UBEZPIECZENIA
04.10.1994
mgr H.Popowska
Przy awarii (dużej) należy nie tracić głowy. Awarie takie są załatwiane przez conajmniej 4-5 lat. Nagromadzenie aktów prawnych jest ogromne (KK,KC,Konwencje itp).
-awaria wspólna,
-zderzenia
-ratownictwo
Występują ograniczenia od odpowiedzialności przewożnika (konwencja hamburska).
W ciągu pół roku wszystkie strony muszą zgłosić roszczenia do sądu. Jeżeli kwota roszczeń przekracza sumę wynikającą z ogr.odpowiedzialności przewożnika sąd przystępuje do podziału kwoty, którą dysponuje, biorąc pod uwagę stopień współwiny stron i zasadności roszczeń.
Wina własna Armatora przekreśla możliwość korzystania z ograniczeń odpowiedzialnośći wynikającą z konwencji.
Trzymać mordę na kłódkę.
--------
UBEZPIECZENIA (wg Łopuskiego)
Ogólne
1.Przedmiot ubezpieczenia
- każdy interes majątkowy związany z żeglugą morską;
- szczególnie:
- kadłub i maszyny statku (tzw ubezpieczenie "casco")';
- fracht i pokrewne;
- odpowiedzialność cywilna armatora wobec pasażerów, właścicieli ładunku,
i wszelkich innych osób, którym armator może wyrządzić szkodę;
- ubezpieczenie załóg od następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w
związku z zatrudnieniem (ubezpieczenia osobowe);
- rzeczy osobiste załóg;
- ryzyka wojenne - osobna polisa !!!;
- nie wszystkie statki/armatorzu ubezpieczeni są w pełnym zakresie.
2. Umowa ubezpieczenia
Umowa ubezpiecenia morskiego obejmuje w zasadzie tylko szkody wynikłe z niebezpieczeństw żeglugi morskiej. W praktyce obejmuje ona dodatkowo:
- przewozy odcinkowe (lądowe, rzeczne, lotnicze);
- okresy składowania;
- operacje przeładunkowe;
- statki w budowie,
Wszystkie w/w warunki są warunkami dodatkowymi. Stąd umowa ubezpieczenia przybiera niekiedy rozmiary książki. Dokument taki nazywa się POLISĄ. Z reguły polsa zawiera:
- warunki standartowe (nienegocjowane warunki ubezpieczyciela w standartowej
formie) ;
- załączniki stanowiące dodatkowe warunki ubezpieczeniowe i ich zakres.
Polisa określa warunki, w których Armator traci prawo uzyskania odszkodowania - te warunki armator powinien przekazać kapitanowi (np nie wolno holować zarobkowo, przekraczać określonej strefy pływania, wozić wymienionych w polisie ładunków itp).
3. Obowiązki ubezpieczonego.
a.) Podstawowym obowiązkiem ubezpieczonego wobec ubezpieczyciela (tzn warunkiem spełnienia umowy ubezpieczenia) jest dochowanie takiej staranności w zapobieganiu szkodzie, jaki i w ograniczeniu skutków szkody zaistniałej, jaką by wykazał, gdyby przedmiot szkody nie był ubezpieczony. Obowiązek ten dotyczy również zabezpieczenia roszczeń wobec stron lub osób odpowiedzialnych za szkodę.
Szczególna staranność to:
- zapewnienie statkowi zdadności żeglugowej;
- zapewnienie wymagań bhp na statku;
- przedsięwzięcie rozsądnych kroków dla ratowania przedmiotu ubezpieczenia;
- przeciwdziałanie rozszerzeniu się szkody;
- zabezpieczenie roszczeń wobec osób trzecich oraz dowodów ich winy.
b) powiadomienie ubezpieczyciela o powstałej szkodzie;
c) działanie zgodnie z instrukcjami ubezpieczyciela;
d) udostępnienie wszelkiej niezbędnej pomocy i dokumentacji przedstawicielowi ubezpieczyciela.
4. Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Instytucja dokonująca ubezpieczenie jest zwolniona z wypłacenia szkody, jeżeli:
- szkoda zawiniona przez ubezpieczającego przy jednoczesnym braku podjęcia
właściwych środków dla ograniczenia rozmiarów szkody;
Powyższe tyczy się (KM Art.282 par.3 i Art. 284 par.1) w zasadzie tylko tzw
rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej. W wypadku osoby prawnej (armator)
skutek taki ma działalność jej kierownictwa.
5. Granica odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Granicą jest wysokość sumy ubezpieczenia. Ubezpieczyciel nie jest zobowiązany do wypłat wyższych kwot, niż to strony ustaliły w polisie. Aczkolwiek polisa, lub przepisy prawne mogą zostawić furtkę do wypłat wartości wyższch niż suma ubezpieczenia.
W przypadku szkody majątkowej wypłacana jest równowartość faktycznej wartości szkody, w wypadku ubezpieczenia ocobowego świadczenia zgodne z warunkami ubezpieczenia.
