu. Występował w historii w różnych formach.
2) odgradzanie się od ogółu, zamykanie się w grupie osób uprzywilejowanych (np. w klubie, klanie itp.). Ekskluzywność.
3) elitaryzm poznawczy, pogląd charakterystyczny dla romantyzmu, głoszony m.in. przez A. Mickiewicza z inspiracji A. Towiańskiego, polegał na krytyce racjonalizmu jako wiedzy dostępnej dla wszystkich.
Zgodnie z tym poglądem, zdolność poznawania prawdy zależna jest od łaski i od moralnej zdolności człowieka, która "nie jest dana wszystkim narodom i w obrębie jednego narodu nie wszyscy posiadają ją w równym stopniu". Elitaryzm poznawczy oparty był na intuicji, czyli umiejętności "wejścia wewnątrz siebie", zbliżenia się do środka, przez które człowiek obcuje z Bogiem.
Nie wszyscy i nie w każdej chwili są zdolni otrzymywać natchnienie boskie i dociekać prawd "żywych". A. Mickiewicz rozróżnia prawdy "wyrozumowane" egalitarne (dostępne wszystkim) i elitarne "wycierpiane", osiągnięte wysiłkiem ducha.
-istnienie naturalnej przeciwstawności w społeczeństwie
-reżim nie może istnieć bez elity
-elity nie mają wiecznej władzy
-elity i istnienie kontrelity
-wybór elity przez system gildii i atreprenerską
-elity wybierane są spośród ludzi, którzy wcześniej sprawowali władzę lub wysokie stanowiska
-elektorat selekcjonujący jest twardy
-tendencje do reprodukcji elity
-antreprenersa-elita wybierana przez elektorat otwarty i zmiennych uczuciach
-istnieje konkurecja
-Karol Mainhan wejście do elity przez dziedziczenie lub osiągnięcia
-Robert Putnam –urodzenie, doświadczenie, wykształcenie
-Koncepcja Milesa- aby dokonać prawidłowego wyboru do elit na podstawie pochodzenia z warstwy klasowej lub przez prestiż
-elitę stanowią ludzie wolnych zawodów, z przewagą zawodów prawniczych
-mogą pochodzić przez sprawowane urzędy na mniejszych szczeblach
- mogą pochodzić przez sprawowane urzędy w instytucjach kulturalnych i naukowych
-celebryci
-decydenci-osoby decydujące najwyżsi
-wykonawcy ich woli czyli pod elity (urzędnicy niżsi)
-MIELS- TRZY GRUPY : Politycy, ekonomiści i wojskowi
-elity osoby mądrze sprawujące władzę
-opozycja to osoby kontestujące władzę
- elita zintegrowana tworzy z jednostek zintegrowaną elite
-elita zintegrowana normatywnie
-elita zfragmentaryzowana i wewnętrznie rozbita
-transformacja elit łączy się z kooptacją
-do starej elity dołączają nowi członkowie, w myśl kompromisu i konsensusu
-wymiana elity rządzącej i kontrelity
-reprodukcja wewnątrz generacyjna
- reprodukcja wewnątrz generacyjna przez konwersje
-przejście dotychczasowych członków elity rządzącej do ekonomi i biznesu
-elita wertykalna polega ona na przejściu z niższej z subelity czy podelity w elitę
-reprodukcja międzygeneracyjna do elity wchodzę przedstawiciele nowego pokolenia
-reprodukcja między generacyjna w elitach komunistycznych
Demokracja między tradycją a Nowoczesnością
-Zasada wolności dotycząca swobodnego wtrażania poglądów politycznych i społecznych
-Zasada równości-równe traktowanie wszystkich obywateli i opinii dotyczących spraw publicznych
-Zasada większości głosi że mechanizmy stanowienia praw w demokracji współcześnie i kiedyś że większość podejmuje decyzje w imię wszystkich obywateli
Prawa obywateli zakres indywidualny: wolność jednego człowieka kończy się tak gdzie zaczyna się wolność innego.
