1. Urbanizacja – jest to proces polegający na skupianiu się ludności w miastach i upowszechnianiu się miejskiego stylu życia. Bezpośrednimi skutkami urbanizacji jest: - powiększanie powierzchni istniejących miast; - powstanie nowych miast; - zwiększaniu liczby mieszkańców; - zwiększaniu udziału ludności zamieszkałej w miastach w stosunku do ogólnej liczby ludności jakiegoś kraju; - powstanie skupisk miast zwanych aglomeracjami
2. Wskaźnik urbanizacji – udział ludności zamieszkałej w miastach w stosunku do ogólnej liczby ludności (jakiegoś kontynentu, kraju lub jej części). Wyrażany w procentach (%).
3. W Polsce wskaźnik urbanizacji w roku 2003 wynosił 61,7%. (Liczba mieszkańców miast ok. 23,835 mln / Liczba mieszkańców Polski ok. 38,632 mln). W woj. Śląskim wskaźnik urbanizacji wynosi 79,3% - najbardziej uprzemysłowione województwo w Polsce. Najniższe wskaźniki urbanizacji poniżej 47% województwa płd. – wsch. , Polski (podkarpackie, świętokrzyskie, lubelskie), co wiąże się z rolniczym profilem gospodarczym tych regionów
4. Najsłabiej zurbanizowanymi kontynentami są Afryka i Azja. Na przykład w Chinach, Indiach, Bangladeszu, Libii, Zairze tylko 30% ludności zamieszkuje miasta. W Azji znajdują się również państwa o bardzo wysokich wskaźnikach urbanizacji, np. w Singapurze 100% ludności mieszka w miastach, w Izraelu około 90%.
5. Wysokie wskaźniki urbanizacji występują w państwach Europy, Ameryki północnej i południowej oraz Oceanii, np. ponad 80% ludności miejskiej ma Belgia, Wielka Brytania, Niemcy, Australia, Kanada, Stany Zjednoczone i Argentyna
6. Główne pojęcia urbanizacyjne:
a) reurbanizacja – jest to proces łączenia się obszarów metropolijnych (silne zurbanizowane aglomeracje), związane z rozwojem przemysłu i usług w strefach peryferyjnych. Megalopolis jest współcześnie najwyższym przejawem urbanizacji przestrzennej
b) suburbia – jest to osada w okolicy miasta o rozproszonej zabudowie, z niewysokimi domami stojącymi wśród terenów zielonych, często strzeżone, są zamieszkiwane przez ludność bogatszą, dojeżdżającą do pracy w dużym mieście np. : mieszkańcy Warszawy, Łodzi, Krakowa, Poznania, Wrocławia.
c) slumsy – dzielnice nędzy – są to dzielnice zamieszkiwane przez ubogich, biednych mieszkańców miast, w których lawinowo wzrasta liczba ludności . W tej dzielnicy są gorsze warunki sanitarne, prymitywne pozbawione często kanalizacji i energii elektrycznej domy, występuje bardzo duża przestępczość. Problem ten dotyczy miedzy innymi Meksyku, Djakarty, Rio de Janerio i innych wielkich miast w uboższych krajach świata
d) suburbanizacja – jest to gwałtowna koncentracja ludności w miastach, związana z rozwojem przemysłu i możliwościami poprawy życia. W Europie Zachodniej suburbanizacja miała miejsce w pierwszej połowie XX wieku, obecnie proces ten zachodzi dynamicznie rozwijających się gospodarczo państwach, np. Chiny, Tajlandia, Egipt.
e) deglomeracja (dezurbanizacja) – jest to proces polegający na stabilizowaniu się lub nawet zmniejszaniu się liczby ludności wielkich miast. Proces ten występuje głównie w Europie, np. w ostatnich dziesięciu latach zmniejszyła się liczba ludności Paryża, Rzymu, Londynu. Wynika to z niedogodnych warunków życia w miastach – kolosach oraz przyczyn ekonomicznych. Miasta – olbrzymy i ludność w nich zamieszkała ponoszą ogromne koszty związane z utrzymaniem infrastruktury miejskiej : sieci wodociągów, kanalizacji, transportu, usuwania odpadów itd.
f) semiurbanizacja – jest to proces występujący w krajach wysoko gospodarczo rozwiniętych. Osady wiejskie upodobniają się wyglądem zewnętrznym i standardem życia zamieszkującej w nich ludności do miast
szymonwow