Franszyza integralna.
Szkoda jest pokrywana w całości, jeżeli wartość szkody przekroczy wartość
franszyzy. Szkody nie przekraczające wartości franszyzy nie są pokrywane.
Franszyza redukcyjna.
Wartość franszyzy (udział własny) zawsze jest odliczana od odszkodowania.
6. Reasekuracja
Z uwagi na ogromne sumy związane z ubezpieczeniem morskim firmy ubezpieczeniowe (jak Warta) reasekurują się w innych firmach ubezpieczeniowych płacąc za to część składki ubezpieczenia.
7. Kapitan powinien wiedzieć kto reprezentuje ubezpieczyciela w różnych portach, lub jakie firmy reprezentują tego ubezpieczyciela. Z reguły będą to filie firm reasekurujących ubezpieczyciela. Należy pamiętać, że ubezpieczeniami "casco" i ubezpieczeniami odp.cywilnej (P & I - Protection and Indemnity) zajmują się z zasady różne firmy.
Ubezpieczenie statku
1. Warunki.
Statki z reguły są ubezpieczone od ryzyk morskich i wojennych (częściowo) na warunkach angielskich (LLoyd'd S.G. Policy).
Statki pełnoomorskie stosowane są klauzule, zwane instytucyjnymi tzw I.T.C. (Institute Time Clauses).
Statki rybackie - T.A.R.C. (Trawler All Risks Clauses).
Okres ubezpieczenia to z reguły 1 rok.
2. Ubezpieczenie casco od ryzyk morskich obejmuje:
- szkody w wyniku zderzeń (z innym przedmiotem ruchomym lub stałym);
- szkody majątkowe w wyniku niebezpieczeństw morza:
huragany
wejścia na skałę bądź mieliznę
pożar
lód
- szkody związane z eksploatacją statku (przy załadunku lub bunkrowaniu);
- eksplozje
- awarie maszyn i urządzeń wynikłe z ryzyk morskich (np sztormu lub wadliwej
obsługi)
- udział statku w awarii wspólnej;
- koszty ratownictwa
- koszty poniesione w związku z zapobieganiem szkodzie
3. Ubezpieczenie casco nie obejmuje:
- szkody wynikłej ze strat eksploatacyjnych spowodowanych awarią (przestojem);
- szkód spowodowanych rażącym zaniedbaniem lub niedbalstwem załogi;
- szkód wynikłych ze zużycia materiału, maszyn i urządzeń, błędem konstrukcyjnym
wadą ukrytą (są odstępstwa od tej reguły).
4. Ubezpieczenie od ryzyk wojennych.
Jeżeli jest zawarte to obejmuje:
- szkody wynikłe na skutek działań wojennych (także powstań, rewolucji, zamieszek)
- działań pirackich
- wybuchu min, torped i innych narzędzi wojny;
- ryzyka strajku (dołącza się to do tych ubezpieczeń).
Uwaga: zakres polisy jest częściowy. Jeżeli kieruje się statek w rejon szczególnie zagrożony, lub zadeklarowany jako taki przez ubezpieczyciela, należy warunki uzgodnić z ubezpieczycielem. Przede wszystkim powiadomić o fakcie zamiaru wejścia w rejon ubezpieczyciela (robi to armator).
Ubezpieczenie wojenne nie obejmuje skutków wojny atomowej - automatycznie jest anulowane w wypadku wojny między państwami dysponującymi bronią jądrową.
5. Postępowanie:
- zabezpieczyć bezpieczeństwo statku, załogi i mienia;
- zapobiedz rozszerzeniu się szkody;
- sporządzić raport o awarii ( uwaga przy wszystkich "dotknięciach", których skutki
mogą się ujawnić ze znacznym opóźnieniem !);
- niezwłocznie powiadomić armatora;
- w najbliższym porcie powiadomić komisarza awaryjnego ubezpieczyciela (jeżeli
szkoda jest objęta ubezpieczeniem);
- zlecić zbadanie szkody rzeczoznawcom (zwykle deleguje komisarz awaryjny);
- sporządzić wyciągi z DO, DM, raporty. Przekazać armatorowi;
- powiadomić tow.klasyfikacyjne w wypadku podejrzeń utrarty zdolności morskich;
- uzyskać (w wypadku jak wyżej) jednorazowe świadectwo zdolności żeglugowej -
jeżeli nie ma żadnego tow.klasyfikacyjnego można stworzyć komisję z innego
2 innych kapitanów lub innego kapitana i innego st.mechanika.
- prowadzić wykaz wydatków związanych z awarią (kasa, nadgodziny załogi itp);
Abandon
Szczególna likwidacja szkody to tzw abandon - właściciel przedmiotu ubezpieczenia (statku, ładunku) zrzeka się prawa do przedmiotu ubezpieczenia na rzecz ubezpieczyciela.