-wartości Biblijne
-myśl renesansu
-myśl oświecenia
-suwerenność ludu
-pluralizm i demokracja
24.11.11
-Ideał i moralność mieszczańska, bez niej nie ma demokracji
-M. Osowska badanie etosu moralności mieszczańskiej, która miała swój charakter
-relacja z innymi jednostkami
-według Mila państwo idealne to państwo tanie
-gwarancja bezpieczeństwa wewnętrzengo i zewnętrzna
-myśl liberalna jaest podtaswą współczesnej demokracji
-wolność poglądów i odrzucenie autorytetów kościelnych
- powszechna edukacja i pojawienie się ruchu robotniczego
-nurt anarchistyczny, marksistowski i konserwatywny
-źródłem zła jest demokracja
--pozornie człowiek żyje w społeczeństwie
-pierwszy konserwatysta Edmund Burg
-demokratyczny konserwatyzm
-konserwatyzm technokratyczny
-rewolucja konieczność zmian w ramach państwa, państwo ma poóc w swerze ekonomicznej
-model kultury robotniczej, i demokratyzacja tej warstwy
-Chadecja- chrześcijańska Demokracja
-1888 Sapiente Christiani
_Rerum Novarum
-zasada subsydiarności
-liberał jest zwolennikiem demokracji parlamentarnej
-najważniejsze są godność i podmiotowość
-ustrój wolnorynkowy i korporacja.
01.12.2011
-Partety-względna równość kobiet w polityce i demokracji
-domaganie się praw takich jakie przysługują mężczyzną na przykład: noszenie spodni, palenie tytoniu w miejscach publicznych
-Prawa wtborcze dla kobiet najwcześniej w Finlandii (koniec XIX wieku) Najpóźniej w Szwajcarii. W Polsce w 1919 roku.
-problem z przyjęciem ustaleń odnośnie praw politycznych dla kobiet. Wskazanie na niedoskonałości systemu demokratycznego> Demokracja będzie przyjęta we wszystkich krajach
Fundamenty
1 Suwerenność narodu
2 podział i ruwnowaga władz
3Konstytucjonalizm
4 Praworządność
5Pluralizm (ekonomiczny, społeczny, polityczny)
1. Zmiana wraz z rozwojem pojęcia
-Zwrócenie uwagi na problem suwerenności
-Człowiek jest istotą społeczną
-każdy człowiek ma prawo do życia w państwi, które jest gwarantem ochrony przed anarchią.
-Człowiek ze swojej społecznej natury jest skłonny uznać władzę
-tylko suwerenny władzca jest wstanie zapewnić bezpieczeństwo i dobrobyt
-Jedynym zwierzchnikiem jest naród
-każdy obywatel ma takie same prawa
-tylko wola suwerennego narodu ma znaczenie decydujące nawet jeśli będzie to mała wspólnota
-państwo jest to dzieło woli ludzi, nawet jeśli powstaje w długim okresie ewolucji/dziejowym
-suwerrennośc ludu przeniesiona na (3 typy)\
-król monarcha
-król monarcha parlament (Wlk.Bryt. XVIIw)
- wspólnota (oświecenie Europejskie II poł XVII wieku)
-Jedynym suwerenem w państwie jest naród
-nowa treść suwerenności, na którą monopol ma całe społeczeństwo
-Pośrednicy muszą sprawować władzę wg. naszych aspiracji
-wolność równość wobec prawa
-formy zwierzchnictwa ludu
-demokracja bezpośrednia- referendum, inicjatywa ludowa, veto ludowe, możliwość petycji i listów do władz, skarga ludowa, samorządność
-demokracja pośrednia- przez wybranych przedstawicieli w wyborach organu o charakterze nacisku
-referendu rozstrzygnięcie polegające na wypowiedzeniu się ludzi w konkretnej sprawie. Referendum jest wpisane w dzisiejszy model państwa prawa. Ze względu na ponoszone koszty finansowe referenda są rzadko organizowane . Referenda istnieją w Szwajcarii i Francji
-rodzaje referendów
okres przeprowadzenia: referendum przedparlamentarne dotyczące formy lub kształtu państwa
1974 Grecja wprowadzenie republiki
1997 Referendum w Niemczech dotyczące przyłączenia zagłębia Sary do RFN
Poparlamentarne: rzadkie i najczęściej wykorzystywane w Islandii
Pozaparlanetarne (Finlandia)
-Podejmowanie decyzji przez głowe państwa za pomocą ludu
Znaczenie Referendum
- Referendum konstytucyjne
-Referendum rozstrzygające
-Przedmiot referendum : konstytucyjne(obligatoryjne, fakultatywne)
-Inicjatywa ludowa
-konstytucyjne: wniesienie własnego projektu ustawy
...
umkc