Prawidłowo zgłoszony abandon musi spełniać nast. warunki:
- przekonanie i podstawy, że całkowita szkoda jest nieunikniona, lub zapobieżenie
jej będzie niewspółmiernie kosztowniejsze do wartości przedmiotu
ubezpieczenia (wymienia się tu: zaginięcie, łup wojenny, awaria, której naprawa
przekroczy wartość przedmiotu.
- abandon musi być zgłoszony ubezpieczycielowi z zachowaniem form i terminów
przewidzianych w k.m.
UBEZPIECZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ
Przedmiot i zakres
Część ryzyk (straty wynikłe na skutek zderzenia z innym statkiem, uszkodzeniem nabrzeża) jest objęte polisą casco.
Z reguły ubezpieczycielem jest tu Warta lub P&I.
1.Zakres
Ubezpieczenie obejmuje następujące ryzyka:
- śmierć lub uszkodzenia ciała osób na statku lub w jego pobliżu;
- j.w. w związku z pracami przeładunkowymi;
- śmierć, zranienia lub choroby członków załogi (pobyt w szpitalu, repatriacja,
leczenie, pogrzeb, wysłanie zastępcy, koszty dewiacji);
- j.w. w wyniku błędu nawigacyjnego lub zaniedbania załogi;
- szkody wyrządzone innemu statkowi lub nabrzeżom i innym przedmiotom w wyniku
bezpośredniego zetknięcia;
- szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami oraz wydatków związanych z ich
usuwaniem (odpowiedzialność jest kwotowo ograniczona);
- umowy holowania;
- udział w awarii wspólnej, którego odmówił właściciel ładunku z tytułu niedotrzymania
umowy przewozu;
- udziału w awarii wspólnej, w części nie pokrytej "casco" wynikłej z różnicy między
wartościa ubezpieczoną a wartością wynikającą z dyspaszy;
- koszty usunięcia wraku statku własnego, lub zatopionego przez własny;
- roszczeń ładunkowych, z wyłączeniem wypadku wystawienia czystych B/L na
podst. listu gwarancyjnego;
- kar nałożonych w wyniku przemytu, niedokładności w dokumentach statku,
występkami załogi;
- kwarantanny oraz dezynfekcji statku i osób, chyba że armator skierował statek do
portu wiedząć o kwarantannie;
2. Ograniczenia
Zakres ubezpieczenia daje ubezpieczycielowi możliwość ingerowania w warunki przewozu, jakie armator podpisuje. Formularze umów przewozowych są uzgadniane z ubezpieczycielem. Odstępstwa skutkują odmową wypłaty ubezpieczenia.
3. Postępowanie
Każdy wypadek angażujący odpowiedzialność armatora powinien być zgłoszony komisarzowi awaryjnemu, chyba że nie przekracza wartości franszyzy. Dalsze postępowanie zgodnie z instrukcjami komisarza, ale nie bezkrytycznie - należy konsultować armatora, bo komisarz to druga strona umowy ubezpieczenia!
Każdy przypadek wypadku osoby na lub w pobliżu statku powinien być starannie badany przez kierownictwo statku. Należy zadbać o poprawną dokumentację zdarzenia (opis, zeznania świadków, postepowanie, usdzielona pomoc itp). Nigdy nie wiadomo, czy pozornie błache stłuczenie nie spowoduje poważnego uszczerbku na zdrowiu ofiary.
"ALGORYTM UBEZPIECZENIOWY"
(wg Popowskiej)
Armator/operator
bareboat/time/slot charterer
Kadłub i urządzenia Odpowiedzialność Cywilna Ubezpieczenia osobowe
(casco) (P&I - Protection & Indemnity)
wojna, strajki, utrata czarteru
Zakres: Zakres: Zakres:
1. wszystkie ryzyka (all risks) 1.Uszkodzenia ciała, choroba 1.niezdolność do pracy. śmierć
2. strata całkowita, ratownictwo, (załogi, pasażerów, sztauerów) członka załogi spowodowaną
odpowiedzialność z tyt. kolizji, 2.Koszty leczenia i repatriacji załogi wypadkiem w trakcie zatru-
udział w Awarii Wspólnej. 3.Koszty dewiacji (repatriacja, blindy, dnienia, strata/uszkodzenie
3. udział szczególny w awarii dezerterzy, uchodźcy) mienia osobistego (nie wy-
wspólnej (inne oszacowanie 4.Usuwanie wraków własnych i klucza go wypłata odszko-
wartości mienia ubezpieczonego zatopionych przez własne statki dowania z innych polis).
przez dyspaszerów) 5.Utrata i uszkoszenie ładunku + 2.Kontenery własne i wynaję-
koszty dodatkowe. te + odpowiedzialność cy-
6. zanieczyszczenia wilna z tego tytułu ( z re-
7. zderzenia (statki,nabrzeża) guły specjalistyczne kluby
8. kary, koszty postępowania P&I)
9. Inne 3. zerwanie kontraktu
(dewiacja z ładunkiem,
wyładunek w innym porcie
ze względów ekonomi-
cznych, przeładunek nie
objęty konosamentem,
...
midebski